Astronomowie zbadali pobliską ultraszybko rotującą gwiazdę aktywną AB Doradus A
Astronomowie przeprowadzili długoterminowe obserwacje rentgenowskie pobliskiej ultraszybko rotującej gwiazdy aktywnej znanej jako AB Doradus A. Badania zapewniły wgląd w krótko- i długoterminową zmienność tej gwiazdy.
Znajdująca się w odległości około 48,4 lat świetlnych od Ziemi, AB Doradus A (w skrócie AB Dor A) jest gwiazdą typu K0 (pomarańczowy karzeł) w gwiazdozbiorze Dorado, która niedawno osiągnęła ciąg główny (czas, w którym gwiazdy wypromieniowują energię z syntezy wodoru w hel w swoich wnętrzach – proces ten jest wydajny energetycznie, przez co większość swojego życia gwiazdy trwają właśnie na tym etapie). Jej rozmiar jest zbliżony do Słońca, a masa wynosi około 0,86 jego masy. Gwiazda, która jest częścią zwartego układu gwiazd, ma okres obrotu wynoszący około 0,51 dnia i wykazuje gwałtowną aktywność magnetyczną ze średnią jasnością rentgenowską w zakresie jednego miliarda ergów/s.
Zdaniem naukowców, AB Doradus A doświadcza częstych epizodów rozbłysków i wykazuje okresowe wzrosty aktywności. Jedno z wcześniejszych badań fotometrycznych tej gwiazdy ujawniło, że wykazuje ona co najmniej dwa różne rodzaje cykli aktywności: jeden z okresem 5-7 lat, w którym aktywność przełącza się między dwiema aktywnymi długościami geograficznymi, a drugi z okresem 19-22 lat, podobnym do 11-letniego cyklu słonecznego.
Aby rzucić więcej światła na cykle aktywności AB Doradus A i jej zmienność w ogóle, badacze Gurpreet Singh i Jeewan C. Pandey z Aryabhatta Research Institute of Observational Sciences (ARIES) w Indiach przeanalizowali dane pochodzące głównie z satelity ESA XMM-Newton, który regularnie monitoruje tę gwiazdę. Badania zostały opisane w serwisie arXiv.
„AB Dor był regularnie obserwowany przez detektor RGS [spektrometr z siatką odbiciową na pokładzie XMM-Newton], dlatego też wykorzystaliśmy obserwacje RGS do dalszej analizy. XMM-Newton obserwował AB Dor od 2000 do 2022 roku” – twierdzą naukowcy.
Jak zaznaczają astronomowie, badanie potwierdziło, że AB Doradus A wykazuje częste rozbłyski, stanowiące średnio 57 proc. całkowitego czasu obserwacji. Analiza spokojnych krzywych blasku ujawniła obecność modulacji rotacyjnej w czasie większości obserwacji.
W oparciu o obrazowanie koronalne AB Doradus A, astronomowie zidentyfikowali obecność dwóch różnych aktywnych długości geograficznych, z których każda znajduje się 180 stopni od siebie. Ich zdaniem wygląda na to, że te aktywne długości geograficzne wykazują migrację i zmiany w ich względnej jasności, przy czym jedna aktywna długość geograficzna dominuje nad drugą.
Emil Gołoś
