U wybrzeży starożytnego miasta Parion odkryto ruiny portu rzymskiej floty

Podczas podwodnych badań prowadzonych przez archeologów u wybrzeży starożytnego miasta Parion (znanego także pod nazwą Parium), którego ruiny znajdują się w wiosce Kemer w północno-zachodniej Turcji, odkryto struktury stanowiące niegdyś część drugiego portu tego ośrodka miejskiego. W przeciwieństwie do pierwszego portu, który był wykorzystywany przez statki cywilne, nowo odkryty port był używany przez rzymską flotę.

Ruiny antycznego miasta Parion, które zostało założone w 709 r. p.n.e., znajdują się w wiosce Kemer w gminie Biga w prowincji Çanakkale w północno-zachodniej Turcji. W czasach rzymskiego panowania nad Anatolią to nadmorskie miasto z dwoma portami było ważnym punktem na trasie wymiany handlowej przechodzącej przez cieśniny Bosfor. Parion łączyło pod kątem gospodarczym Trację i Anatolię. Było to jedno z największych miast rzymskiej prowincji Hellespontus. Średnica tego miasta odpowiadała 4 km.

Pochodzenie nazwy Parion nie jest jasne, ale zgodnie z jedną z teorii ma ona związek z postacią Pariona, syna Iasona lub Demetrii z Erythrai. Z kolei wedle drugiej popularnej teorii to nadmorskie miasto portowe miało zostać założone przez znanego z „Wojny Trojańskiej” Homera mitycznego Parysa, księcia Troi. To leżące w Myzji greckie państwo-miasto w 546 r. p.n.e. zostało włączone do Imperium Perskiego.

Nieco ponad 200 lat później przeszło pod władzę Aleksandra Wielkiego po jego inwazji na rządzoną przez Persów Azję Mniejszą. Po śmierci tego wielkiego wodza i rozpadzie stworzonego przez niego imperium weszło ono w skład rządzonego przez dynastię Attalidów hellenistycznego państwa Pergamon. W 129 r. p.n.e. Królestwo Pergamonu na mocy testamentu ostatniego władcy tego państwa Attalosa III i stłumieniu powstania Aristonikosa zostało inkorporowane przez Republikę Rzymską – i tak od tamtej pory Parion stało się na wiele stuleci rzymskim miastem.

Wykopaliska w stanowiącej część gminy Biga i prowincji Çanakkale wiosce Kemer są prowadzone od lat. Naukowcy przez ten czas zdążyli odkopać dużą liczbę archeologicznych skarbów, które są świadectwem bogatego historycznego dziedzictwa antycznego miasta Parion. Nie inaczej było w przypadku 20. sezonu prac archeologicznych na tym terenie, jakie były realizowane w Kemer w 2024 r.  Na czele zespołu prowadzącego badania w tym miejscu stoi prof. dr hab. Vedata Keleş, będący dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Ondokuz Mayıs (OMU), informuje portal „Daily Sabah„.

Kierownik wykopalisk Vedat Keleş powiedział: „Nowo odkryta przystań, w porównaniu z portem południowym, mającej głównie przeznaczenie handlowe, jest nieco mniejszy i wypełniony aluwiami naniesionymi przez rzekę przepływającą przez miasto. W mieście Parion stacjonował rzymski legion, więc istnieje możliwość, że ta przystań mogła być wykorzystywana jako port wojskowy„. W 2024 r. po raz pierwszy w trakcie wykopalisk w Kemer zostały przeprowadzono prace podwodne, podczas których odnaleziono drugi starożytny port dawnego Parion.

Zauważając, że w 2024 r. przypadła 20. rocznica wykopalisk w Parion, Keleş powiedział: „Jest to dla nas ważny powód do dumy. Kiedy patrzymy na te 20 lat, myślę, że da się dostrzec ogromny wkład pracy jaki został tutaj włożony, jeśli chodzi o wykopaliska, konserwację, publikacje i szkolenie naukowców. W tym roku rozpoczęliśmy badania podwodne. Jak wszyscy wiemy, Parion był ważnym miastem portowym regionu północnej Troi. Już wcześniej wiedzieliśmy, że istniał tu port południowy. Wzmianki o nim można znaleźć w starożytnych tekstach. Sądziliśmy także, że może istnieć również port północny, ale do tej pory zawsze był on pod znakiem zapytania. Dzięki badaniom podwodnym ustaliliśmy, że to miejsce rzeczywiście też tu istniało”.

Marcin Jarzębski