Czy SUV’y są zawsze bezpieczniejszym samochodem?

SUV’y  przez duży komfort jazdy są coraz częściej wybieranym środkiem transportu, co przekłada się na większą śmiertelność wśród pieszych.

Częstość występowania dużych pojazdów na drogach, zwłaszcza SUV-ów (Sport Utility Vehicles) i podobnych dużych pojazdów, rośnie. Na przykład w Australii na każdy samochód osobowy sprzedawane są prawie trzy SUV-y. Pojazdy te, w tym pickupy, duże samochody terenowe i minivany, oferują większą ochronę pasażerów ze względu na większą masę i solidną konstrukcję. Przekłada się to na niższe ryzyko odniesienia obrażeń przez kierowców i pasażerów w kolizjach z udziałem wielu pojazdów.

Jednak te same cechy, które sprawiają, że te duże pojazdy są bezpieczniejsze dla ich pasażerów, stwarzają zwiększone ryzyko dla mniejszych pojazdów, pieszych i rowerzystów. Wysokość i masa większych pojazdów może spowodować poważne uszkodzenia podczas kolizji. Wysokie przody pojazdów mogą naruszać przedziały pasażerskie mniejszych samochodów, a ich większa masa powoduje uderzenia z większą siłą.

Wielu kierowców uważa, że większe pojazdy są z natury bezpieczniejsze. To przekonanie znacząco wpływa na ich decyzje dotyczące zakupu samochodu, obok czynników takich jak prestiż i możliwości terenowe. Takie postrzeganie bezpieczeństwa może również prowadzić do bardziej ryzykownych zachowań na drodze. Na przykład kierowcy SUV-ów często czują się na tyle pewnie, by prowadzić samochód jedną ręką, co jest mniej powszechne wśród kierowców mniejszych samochodów.

Badania wykazały istotną korelację między masą pojazdu a ryzykiem wypadków śmiertelnych. Badania przeprowadzone w Holandii i Stanach Zjednoczonych wskazują, że cięższe pojazdy znacznie zwiększają ryzyko wypadków śmiertelnych. Na przykład badanie wykazało, że 500-kilogramowy wzrost masy pojazdu, typowy między SUV-em a sedanem, wiąże się z 70% wyższym ryzykiem śmierci.

W 2003 r. wprowadzono standard dopasowywania wysokości zderzaków w celu zmniejszenia ciężkości zderzeń między SUV-ami/pickupami a samochodami osobowymi. Standard miał na celu wyrównanie wysokości zderzaków różnych pojazdów w celu poprawy rozkładu siły zderzenia. Chociaż środek ten nieznacznie zmniejszył ryzyko śmierci w zderzeniach bocznych, był bardziej skuteczny w zderzeniach czołowych. Ciągłe ulepszenia w konstrukcji pojazdów, takie jak strefy zgniotu, lepsza ochrona przed uderzeniami bocznymi i zaawansowane funkcje bezpieczeństwa, takie jak elektroniczna kontrola stabilności, również pomogły zmniejszyć liczbę ofiar śmiertelnych w wypadkach z udziałem SUV-ów.

Pomimo ulepszeń, korzyści dla bezpieczeństwa nie były tak wyraźne w przypadku pickupów, co sugeruje, że ich zwiększona masa może być istotnym czynnikiem wpływającym na wyższy wskaźnik śmiertelności.

Piesi i rowerzyści są narażeni na większe ryzyko w przypadku kolizji z większymi pojazdami. Konstrukcja tych pojazdów, w szczególności ich wyższe przody, zwiększa prawdopodobieństwo śmiertelnych obrażeń. Wzrost wysokości przodu pojazdu o 10 centymetrów może zwiększyć ryzyko śmierci pieszego o 22%, a uderzenia często trafiają w krytyczne obszary, takie jak klatka piersiowa lub głowa.

W latach 2000-2019 wzrost sprzedaży większych pojazdów był powiązany ze wzrostem liczby ofiar śmiertelnych wśród pieszych w Stanach Zjednoczonych. Szczególnie narażone są dzieci, które są ośmiokrotnie bardziej narażone na śmierć w wyniku uderzenia przez SUV-a w porównaniu z mniejszymi samochodami. Naukowcy szacują, że zastąpienie większych pojazdów mniejszymi w 2019 r. mogłoby zapobiec około 460 zgonom pieszych w USA.

Symulacje komputerowe wykazały, że SUV-y wywierają dwukrotnie większą siłę na mózg pieszego niż sedany, znacznie zwiększając ryzyko poważnych obrażeń przed bezpośrednim kontaktem z głową. Podobnie, rowerzyści uczestniczący w wypadkach związanych z SUV-ami doznają poważniejszych obrażeń niż ci potrąceni przez mniejsze samochody, w szczególności urazów głowy, ze względu na konstrukcję SUV-ów, które częściej powodują silne uderzenie rowerzystów o ziemię.

Duże pojazdy stwarzają również ryzyko na podjazdach, szczególnie z udziałem małych dzieci. Ich konstrukcja często ogranicza widoczność z tyłu, zwiększając ryzyko wypadków z dziećmi, które bawią się na chodnikach i ulicach.

Trend w kierunku większych pojazdów, napędzany postrzeganiem bezpieczeństwa osobistego, ma niezamierzone konsekwencje dla bezpieczeństwa pieszych i innych użytkowników dróg. Na każdy wypadek śmiertelny uniknięty w dużym pojeździe przypada co najmniej 4,3 dodatkowych ofiar śmiertelnych z udziałem innych osób.

Szymon Ślubowski