Jowisz – król planet
Jowisz to największa planeta naszego Układu Słonecznego. Jest jasny i łatwy do dostrzeżenia z Ziemi, w czym pomagają jego ogromne rozmiary i pasiaste, odbijające światło wierzchołki chmur.
Jak twierdzą astronomowie z NASA, Jowisz posiada nawet księżyce wielkości planet: Ganimedes, największy z nich, jest większy niż planeta Merkury. Gazowego olbrzyma i jego księżyce można łatwo obserwować za pomocą amatorskich teleskopów, podobnie jak zrobił to Galileusz ponad 400 lat temu.
Pozycja Jowisza jako największej planety naszego Układu Słonecznego jest zasłużona. Wzdłuż jego średnicy, Ziemia mogłaby zmieścić się 11 razy, a żeby go wypełnić potrzeba by było 1300 naszych planet. Jednak pomimo swoich niesamowitych rozmiarów, prawdziwa władza Jowisza nad zewnętrznym Układem Słonecznym wynika z jego ogromnej masy. Gdyby wziąć wszystkie planety w naszym Układzie Słonecznym i połączyć je razem, nadal byłyby tylko w połowie tak masywne jak Jowisz.
Zdaniem badaczy, potężna masa Jowisza ukształtowała orbity niezliczonych komet i asteroid. Jego grawitacja może wyrzucać te małe obiekty w kierunku wewnętrznego Układu Słonecznego, a także przyciągać je do siebie, jak zaobserwowano w 1994 roku, kiedy kometa Shoemaker-Levy 9, skierowała się w jego stronę i rozbiła o atmosferę gazowego giganta. Jej liczne fragmenty uderzyły w wierzchołki chmur Jowisza z taką siłą, że kule ognia i ciemne plamy uderzeniowe były widoczne nie tylko dla orbitującej sondy Galileo NASA, ale także dla obserwatorów na Ziemi.
Naukowcy twierdzą, że Jowisz jest łatwy do obserwowania w nocy gołym okiem, co zostało dobrze udokumentowane przez starożytnych astronomów, którzy starannie rejestrowali jego powolne ruchy. Może być jednym z najjaśniejszych obiektów na naszym nocnym niebie, ustępując jedynie Księżycowi, Wenus i czasami Marsowi, gdy Czerwona Planeta znajduje się w opozycji. Jak zaznaczają astronomowie, to imponujący wynik jak na planetę, która będąc najbliżej Ziemi, wciąż znajduje się w odległości ponad 587 milionów kilometrów. Jeszcze bardziej imponujące jest to, że gigantyczny świat pozostaje bardzo jasny dla obserwatorów znajdujących się na Ziemi w najdalszej odległości 968 milionów kilometrów.
Jowisz ma 95 znanych księżyców, ale tylko cztery większe, które Galileusz zaobserwował w 1610 roku – Io, Europa, Ganimedes i Kalisto – mogą być łatwo obserwowane z Ziemi przy pomocy amatorskich teleskopów.
Należąca do NASA misja Juno krąży obecnie wokół Jowisza, będąc jedną z zaledwie dziewięciu sond kosmicznych, które odwiedziły ten świat. Sonda weszła na orbitę gazowego giganta w 2016 roku. Misja Juno zakończyła się sukcesem, a dane z sondy zrewolucjonizowały zrozumienie wnętrza tego wielkiego świata. Od tego czasu misja Juno została rozszerzona o badanie jego księżyców.
Emil Gołoś
