dMOS – sposób na walkę z cyfrowym uzależnieniem

W reakcji na rosnącą dominację mediów cyfrowych w naszym życiu codziennym, zespół badawczy z Uniwersytetu Binghamton, będącego częścią State University of New York, opracował Digital Media Overuse Scale (dMOS). To nowatorskie narzędzie ma na celu ułatwienie badaczom mierzenie uzależnienia od mediów cyfrowych, adaptując się do ciągle zmieniających się technologii. Opracowane w odpowiedzi na wyzwania związane z dynamicznym charakterem mediów cyfrowych, takich jak TikTok czy Fortnite, dMOS zapewnia aktualne i relewantne narzędzie badawcze.

Narzędzia dotychczas stosowane do mierzenia wpływu technologii na psychikę ludzką okazały się nieaktualne i niewystarczające. Daniel Hipp, współautor badania, wraz z profesorem psychologii Peterem Gerhardsteinem z Digital Media Treatment and Education Center w Boulder, Kolorado, rozpoznali potrzebę stworzenia nowego narzędzia, które lepiej odzwierciedlało by obecną rzeczywistość cyfrową. Tak powstał dMOS, który koncentruje się na psychologii użytkowania mediów, a nie na samych technologiach.

dMOS używa zestawu pytań skupiających się na zachowaniach użytkowników, a nie na konkretnych technologiach. Stwierdzenia takie jak „Mam trudności z powstrzymaniem się od używania X, nawet gdy wiem, że powinienem”, gdzie X reprezentuje różne obszary technologii, pozwalają na uniwersalne i elastyczne zastosowanie narzędzia. Możliwość zastąpienia X nowymi domenami technologicznymi sprawia, że dMOS jest narzędziem dostosowanym do szybko zmieniającego się świata mediów cyfrowych.

Narzędzie to przetestowano przeprowadzając anonimową ankietę wśród ponad tysiąca studentów, badając ich postawy i zachowania w odniesieniu do pięciu różnych domen mediów cyfrowych: ogólnego użytkowania smartfonów, konsumpcji internetowych filmów wideo, korzystania z mediów społecznościowych, gier oraz używania pornografii. Wyniki wykazały, że większość studentów nie wykazuje znaczących oznak uzależnienia ani nadużywania mediów. Jednakże, wzorce użytkowania różniły się znacznie w zależności od konkretnej domeny cyfrowej, niektóre odpowiedzi sugerowały postawy i zachowania, które w kontekście innych uzależnień, takich jak narkotyki czy alkohol, byłyby uznane za problematyczne.

dMOS wydaje się niezawodnym narzędziem klinicznym, zdolnym do dostarczenia istotnych wyników zarówno w obrębie poszczególnych domen mediów cyfrowych, jak i między nimi. Obecnie badacze pracują nad rozszerzeniem skali o dwie nowe domeny technologiczne, kontynuując badania w laboratorium Gerhardsteina oraz inicjując współpracę z innymi specjalistami, by lepiej zrozumieć, jak ludzka psychika reaguje na szybko zmieniający się krajobraz mediów cyfrowych.

Powstanie dMOS to istotny krok w kierunku lepszego zrozumienia i mierzenia wpływu mediów cyfrowych na zdrowie psychiczne i zachowania społeczne. Narzędzie to oferuje nowe możliwości dla badaczy w diagnozowaniu i leczeniu uzależnień od mediów cyfrowych oraz w badaniach nad wpływem nowych technologii na psychologię ludzką.

Szymon Ślubowski