Hubble zbadał galaktykę eliptyczną Messier 105

Na pierwszy rzut oka może wydawać się pozbawiona cech charakterystycznych i mało spektakularna, ale obserwacje za pomocą Teleskopu Hubbla’a galaktyki eliptycznej – znanej jako Messier 105 – wskazują, że gwiazdy w pobliżu jej centrum poruszają się niezywkle szybko.

Astronomowie z NASA doszli do wniosku, że gwiazdy te poruszają się wokół supermasywnej czarnej dziury o masie szacowanej na 200 milionów Słońc. Czarna dziura uwalnia ogromne ilości energii, pochłaniając wpadającą do niej materię, czyniąc z układu aktywne jądro galaktyki (emitujące duże ilości energii nie pochodzącej z jej normalnych składników, czyli: gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego), które sprawia, że centrum galaktyki świeci znacznie jaśniej niż jej otoczenie.

Hubble zaskoczył również naukowców odkrywając kilka młodych gwiazd i gromad w Messier 105, galaktyce uważanej za „martwą” i niezdolną do formowania tego typu obiektów. Obecnie astronomowie uważają, że w Messier 105 co 10 tysięcy lat powstaje mniej więcej jedna gwiazda podobna do Słońca. Badacze zauważyli również aktywność gwiazdotwórczą w rozległym pierścieniu gazu wodorowego otaczającym zarówno ją samą, jak i jej najbliższą sąsiadkę, galaktykę soczewkowatą NGC 3384.

Odkryta w 1781 roku Messier 105 znajduje się w odległości około 30 milionów lat świetlnych w gwiazdozbiorze Lwa i jest najjaśniejszą galaktyką eliptyczną w grupie galaktyk Leo I (Grupa M96 – grupa galaktyk w gwiazdozbiorze Lwa, zawiera od 8 do 24 galaktyk, w tym trzy obiekty Messiera oraz Pierścień Leo, grupa ta jest jedną z wieluleżących w obrębie Supergromada Lokalna).

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny. Większy i potężniejszy następca Hubble’a, Kosmiczny Teleskop Webba, został wystrzelony w 2021 roku.

Emil Gołoś