NASA stworzyła katalog obcych światów
Podczas gdy tysiące planet zostało odkrytych wokół innych gwiazd, stosunkowo niewiele o nich wiadomo. Katalog NASA zawierający 126 egzotycznych, nowo odkrytych światów zawiera ich szczegółowe pomiary.
Jak tłumacza naukowcy z NASA, katalog zawiera fascynującą mieszankę typów planet spoza Układu Słonecznego, od rzadkich światów o ekstremalnych środowiskach po takie, które mogą potencjalnie wspierać życie.
Planety zostały zbadane przez naukowców z University of California, Riverside, korzystających z należącego do NASA satelity Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) we współpracy z Obserwatorium W.M. Kecka w Maunakea na Hawajach. Badanie i katalog zostało opisane w Astrophysical Journal Supplement Series.
„Stosunkowo niewiele z dotychczas znanych egzoplanet posiada pomiary zarówno masy, jak i promienia. Połączenie tych pomiarów mówi nam, z czego mogą być one zbudowane i jak się uformowały. Dzięki tym informacjom możemy zacząć odpowiadać na pytania o to, gdzie nasz Układ Słoneczny pasuje do wielkiego gobelinu innych układów planetarnych” – mówi Stephen Kane z University of California, Riverside.
Badacze spędzili trzy lata na opracowywaniu katalogu. Przeanalizowali ponad 13 tysięcy pomiarów prędkości radialnych (RV), aby obliczyć masy 120 potwierdzonych planet oraz sześciu kandydujących, rozmieszczonych na północnym niebie.
Chociaż planety same w sobie nie są widoczne, zdaniem astronomów, mają one obserwowalny wpływ grawitacyjny. Orbitując, planety „naciągają” swoje gwiazdy macierzyste, powodując ich „chybotanie”. Gdy gwiazda porusza się w kierunku teleskopu, jej światło widzialne staje się nieco bardziej niebieskie, gdy się oddala, staje się nieco bardziej czerwone. Przypomina to zachowanie dźwięku. Ze względu na efekt Dopplera, syrena wozu strażackiego staje się głośniejsza, gdy zbliża się do obserwatora, a brzmi ciszej, gdy się oddala.
„Pomiary RV pozwalają astronomom wykrywać i poznawać właściwości tych układów egzoplanetarnych. Gdy widzimy, że gwiazda regularnie chwieje się w przód i w tył, możemy wnioskować o obecności krążącej wokół niej planety i zmierzyć jej masę” – powiedział Ian Crossfield z University of Kansas.
Kilka planet z badania TESS-Keck Survey wyróżnia się szczególnie w pogłębianiu wiedzy astronomów na temat różnorodnych sposobów formowania się i ewolucji planet.
Niedawno astronomowie odkryli dwie nowe planety krążące wokół gwiazdy podobnej do Słońca. Pierwsza z nich to planeta typu „sub-Saturn” o masie i promieniu pomiędzy masą i promieniem Neptuna i Saturna.
„Trwa debata na temat tego, czy planety typu sub-Saturn są naprawdę rzadkie, czy też po prostu jesteśmy kiepscy w znajdowaniu takich globów. Tak więc ta planeta, TOI-1386 b, jest ważnym dodatkiem do tej grupy planet” – twierdzi Michelle Hill z University of California, Riverside.
Jak tłumaczą naukowcy, TOI-1386 b potrzebuje tylko 26 dni, aby okrążyć swoją gwiazdę. Tymczasem jej sąsiadka, planeta o masie zbliżonej do Saturna, potrzebuje 227 dni, aby okrążyć tę samą gwiazdę.
W katalogu w wyszczególniono, jak wskazują astronomowie, również planety o jeszcze bardziej ekstremalnych, ultrakrótkich orbitach wokół gwiazd innych niż Słońce. Jedna z nich znajduje się tak blisko swojej pomarańczowej gwiazdy karłowatej, że pokonuje swoją orbitę w mniej niż 12 godzin.
„TOI-1798 c krąży wokół swojej gwiazdy tak szybko, że rok na tej planecie trwa mniej niż pół dnia na Ziemi. Ze względu na bliskość swoich gwiazd macierzystych, planety takie jak ta są również bardzo gorące – otrzymują ponad 3 tysiące razy więcej promieniowania niż Ziemia otrzymuje od Słońca. Istnienie w tak ekstremalnym środowisku oznacza, że planeta ta prawdopodobnie utraciła jakąkolwiek atmosferę, którą początkowo utworzyła” – mówi Alex Polanski z University of Kansas.
Ostatecznie ten nowy katalog stanowi istotny wkład zarówno w misję NASA TESS, jak i w odpowiedź na pytanie, czy inne planety mogą być siedliskiem życia, jakie znamy.
Emil Gołoś
