Kobiety tracą więcej mięśni podczas lotów kosmicznych
Nowe badania sugerują, że kobiety tracą więcej mięśni niż mężczyźni w środowisku mikrograwitacji, takim jak lot kosmiczny. Eksperyment „stanowi najdłuższe badanie dotyczące odpoczynku kobiet” i podkreśla potrzebę przeprowadzenia większej liczby badań dotyczących reakcji fizjologicznych na mikrograwitację.
W przeszłości tylko około 2 na 10 astronautów wysyłanych w kosmos było kobietami. Wraz z decyzją NASA o zróżnicowaniu członków załogi w przyszłych misjach lotów kosmicznych, w tym o zamiarze wysłania pierwszej kobiety na Księżyc w 2024 r., naukowcy są bardziej niż kiedykolwiek zainteresowani odkryciem, w jaki sposób płeć biologiczna odgrywa rolę w fizjologicznej reakcji na mikrograwitację. Dziś jednak istniejąca literatura na temat reakcji kobiet na środowisko o niskiej grawitacji jest niewielka.
Badanie opublikowane w Journal of Applied Physiology dotyczyło utraty mięśni (atrofii) u mężczyzn i kobiet podczas dwóch prób przedłużonego leżenia w łóżku. Mężczyźni spędzili 90 dni, a kobiety 60 dni w pozycji odchylonej o 6 stopni, w której ich głowa znajdowała się poniżej stóp. Symulowało to stan nieważkości podobny do tego, jakiego doświadczają członkowie załogi podczas lotów kosmicznych. Obie grupy ochotników jadły, spały, dbały o higienę osobistą i wykonywały wszystkie inne czynności w pozycji odchylonej lub poziomej.
Zespół badawczy przeprowadził testy rezonansu magnetycznego mięśni ud i łydek ochotników przed i po badaniu, a także po miesięcznym odpoczynku w łóżku. Mięśnie te zostały wybrane „ponieważ mają kluczowe znaczenie dla poruszania się i czynności pozazawodowych, które prawdopodobnie będą wymagane od załóg kosmicznych odwiedzających Księżyc lub Marsa” – twierdzą naukowcy.
Naukowcy odkryli, że wszyscy uczestnicy stracili znaczną ilość masy mięśniowej w obu obszarach nóg przez cały okres leżenia w łóżku, w porównaniu z okresem przed. Kobiety straciły więcej masy z mięśnia czworogłowego po jednym miesiącu w porównaniu do mężczyzn oraz straciły więcej masy mięśniowej po dwóch miesiącach niż mężczyźni po trzech miesiącach.
Tendencja ta jest niepokojąca nie tylko ze względu na wpływ na typowe funkcjonowanie mięśni, ale także dlatego, że „obecnie ustalono, że mięśnie służą jako narząd endokrynologiczny, komunikując się z wieloma innymi narządami” – wyjaśnia zespół badawczy.
„Obecne wyniki dwóch badań symulacyjnych lotów kosmicznych sugerują, że kobiety są bardziej podatne na atrofię mięśni wywołaną nieważkością. Dlatego też bardziej odpowiednią drogą do zrozumienia reakcji specyficznych dla płci na mikrograwitację (w tym kwestii atrofii mięśni) i uzyskania danych w celu lepszej ochrony zdrowia przyszłych członków załogi mogą być dobrze kontrolowane badania długotrwałego leżenia w łóżku z grupami stosującymi tylko środki zaradcze w postaci ćwiczeń” – mówią naukowcy.
Zespół badawczy wyjaśnił, że sugeruje tę ścieżkę, ponieważ inne badania wykazały, że kobiety bardzo dobrze reagują na środki zaradcze w postaci ćwiczeń podczas (symulowanej) nieważkości. Ponadto przyszłe misje kosmiczne będą prawdopodobnie znacznie dłuższe niż obecne badanie, a informacje w tym obszarze są niezbędne do przeprowadzenia przyszłych lotów.
Emil Gołoś
