Najstarszy kalendarz na świecie pochodzi z Göbekli Tepe w Turcji

Zdaniem naukowców prowadzących wykopaliska na terenie stanowiska archeologicznego Göbekli Tepe w południowo-wschodniej Turcji, to właśnie w tym miejscu znajduje się najstarszy kalendarz słoneczny w historii. Obiekt ten ma formę kamiennego filaru, na którym znajdują się liczne znaki, oraz pochodzi sprzed 12 tys. lat. Badacze przepuszczają, że został on ustanowiony jako pamiątka po katastrofalnym uderzeniu komety.

Według najnowszych badań przeprowadzonych przez specjalistów z Uniwersytetu w Edynburgu, oznaczenia wygrawerowane na kamiennym obelisku najprawdopodobniej są zapisem wydarzenia astronomicznego, które było znaczącym punktem zwrotnym w dziejach ludzkiej cywilizacji. Leżące w prowincji Şanlıurfa w południowo-wschodniej Turcji stanowisko archeologiczne Göbekli Tepe jest dobrze znane z dużej liczby znajdujących się na jego obszarze kamienny filarów w kształcie litery T, które są ozdobione płaskorzeźbami przedstawiającymi zwierzęta i abstrakcyjne symbole.

Jak wynika z analizy szkockich archeologów, niektóre z tych płaskorzeźb mogły pełnić funkcję kalendarza, który umożliwiał śledzenie ważnych wydarzeń astronomicznych oraz określanie dokładnych pozycji słońca, księżyca i gwiazd. To odkrycie sugeruje, że prehistoryczni ludzie za pomocą reliefów już 12 tysięcy lat temu dokumentowali swoje obserwacje kosmosu oraz wytworzyli pierwszy prymitywny kalendarz księżycowo-słoneczny, który łączył cykle słoneczne i księżycowe w celu przewidywania upływu czasu, informuje portal „Arkeonews„.

Nowa analiza symboli w kształcie litery V wyrzeźbionych na filarach w tym miejscu wykazała, że każdy V może reprezentować jeden dzień. Dzięki tej interpretacji badacze byli w stanie wyliczyć na jednym z filarów kalendarz słoneczny składający się z 365 dni, obejmujący 12 miesięcy księżycowych oraz dodatkowe 11 dni. Zaznaczono również na nim takie wydarzenie astronomiczne jak przesilenie letnie, które jest symbolizowane przez literę V zawieszoną na szyi stworzenia przypominającego ptaka – czyli zwierząt, które w tamtych czasach były wiązane z przesileniem letnim. W Göbekli Tepe zidentyfikowano także posągi (przedstawiające najprawdopodobniej bóstwa neolitycznych mieszkańców Anatolii) na których szyjach znajdowały się podobne litery V.

Najnowsze ustalenia ekspertów z Uniwersytetu w Edynburgu oznaczają, że Göbekli Tepe mogło mieć zaawansowany, jak na czasy w których powstał, kalendarz słoneczny, który poprzedzał analogiczne obiekty, uważane dotychczas za najstarsze kalendarze tego typu, o ponad tysiąc lat. Jak podkreślają badacze odkrycie to podważa nasze wcześniejsze rozumienie dokładności, z jaką neolityczni ludzie byli w stanie śledzić cykle niebieskie i inne zjawiska astronomiczne.

Archeolodzy zakładają, że badane przez nich rzeźby z Göbekli Tepe mogą upamiętniać uderzenie komety, które miało miejsce około 10 850 roku p.n.e., czyli niemal 13 000 lat temu. Upadek tego ciała niebieskiego na Ziemię najprawdopodobniej wywołał mini-epokę lodowcowa trwającą na półkuli północnej około 1300 lat. Zapoczątkowany przez to wydarzenie zimny okres będący epizodem ostatniego zlodowacenia jest znany nauce pod nazwą młodszego dryasu. Przypuszcza się, że właśnie z tego powodu mogła wymrzeć część gatunków megafauny. Najpewniej kolizja z tą kometą/asteroidą doprowadziła także do zmian w stylu życia i rolnictwie neolitycznych ludzi, co ostatecznie utorowało drogę do rozwoju cywilizacji w obszarze Żyznego Półksiężyca.

Marcin Jarzębski