Arp 140 – para galaktyk w gwiazdozbiorze Wieloryba

Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali parę galaktyk oznaczoną jako Arp 140, znajdującą się w gwiazdozbiorze Wieloryba.

Jak tłumaczą badacze z NASA, obraz z Teleskopu Hubble’a przedstawia galaktykę spiralną z poprzeczką i galaktyka soczewkowata, które się łączą, tworząc wzajemnie oddziałującą parę znaną jako Arp 140. Galaktyka soczewkowata, NGC 274, widoczna jest po prawej stronie zdjęcia, a galaktyka spiralna z poprzeczką, NGC 275, po lewej. Obie struktury znajdują się w gwiazdozbiorze Wieloryba.

Galaktyki soczewkowate i spiralne z poprzeczką mają różne struktury. Te drugie posiadają wybrzuszoną strukturę składającą się z gwiazd, znajdującą się w ich centrum (widoczna na obrazie jako jasna biała pionowa mgiełka w NGC 275). Zazwyczaj ramiona galaktyki zaczynają rozchodzić się na końcu poprzeczki.

Natomiast galaktyki soczewkowate, zostały sklasyfikowane przez astronomów, gdzieś pomiędzy galaktykami eliptycznymi i spiralnymi. Swoją nazwę zawdzięczają wyglądowi przypominającemu dysk. Obiekty te mają duże wybrzuszenie centralne i spłaszczone spirale przypominające właśnie soczewkę, ale nie mają ramion spiralnych. Nie zawierają dużo gazu i pyłu, a składają się głównie ze starych gwiazd.

Wieloryb (łac. Cetus) jest konstelacją nieba równikowego, jedna z rozleglejszych i czwartą pod względem wielkości. Był znany już w starożytności. W Polsce jest najlepiej widoczny od października do stycznia. Chociaż gwiazdozbiór jest ogromny, to jest w nim niewiele jasnych gwiazd. Najjaśniejszą z nich jest Beta Wieloryba – dość typowy olbrzym typu K, leżący w odległości 96 lat świetlnych od Ziemi, który jest 145 razy jaśniejszy od Słońca.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś