Poszukiwacz asteroid – teleskop NEOWISE przechodzi na emeryturę
Teleskop kosmiczny NEOWISE przekazał swoje ostatnie dane na Ziemię, zanim zespół Jet Propulsion Laboratory NASA wysłał polecenie wyłączenia nadajnika.
Inżynierowie misji NEOWISE (Near-Earth Object Wide-field Infrared Survey Explorer) NASA nakazali statkowi kosmicznemu wyłączenie nadajnika po raz ostatni. Tym samym zakończyła się trwająca ponad 10 lat misja obrony planetarnej mająca na celu poszukiwanie asteroid i komet, w tym tych, które mogą stanowić zagrożenie dla Ziemi.
Ostateczne polecenie zostało wysłane z Earth Orbiting Missions Operation Center w Jet Propulsion Laboratory (JPL) NASA w Południowej Kalifornii, w którym uczestniczyli dawni i obecni członkowie misji. System NASA Tracking and Data Relay Satellite przekazał następnie sygnał do NEOWISE, wycofując statek kosmiczny z eksploatacji. Jak wcześniej informowała NASA, badania naukowe statku kosmicznego zakończyły się 31 lipca, a wszystkie pozostałe dane zostały przesłane już na Ziemię.
„Misja NEOWISE była niezwykłym sukcesem, ponieważ pomogła nam lepiej zrozumieć nasze miejsce we Wszechświecie poprzez śledzenie asteroid i komet, które mogą być niebezpieczne dla Ziemi. Chociaż jesteśmy smutni, że ta odważna misja dobiega końca, jesteśmy podekscytowani przyszłymi odkryciami naukowymi, które otworzyła, ustanawiając podstawy dla teleskopu obrony planetarnej nowej generacji” – mówi Nicola Fox z NASA.
NASA zakończyła misję, ponieważ NEOWISE wkrótce spadnie zbyt nisko na swojej orbicie wokół Ziemi, aby dostarczyć użytecznych danych naukowych. Wzrost aktywności słonecznej podgrzewa górne warstwy atmosfery, powodując jej rozszerzanie się i opór na statku kosmicznym, który nie posiada systemu napędowego, aby utrzymać go na orbicie. Naukowcy przewidują, że teleskop bezpiecznie spłonie w atmosferze pod koniec 2024 roku.
W trakcie swojego okresu eksploatacji statek kosmiczny do badań w podczerwieni przekroczył cele naukowe nie jednej, ale dwóch misji, począwszy od misji WISE (Wide-field Infrared Survey Explorer). Zarządzany przez JPL, wystartował w grudniu 2009 roku z siedmiomiesięcznym zadaniem skanowania całego nieba w podczerwieni.
Do lipca 2010 roku, WISE osiągnął ten cel z dużo większą czułością niż poprzednie badania. Kilka miesięcy później w teleskopie zabrakło chłodziwa, które zapobiegało zakłócaniu obserwacji w podczerwieni przez ciepło wytwarzane przez statek kosmiczny. (Niewidoczne dla ludzkiego oka, długości fal podczerwonych są związane z ciepłem).
NASA przedłużyła misję pod nazwą NEOWISE do lutego 2011 roku, aby zakończyć badanie asteroid pasa głównego, po czym statek kosmiczny został wprowadzony w stan hibernacji.
Analiza pozyskanych danych wykazała, że chociaż brak chłodziwa oznaczał, że teleskop kosmiczny nie mógł już obserwować najsłabszych obiektów w podczerwieni we Wszechświecie, nadal mógł prowadzić precyzyjne obserwacje asteroid i komet, które generują silny sygnał w podczerwieni z powodu ogrzewania przez Słońce podczas podróży obok naszej planety.
NASA wyprowadziła teleskop ze stanu hibernacji w 2013 roku w ramach Programu Obserwacji Obiektów Bliskich Ziemi (Near-Earth Object Observations Program), będącego prekursorem Biura Koordynacji Obrony Planetarnej (Planetary Defense Coordination Office) agencji, aby kontynuować badanie asteroid i komet za pomocą NEOWISE w ramach obrony planetarnej.
„Misja NEOWISE odegrała kluczową rolę w naszym dążeniu do mapowania nieba i zrozumienia środowiska w pobliżu Ziemi. Jej ogromna liczba odkryć poszerzyła naszą wiedzę o asteroidach i kometach, jednocześnie zwiększając obronę planetarną” – podkreśla Laurie Leshin, dyrektor JPL.
Wielokrotnie obserwując kosmos z niskiej orbity okołoziemskiej, teleskop stworzył mapy całego nieba zawierające 1,45 miliona pomiarów w podczerwieni ponad 44 tysięcy obiektów Układu Słonecznego. Spośród ponad 3 tysięcy z nich, 215 zostało po raz pierwszy zauważonych przez NEOWISE. Misja odkryła również 25 nowych komet, w tym słynną kometę C/2020 F3 NEOWISE, która przemknęła po nocnym niebie latem 2020 roku.
Oprócz pozostawienia po sobie mnóstwa danych naukowych, sonda pomogła w opracowaniu pierwszego teleskopu kosmicznego NASA na podczerwień przeznaczonego do wykrywania obiektów bliskich Ziemi – NEO Surveyor.
„Misja NEOWISE dostarczyła unikalny zestaw danych nieba w podczerwieni, który będzie wykorzystywany przez naukowców przez dziesięciolecia. Ale jego dodatkowym dziedzictwem jest to, że pomógł położyć podwaliny pod kolejny teleskop kosmiczny NASA do obrony planetarnej w podczerwieni” – zaznacza Amy Mainzer z University of California, Los Angeles.
NEO Surveyor, również zarządzany przez JPL, będzie poszukiwał niektórych z najtrudniejszych do znalezienia obiektów bliskich Ziemi, takich jak ciemne asteroidy i komety, które nie odbijają zbyt wiele światła widzialnego, a także obiektów, które zbliżają się do Ziemi z kierunku Słońca. Kosmiczny teleskop podczerwieni nowej generacji znacznie zwiększy możliwości obrony planetarnej. Budowa NEO Surveyor jest już bardzo zaawansowana, a data jego uruchomienia została ustalona na nie wcześniej niż 2027 rok.
Emil Gołoś
