Angielski akcent

Rozumienie akcentów, szczególnie w językach, którymi posługuje się dużo ludzi na świecie (np. angielski), poprawia empatię i zdolność uczenia się. Czasem zrozumienie akcentu to kwestia życia lub śmierci. Dowodzi tego Alex Baratta, naukowiec z Uniwersytetu w Manchesterze.

Badania zostały przeprowadzone na języku angielskim. Pokazują, że nie ma w języku tym akcentu, który byłby z natury łatwy lub trudny do zrozumienia, niezależnie od tego, czy mówimy o rodzimym użytkowniku angielskiego, czy o obcokrajowcu. Trudność w komunikacji może powodować brak styczności z różnymi akcentami. Według Alexa Baratta żadna kombinacja głosek nie jest z natury trudna do zrozumienia. Raczej stopień, w jakim ktoś zna akcent, będzie decydował o tym, jak dużo rozumie. To kwestia tego, jak wyraźny jest akcent.

Brak zrozumienia może często prowadzić do tego, co lingwiści nazywają „akcentyzmem”. Jest to dyskryminacja z powodu akcentu. Często skutkuje tym, że słuchacz, który nie rozumie swojego rozmówcy, obwinia drugą osobę za jej akcent.

Rozumienie jest kluczowe w wykonywaniu takich zawodów, które mają zapewnieniać bezpieczeństwo, np. zawody w branży lotniczej. Według SKYbrary, serwisu internetowego poświęconego informacjom na temat bezpieczeństwa lotniczego, powodem 80% wypadków linii lotniczych są błędy w komunikacji między pilotami i kontrolerami ruchu lotniczego.

Biorąc pod uwagę to, że język angielski ma status języka światowego, od pilotów oczekiwana jest jego znajomość na określonym poziomie. Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) wymaga, aby personel lotniczy używał akcentu zrozumiałego dla społeczności lotniczej. Oznacza to, że akcenty kojarzone przez większą liczbę ludzi, takie jak RP (Received Pronunciation – akcent angielszczyzny używany w Anglii) są rozumiane lepiej niż akcenty związane z Cardiff (Walia) czy Glasgow (Szkocja).

W lotnictwie istnieją szczegółowe wytyczne, sprzeczne z poglądem, który głosi, że piloci i kontrolerzy ruchu lotniczego powinni używać znanych akcentów, takich jak RP. Według programu szkoleniowego Aviation Accents, który specjalizuje się w udostępnianiu personelowi linii lotniczych klipów audio z szeroką gamą akcentów, język angielski zawiera dźwięki, które nie występują w innych językach i sprawiają trudności wielu obcokrajowcom. Dlatego ICAO zaleca, aby piloci mówili na przykład „tree” (drzewo) zamiast „three” (trzy), ponieważ angielska głoska „th” nie występuje w wielu innych językach, a dla niektórych może być trudna do wymówienia. Podobnie problemy z wymową angielskich słów mogą mieć osoby, których języki ojczyste nie rozróżniają dźwięków „l” i „r”.

Alex Baratta wykazał, że nieporozumienia na poziomie językowym występują podobnie często między rodzimymi użytkownikami języka angielskiego jak między rodzimym użytkownikiem tego języka i obcokrajowcem. Słowa „hot” (gorący) i „hat” (kapelusz) wypowiedziane z mocnym chicagowskim akcentem dla brytyjsko-angielskiego ucha brzmią jak „hat” i „he-yut”. Ale jeśli Brytyjczyk spędzi trochę czasu w Chicago, brzmienie tych słów nie będzie dla niego dezorientujące.

RP i General American od dawna są postrzegane jako „tradycyjne” akcenty. To skłania użytkowników języka angielskiego do zmiany akcentu. Przez zmianę akcentu chcą poprawić swoją pozycję społeczną. Dyskryminacja ze względu na akcent jest bowiem nadal powszechna w przestrzeni publicznej i w pracy.

Jednak badania coraz częściej pokazują, że przy otwartości na inne akcenty ludzie są w stanie dostosować się do akcentu i lepiej rozumieć swojego rozmówcę. Gdy tak się stanie, rodzimi użytkownicy języka angielskiego odniosą korzyść z poszerzania językowych horyzontów. A język światowy będzie miał światowe akcenty.

Adrianna Grajber