„Ciepły Jowisz” – nowa egzoplaneta

Astronomowie z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (CfA) odkryli nową egzoplanetę typu „ciepły Jowisz” krążącą wokół szybko rotującej gwiazdy typu F. Nowo odkryty obcy świat, oznaczony jako TOI-4641 b, może być prawie cztery razy masywniejszy od Jowisza znajdującego się w Układzie Słonecznym.

„Ciepłe Jowisze” to gazowe planety olbrzymy o okresach orbitalnych od 10 do 200 dni. Sprawia to, że są one trudnymi celami do wykrywania za pomocą metody tranzytu i badań prędkości radialnych, w porównaniu do ich odpowiedników o krótszych orbitach, znanych jako „gorące Jowisze”.

Astronomowie pod kierownictwem Allyson Bieryli z CfA odkryli nową egzoplanetę tego typu. Korzystając z należącego do NASA satelity Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), który prowadzi badanie całego nieba w poszukiwaniu tranzytujących światów pozasłonecznych, zidentyfikowali sygnał tranzytowy na krzywej blasku TOI-4641 – jasnej i szybko rotującej gwiazdy typu F (o przewidywanej prędkości rotacji około 86,3 km/s). Planetarna natura tego sygnału została potwierdzona przez dalsze obserwacje fotometryczne i spektroskopowe. Odkrycie zostało szczegółowo opisane w serwisie arXiv.

„Kandydat na egzoplanetę orbitującą wokół TOI-4641 z okresem 22,1 dnia został zidentyfikowany na krzywych blasku obejmujących dane z sektora 43 w potokach SPOC i QLP” – podają astronomowie.

Nowo odkryta planeta ma promień około 0,73 promienia, jaki ma Jowisz, a jej maksymalna masa została obliczona na 3,87 masy Jowisza. Obserwacje wskazują, że TOI-4641 b krąży wokół swojej gwiazdy macierzystej co 22,1 dnia po dobrze wyrównanej orbicie, w odległości około 0,173 AU (jednostki astronomicznej) od niej. TOI-4641 b jest zatem jedną z planet o najdłuższym okresie obiegu, które zostały dokładnie scharakteryzowane i krążą wokół gorącej, szybko rotującej gwiazdy.

Gwiazda macierzysta TOI-4641 (znana również jako TIC 436873727), znajdująca się w odległości około 286 lat świetlnych od Ziemi, ma promień około 1,72 promienia słonecznego i jest o około 41 proc. masywniejsza od naszego Słońca. Wiek gwiazdy szacuje się na 2,69 miliarda lat, jej metaliczność wynosi -0,09, a temperatura efektywna 6 300° Celsjusza.

Badacze podkreślili, że egzoplanety o długim okresie obiegu, takie jak TOI-4641 b, mogą mieć kluczowe znaczenie dla testowania mechanizmów, które wywołują pierwotną niewspółosiowość w układach planetarnych, biorąc pod uwagę, że przy takich odległościach orbitalnych zakłada się, że oddziaływania pływowe gwiazda-planeta są zbyt słabe, aby zmodyfikować skośność orbity.

„Testowanie tych przewidywań motywuje do pełnego scharakteryzowania planet na długookresowych orbitach wokół gwiazd wczesnego typu” – podsumowują naukowcy.

Emil Gołoś