Jak satelity szpiegowskie pomagają zbadać tajemnice przeszłości

Satelity szpiegowskie pomogły naukowcom odkryć ruiny starożytnych fortów rzymskich na terytorium Syrii i Iraku. Zdjęcia z czasów zimnej wojny ujawniły 396 takich konstrukcji.

Archeolodzy przy pomocy zdjęć satelitarnych z czasów zimnej wojny odkryli 396 fortów rzymskich na terytorium Syrii i Iraku. Do tej pory naukowcy byli przekonani, że w tym regionie znajduje się jedynie 116 tego typu pozostałości. Zostały one udokumentowane w badaniach lotniczych przeprowadzonych przez pioniera archeologii lotniczej i podwodnej Antoine’a Poidebarda w 1934 roku. Uważano, że te forty stanowiły wschodnią granicę Imperium Rzymskiego i miały na celu obronę przed najazdami Arabów i Persów. Satelity szpiegowskie z czasów zimnej wojny pokazały, że jest ich znacznie więcej niż zakładano.

Profesor Jesse Casana z Dartmouth College wraz ze swoim zespołem postanowił podważyć ustalenia Antoine’a Poidebarda, korzystając z odtajnionych zdjęć satelitarnych z czasów zimnej wojny. Pochodziły one z pierwszych programów szpiegowskich i przedstawiały tereny, które w dzisiejszych czasach uległy znacznym przemianom z powodu działalności człowieka.

Po analizie zdjęć, badacze odkryli, że forty były rozsiane po całym regionie, a nie tylko tworzyły linę obronną z północy na południe. To sugeruje, że miały one inny cel niż wcześniej sądzono. Być może były one wykorzystywane do ochrony karawan handlowych i ułatwiania komunikacji między wschodem a zachodem, a nie tylko do obrony przed najazdami.

To odkrycie rzuca nowe światło na nasze postrzeganie granic Imperium Rzymskiego. Okazuje się, że Rzymianie, mimo iż byli społeczeństwem militarystycznym, cenili sobie handel i komunikację z terenami, które nie były pod ich bezpośrednią kontrolą. Możliwe więc, że wschodnia granica Imperium Rzymskiego nie była miejscem ciągłych konfliktów.

Ważnym aspektem tego odkrycia jest ukazanie jak ważne w obecnych czasach są zdjęcia satelitarne, również te z poprzedniego wieku. Jak zauważa profesor Jesse Casana, wiele z fortów odkrytych przez Poidebarda już nie istnieje, została zniszczona przez urbanizację lub rolnictwo. W ciągu nieco ponad stu pięćdziesięciu lat straciliśmy wiele miejsc archeologicznych. Dlatego tak ważne jest, by korzystać z nowych technologii i zasobów, takich jak zdjęcia satelitarne, do dokumentowania i zachowywania dziedzictwa kulturowego.

Profesor Jesse Casana wierzy, że w miarę jak więcej takich zdjęć zostanie ujawnionych, dokonamy jeszcze wielu fascynujących odkryć nie tylko na Bliskim Wschodzie, ale i w innych częściach świata. W erze cyfrowej archeologia zyskuje nowe, potężne narzędzia badawcze, które pozwalają na głębsze zrozumienie przeszłości naszej cywilizacji.

Szymon Ślubowski