Zaskakujące odkrycie w okolicach jeziora Cisa. Średniowieczny liturgiczny kielich i patena
W trakcie projektu badawczego prowadzonego w pobliżu jeziora Cisa we wschodnich Węgrzech naukowcy z węgierskiego Narodowego Instytutu Archeologicznego odkryli pochodzący z XIV wieku zestaw liturgiczny, który służył do udzielania pierwszej komunii. W skład odkrytych przedmiotów wchodzi kielich i patena na opłatek.
O zaskakującym odkryciu dokonanym w okolicach jeziora Cisa, będącego największym sztucznym jeziorem Węgier, poinformował węgierski Narodowy Instytut Archeologiczny w ogłoszeniu umieszczonym na stronie ośrodka na Facebooku.
W październiku 2023 r. pracownicy tego instytutu, który stanowi część Węgierskiego Narodowego Muzeum, właśnie w tej części komitatu Heves, a dokładnie we wsi Tomajmonostora, odkopali ruiny średniowiecznego opactwa benedyktyńskiego. Od tego czasu prace badawcze w mikroregionie jeziora Cisa przyspieszyły i prowadzą do identyfikacji coraz to nowych cennych dla dziedzictwa kulturowego i historycznego Węgier zabytków, informuje portal „Daily News Hungary„.
„W 2023 r. w trakcie wykopalisk odsłoniliśmy warstwy trójnawowej bazyliki klasztornej i wczesnośredniowiecznego zbudowanego na okrągłym planie kościoła. Tym samym znaleźliśmy ruiny średniowiecznego opactwa benedyktyńskiego, a także kościół osady, który poprzedzał o wiele lat klasztor zbudowany w tym miejscu” – powiedział kierujący wykopaliskami w Tomajmonostora archeolog Gábor Virágos, który jest przy tym zastępcą dyrektora generalnego Centrum Zbiorów Publicznych Węgierskiego Muzeum Narodowego i prezesem węgierskiego Narodowego Instytutu Archeologicznego..
Po odkryciu ruin dwóch średniowiecznych budynków o charakterze sakralnym wykopaliska w Tomajmonostora nie zatrzymały się – i tak w 2024 r. w miejscu tym odkopano zestaw liturgicznych przedmiotów. Artefakty te znajdowały się w grobowcu, a precyzując w dłoniach pochowanego w nim człowieka.
Naukowcy przypuszczają, iż znalezione liturgiczne przedmioty, na które składa się kielich i patena, pochodzą z XIII lub XIV wieku. Chociaż naukowcy podkreślają, że konieczne są dalsze badania w celu precyzyjnej identyfikacji znaleziska, to najprawdopodobniej były one przedmiotami pogrzebowymi i były tym samymi elementami pochówku.
Jednym z archeologicznych kamieni milowych, do których doprowadziły wykopaliska w mikroregionie jeziora Cisa, okazała się także identyfikacja dokładnych miejsc, w których toczyła się bitwa pod Mezőkeresztes z 1596 r. W tej wschodniowęgierskiej wsi zebrano oraz poddano szczegółowej analizie liczne artefakty związane z tą batalią. Jednym z ciekawszych znalezisk dokonanych w tym miejscu przez archeologów okazała się kolekcja 70 srebrnych monet, którymi był grosz wiedeński (denar).
Denary wiedeńskie, które składają się na skarb, były wybijane przez książąt austriackich, wbrew ich potocznej nazwie, nie tylko w mennicach wiedeńskich, ale także w mennicach w Enns i Bécsujhely. Ze względu na intensywne stosunki handlowe pomiędzy Austrią i Węgrami, ich zasięg rozszerzył się również na terytorium Królestwa Węgier w XIII i XIV wieku.
Marcin Jarzębski
