Najstarsze na świecie kamienne igły zostały odkryte w Tybecie
Zespół archeologów prowadzący wykopaliska w pobliżu jeziora Xiada w zachodnim Tybecie odkrył sześć unikatowych kamiennych artefaktów. Każdy z wyjątkowych wiekowych obiektów liczył około 2.7 cm długości. Ich charakterystyczną cechą jest to, że jeden z ich krańców jest zakończony spiczastą nasadką, a drugi otworem przypominającym oczko. Naukowcy zidentyfikowali te znaleziska jako najstarsze kamienne igły do szycia na świecie.
Wąskie, ostro zakończone przedmioty zostały po raz pierwszy odkryte w 2020 r. w trakcie prac archeologicznych jakie miały miejsce nieopodal jeziora Xiada w Tybecie w Chinach. Po kilku latach szczegółowych badań specjaliści ustalili bezsprzecznie, iż odkopane artefakty są w rzeczywistości najstarszymi znanymi kamiennymi igłami do szycia, jakie zachowały się do współczesnych czasów – mogą one liczyć nawet 9 tys. lat. Wyniki swoich badań chińscy naukowcy opublikowali w recenzowanym czasopiśmie naukowym „Journal of Archaeological Science: Reports”.
Prehistoryczne kamienne obiekty mierzą 2,7 cm długości. W przypadku każdego z sześciu przedmiotów na jednej z końcówek znajduje się otwór z oczkiem, a na drugiej z końcówek spiczasta i ostra nasadka. Jak wykazało datowanie artefakty te powstały w okresie przypadającym na lata 7049-6568 p.n.e. Wykonano je z materiałów takich jak talk, aktynolit, serpentyn i tremolit. Autorzy badania są przekonani, że były one kiedyś używane jako igły – a zatem są one najstarszymi kamiennymi igłami do szycia, jakie kiedykolwiek odkryto.
Najdłuższy i najgrubszy spośród sześciu odkrytych egzemplarzy (tylko dwa z nich są zupełnie nienaruszone), Igła nr 1, została szczegółowo przeanalizowana przez specjalistów pod kątem tego, czy mogą oni odtworzyć metodę produkcji tych prehistorycznych igieł przy użyciu archaicznych technik. Badacze podejrzewali, że została ona ukształtowana poprzez technikę szlifowania połączonego ze skrobaniem materiału, na co wskazują głębokie rowki po bokach igły. Eksperci zaopatrzyli się w kawałki tremolitu i obsydianu, a następnie powtórzyli proces zdrapywania, szlifowania i wiercenia, którymi to ludzie sprzed 9 tys. lat posługiwali się przy produkcji tych obiektów.
W trakcie tego badania naukowcy odkryli, że chociaż możliwe było odtworzenie kamiennych igieł, w tym z ich charakterystycznymi śladami po szlifowaniu, to proces ten był znacznie bardziej czasochłonny niż w przypadku miękkich igieł z kości. Fakt ten sugeruje, że igły te mogły być wykorzystywane przez starożytnych Tybetańczyków do trudniejszych prac, takich jak szycie namiotów. Igły mogły mieć znaczenie religijne lub duchowe. Dowodem na to są ślady czerwonej farby jakie zostały na nich odkryte. Według specjalistów starożytni Tybetańczycy wierzyli, że czerwony kolor może odstraszać złe duchy i nadawać kamiennym narzędziom „życie i energię”.
Pojawienie się „oczkowej” igły było kamieniem milowym w historii ludzkości. Odkrycie to pozwoliło naszym przodkom tworzyć znacznie trwalsze i zapewniające lepszą ochronne ubrania i schronienia takie jak namioty – tym samym wynalazek ten umożliwił ludziom zasiedlanie nowych środowisk, w tym chłodniejszych regionów, które wcześniej pozostawały niedostępne dla ludzi.
Najstarsze znane igły, wliczywszy ich wszystkie rodzaje, były wykonane z kości. Archeolodzy odkopali w jaskini Denisowa na Syberii kilka igieł, które są datowane na około 50 000 lat wstecz. Do tej pory jednak najstarsze kamienne igły miały zaledwie 2700 lat i pochodziły one z prowincji Henan w Chinach. Nowe znalezisko przesuwa pojawienie się kamiennych igieł o ponad 6000 lat wstecz.
Jednak nie wszyscy są przekonani, że obiekty znalezione w Tybecie są igłami. Niektórzy naukowcy niezwiązani z tym nowym badaniem wyrazili pewne wątpliwości na temat ustaleń jakie zostały poczynione w jego trakcie. Niektórzy uważają, że igły są „zbyt tępe”, aby mogły nadawać się do szycia i sugerują, że zamiast tego były one „osobistymi ozdobami”. Inni zastanawiają się, czy igły były używane do budowy sieci rybackich, ponieważ znaleziono je w pobliżu jeziora.
Marcin Jarzębski
