Mózg kobiety a mózg mężczyzny – siedem różnic
Choć wiemy już, że na słynne pytanie o „płeć mózgu”, odpowiedź brzmi: mózg nie ma płci – jego budowa u kobiety i mężczyzny bardzo się różni. Wpływa to na nasze reakcje, zachowania i talenty. I nie ma co kryć – w tym rozdaniu natury kobiety wydają się być uprzywilejowane.
Czasy, kiedy uważano, że mózg kobiety, wyraźnie mniejszy niż mężczyzny, działa gorzej, minęły już dawno, jednak różnic morfologicznych w jego budowie jest dużo i mają one ogromny wpływ na nasze funkcjonowanie. Jak zatem tłumaczy się, dlaczego kobiety są bardziej emocjonalne, wielozadaniowe i empatyczne a mężczyźni analityczni, mniej spostrzegawczy i dominujący? Naukowcy znają odpowiedzi na wiele z tych pytań, jednak pamiętajmy, że nasz „ośrodek dowodzenia” skrywa jeszcze niejedną tajemnicę.
1. Mózg kobiecy jest mniejszy
Choć różnica w wielkości między mózgiem męskim i kobiecym jest wyraźna, bo wynosi ok. 10 proc., w rzeczywistości komórek nerwowych mamy tyle samo. U kobiet są one jednak bardziej „upakowane”. Jeszcze 100 lat temu, kiedy nie znano zaawansowanych technik obrazowania, opierano te wnioski o pomiary obwodu głowy, znane są nawet badania naukowe, które przeprowadzono na podstawie pomiarów kapelusznika. Nic dziwnego, że zazwyczaj eksperymenty te wypadały na niekorzyść kobiet i były powodem ich dyskryminacji.
2. Mózg kobiecy ma więcej substancji szarej
Kora mózgowa kobiet, zbudowana z substancji szarej, jest grubsza o ok. 0,5 milimetra. Jest też nieco bardziej pofałdowana. Nic dziwnego, skoro w mniejszej przestrzeni czaszki musi zmieścić porównywalną do męskiej ilość komórek. Substancja szara odpowiada za przetwarzanie informacji. W męskim mózgu natomiast więcej jest substancji białej, odpowiadającej za przekazywanie informacji. Ta różnica determinuje sposób, w jaki podejmujemy decyzje. Mężczyźni robią to zdecydowanie szybciej i łatwiej, u kobiet proces decyzyjny trwa dłużej, ale też na decyzję wpływa o wiele więcej zmiennych i uwarunkowań, które dla mężczyzny nie mają większego znaczenia.
3. Kobiety mają większe ciało modzelowate
Ciało modzelowate, łączące obie półkule mózgu, jest u kobiet większe o prawie 12 proc. Powoduje to wyraźnie większy przepływ informacji między obiema półkulami, co wpływa wprawdzie na ich mniejsze zintegrowanie, ale jednocześnie daje kobietom wiele przydatnych umiejętności, które u mężczyzn rozwinięte są nieco słabiej. Kobiety lepiej odczytują sygnały niewerbalne, więc łatwiej im rozpoznać emocje innych osób. Są też zdecydowanie sprawniejsze językowo – aż trudno uwierzyć, że kobiety wypowiadają ok. 20 tysięcy słów dziennie, podczas gdy mężczyźni, mniej uważnie „czytający” emocje innych, używają tych słów ok. 7 tysięcy. Panowie natomiast, mając w mózgu więcej substancji białej, lepiej orientują się w przestrzeni i sprawniej oceniają odległości. Nie znaczy to, że prawdziwe jest stereotypowe stwierdzenie, że kobiety są z tego powodu gorszymi kierowcami. W praktyce korzystają po prostu z innych strategii poznawczych. Przypuszcza się też, że u kobiet gorsza orientacja przestrzenna jest rekompensowana przez większą sprawność w używaniu mowy i jej artykulacji. Ponieważ do kodowania informacji poszukują słów, więc nauka języków, zarówno ojczystego, jak i obcych przychodzi im o wiele łatwiej, niż mężczyznom.
4. Kobiety mają mniejsze ciało migdałowate
Ta będąca częścią układu limbicznego i znajdująca się w płacie skroniowym struktura jest ściśle powiązana z naszymi emocjami. Kobiety bez większego wysiłku odczytują emocje innych, jest to dla nich naturalne i nie wymaga nauki. Inaczej mężczyźni, którzy odczytywania ludzkich emocji muszą się zwyczajnie nauczyć drogą prób i błędów. Kobiety są bardziej emocjonalne – częściej się śmieją i płaczą, podczas gdy mężczyźni mają wiele oporów przed okazywaniem tego, co czują. Ta różnica przekłada się także na sposób budowania relacji – kobiety szukają akceptacji otoczenia, mężczyźni nastawieni są raczej na rywalizację. Jak zbadano, kobiety aż osiem razy mocniej odczuwają smutek.
5. Mózgiem kobiety sterują hormony
A dokładnie przede wszystkim jeden ważny hormon – estrogen. Chroni on mózg kobiety przez wieloma zaburzeniami organizmu, także tymi natury psychicznej. U mężczyzn, u których estrogenu jest niewiele, takiej ochrony nie ma, dlatego częściej są narażeni na rozwój schizofrenii, dysleksji czy autyzmu, łatwiej też ulegają nałogom. Kobiety natomiast częściej zapadają na choroby o podłożu autoimmunologicznym i mają problemy z sercem. Oddziaływanie estrogenu na organizm kobiety szczególnie wyraźnie widać w wieku średnim, kiedy działanie hormonów płciowych staje się coraz słabsze, potęgując np. skłonność do depresji.
6. Mózg kobiety lepiej przetwarza dźwięki
Jak zbadano, mózg mężczyzny w większym stopniu wyławia dźwięki prawym uchem a przetwarza je w lewej półkuli. Kobiety słyszą z kolei i prawym, i lewym uchem jednocześnie, a przetwarzają to, co słyszą w obu półkulach mózgu. To sprawia, że mają zdecydowanie lepszy słuch i znacznie częściej niż mężczyźni uzdolnienia muzyczne.
7. Mózg kobiety starzeje się wolniej
Choć kobiety żyją dłużej od mężczyzn, to ich mózgi starzeją się w zupełnie innym tempie, niż mózgi mężczyzn. Nie ma wątpliwości, że już przed 30. nasze mózgi stopniowo się zmniejszają. U mężczyzn ubytki te oszacowano na ok. 5 ml na rok. U kobiet tempo jest zdecydowanie wolniejsze – ok. 6 ml na 10 lat! Nawet starzenie mózgów obu płci jest inne. U mężczyzn wraz z wiekiem ubywa substancji szarej w okolicach skroniowych i czołowych, co jeszcze bardziej redukuje ich umiejętności przetwarzania informacji. U kobiet natomiast ubywa substancji szarej w hipokampie i płatach ciemieniowych, co z kolei osłabia ich pamięć i orientację przestrzenną.
Jolanta Pawnik
