AFGL 4104 – mgławica protoplanetarna w gwiazdozbiorze Kila
Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili mgławicę protoplanetarną oznaczoną jako AFGL 4104, znajdującą się w gwiazdozbiorze Kila.
Jak tłumaczą badacze z NASA, obiekt na zdjęciu z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a przypominający kosmicznego motyla to mgławica znana jako AFGL 4104 lub Roberts 22. Spowodowana przez gwiazdę, która zbliża się do końca swojego życia i zrzuciła swoje zewnętrzne warstwy. Badania płatów AFGL 4104 ujawniły niezwykle złożoną strukturę, z niezliczonymi przecinającymi się pętlami i włóknami.
Czas życia tej formy przypominającej motyla jest niezwykle krótki jaki na skale kosmiczną i jest to tylko etap przejściowy. Jak tłumaczą astronomowie jest to tak zwana mgławica protoplanetarna – krótkotrwała faza, która rozpoczyna się, gdy umierająca gwiazda wypycha większość materiału w swoich zewnętrznych warstwach w przestrzeń kosmiczną, a kończy się, gdy ta pozostałość staje się wystarczająco gorąca, aby zjonizować otaczające ją obłoki gazu i sprawić, że zaczną świecić.
Około 400 lat temu gwiazda w centrum AFGL 4104 zrzuciła swoje zewnętrzne powłoki, które wystrzeliły na zewnątrz, tworząc kształt przypominający motyla w przestrzeni kosmicznej. Centralna gwiazda wkrótce stanie się wystarczająco gorąca, aby zjonizować otaczający gaz i przekształcić się w pełnoprawną mgławicę planetarną.
Kil (łac. Carina) jest 34. co do wielkości, gwiazdozbiorem nieba południowego. Tworzył on w przeszłości, wraz z konstelacjami Żagla, Rufy oraz Kompasu, gwiazdozbiór Argo. Został podzielony na kilka mniejszych z powodów praktycznych – zajmował zbyt wielki obszar na niebie. W Polsce konstelacja jest niewidoczna. Liczba gwiazd widocznych w niej gołym okiem wynosi około 110. W gwiazdozbiorze tym leży druga co do jasności (po Syriuszu) gwiazda na nocnym niebie – Kanopus, a także niezwykle masywna Eta Carinae.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś
