Astronomowie wykryli równoległe dyski i dżety pary młodych gwiazd w układzie WL20
Naukowcy wykorzystali dwa różne i bardzo potężne teleskopy, aby odkryć bliźniacze dyski i równoległe dżety – wyłaniające się z młodych gwiazd w układzie WL20.
Najnowsze obserwacje z należącego do U.S. National Science Foundation’s (NSF) National Radio Astronomy Observatory’s (NRAO) Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) i należącego do NASA James Webb Space Telescope (JWST) Mid-Infrared Instrument (MIRI) zostały połączone na potrzeby badania.
ALMA i MIRI JWST obserwują bardzo różne części widma elektromagnetycznego. Wykorzystanie ich razem pozwoliło astronomom odkryć gwiezdne bliźniaki, ukryte w długościach fal radiowych i podczerwonych w układzie gwiazd WL20, znajdującym się w pobliskiej mgławicy Ro Ophiuchi, ponad 400 lat świetlnych od Ziemi.
Tym co zwróciło uwagę naukowców był fakt, że jedna z gwiazd okazała się młodsza od pozostałych. Używając MIRI i ALMA razem, badacze mogli potwierdzić, że początkowo uważny za jeden obiekt, okazał się bliźniaczymi gwiazdami tuż obok siebie. Każda z nich była otoczona dyskiem, który emitował dżety równolegle do drugiego.
Jak opisują astronomowie, ALMA wykryła dyski, podczas gdy MIRI znalazła dżety. Badacze odzyskali i zredukował dane archiwalne ALMA, aby ujawnić skład dysków, oraz dostarczyli obrazy w wysokiej rozdzielczości, ujawniając ogromny rozmiar dysków, około 100 razy większy niż odległość między Ziemią a Słońcem. Udało im się też pozyskać zasoby do przetwarzania danych zebranych przez MIRI, ujawniając skład chemiczny dżetów.
Obserwacje ALMA w wysokiej rozdzielczości otaczających dwie nowo zaobserwowane gwiazdy ujawniły strukturę dysków. Jak podkreślają naukowcy, kolejną niezwykłą rzeczą w tym odkryciu jest to, że mogło ono nigdy nie mieć miejsca. Michael Ressler, naukowiec z NASA Jet Propulsion Laboratory, wyjaśnia: „Wiele badań dotyczących protogwiazd podwójnych koncentruje się na kilku pobliskich regionach gwiazdotwórczych. Przyznano mi trochę własnego czasu na obserwacje za pomocą JWST i postanowiłem podzielić go na kilka małych projektów”.
„W ramach jednego z projektów postanowiłem zbadać układy podwójne w regionie gwiazdotwórczym Perseusza. Jednak przez prawie 30 lat badałem WL20, która znajduje się w regionie Ro Ophiuchi, w prawie przeciwległej części nieba, i pomyślałem – dlaczego by jej nie dodać? Nigdy nie będę miał kolejnej szansy, nawet jeśli nie pasuje do pozostałych. Mieliśmy bardzo szczęśliwy wypadek z tym, co znaleźliśmy, a wyniki są oszałamiające” – dodaje.
Dzięki połączeniu danych o wielu długościach fali z ALMA i JWST, nowe odkrycia, jak wskazują astronomowie, rzucają światło na złożone procesy związane z formowaniem się wielu układów gwiezdnych. Naukowcy planują wykorzystać przyszłe poprawione możliwości ALMA, takie jak Wideband Sensitivity Upgrade, aby kontynuować odkrywanie tajemnic związanych z narodzinami gwiazd i układów planetarnych. Tak jak to miało miejsce w układzie WL20.
Emil Gołoś
