Astronauci doświadczają kosmicznych bólów głowy
Podróże kosmiczne i zerowa grawitacja mogą mieć negatywny wpływ na organizm. Nowe badanie wykazało, że astronauci bez wcześniejszej historii bólów głowy mogą doświadczać migreny i napięciowych bólów podczas lotów kosmicznych, które obejmują ponad 10 dni w kosmosie.
„Zmiany grawitacji spowodowane lotem kosmicznym wpływają na funkcjonowanie wielu części ciała, w tym mózgu. Układ przedsionkowy, który wpływa na równowagę i postawę, musi dostosować się do konfliktu między sygnałami, których oczekuje, a rzeczywistymi sygnałami, które otrzymuje przy braku normalnej grawitacji. Może to prowadzić do choroby lokomocyjnej w pierwszym tygodniu, której najczęściej zgłaszanym objawem jest ból głowy. Nasze badanie pokazuje, że bóle głowy występują również w późniejszym okresie lotu kosmicznego i mogą być związane ze wzrostem ciśnienia w czaszce” – twierdzi autor badania, dr W. P. J. van Oosterhout z Leiden University Medical Center w Holandii.
W badaniu przeprowadzonym przez American Academy of Neurology wzięło udział 24 astronautów z Europejskiej Agencji Kosmicznej, amerykańskiej NASA oraz Japońskiej Agencji Badań Kosmicznych. Zostali oni przydzieleni do wypraw na Międzynarodową Stację Kosmiczną na okres do 26 tygodni od listopada 2011 roku do czerwca 2018 roku. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie Neurology.
Jak zaznaczają naukowcy, przed badaniem dziewięciu astronautów zgłosiło, że nigdy nie miało żadnych bólów głowy, a trzech miało tego typu dolegliwość, która zakłócała codzienne czynności w ciągu ostatniego roku. Żaden z nich nie miał historii nawracających bólów głowy ani nigdy nie zdiagnozowano u niego migreny.
Spośród wszystkich uczestników, 22 astronautów doświadczyło jednego lub więcej epizodów bólu głowy podczas łącznie 3 596 dni spędzonych w kosmosie przez wszystkich uczestników.
Przed lotem astronauci przeszli badania przesiewowe i wypełnili kwestionariusz dotyczący historii ich bólów głowy. Podczas lotu kosmicznego astronauci wypełniali codzienny kwestionariusz przez pierwsze siedem dni i cotygodniowy kwestionariusz w każdym kolejnym tygodniu podczas całego pobytu na stacji kosmicznej.
Jak twierdzą naukowcy, astronauci zgłosili 378 bólów głowy podczas lotu. Badacze odkryli, że 92 proc. astronautów doświadczyło bólów głowy podczas lotu, w porównaniu do zaledwie 38 proc. z nich doświadczających bólów głowy przed pobytem w kosmosie. Spośród wszystkich bólów głowy, 170, czyli 90 proc., stanowiły napięciowe bóle głowy, a 19, czyli 10 proc., migreny.
Naukowcy odkryli również, że bóle głowy były bardziej intensywne i częściej przypominały migrenę w pierwszym tygodniu lotu kosmicznego. W tym czasie 21 astronautów miało jeden lub więcej bólów głowy, co dało łącznie 51. Spośród 51 bólów głowy, 39 uznano za napięciowe bóle głowy, a 12 za migrenopodobne lub prawdopodobne migreny.
W ciągu trzech miesięcy po powrocie na Ziemię żaden z astronautów nie zgłosił żadnych dolegliwości z tym związanych.
„Potrzebne są dalsze badania, aby odkryć przyczyny bólu głowy w kosmosie i zbadać, w jaki sposób takie odkrycia mogą zapewnić wgląd w te dolegliwości występujące na Ziemi. Należy również opracować skuteczniejsze terapie w celu zwalczania kosmicznych bólów głowy, ponieważ dla wielu astronautów jest to poważny problem podczas lotów kosmicznych” – zaznacza Van Oosterhout.
Zdaniem naukowców, badanie to nie dowodzi, że loty w kosmos powodują bóle głowy, ale pokazuje jedynie związek. Ograniczeniem badania było to, że astronauci zgłaszali swoje własne objawy, więc mogli nie zapamiętać dokładnie wszystkich informacji.
Emil Gołoś
