Łazik VIPER pomoże zrozumieć pochodzenie wody na Księżycu
Należący do NASA VIPER (Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) otrzymał masz, dzięki któremu jest bardziej wydajny niż kiedykolwiek, co pozwoli lepiej zadać Księżyc przed przybyciem na niego załogowej misji w ramach projektu Artemis.
Jak tłumaczą naukowcy z NASA, maszt łazika VIPER i przymocowany do niego zestaw instrumentów wygląda jak „szyja” i „głowa” łazika. Instrumenty na maszcie zostały zaprojektowane, aby pomóc zespołowi kierującemu pojazdem i naukowcom w czasie rzeczywistym wysyłać polecenia i odbierać dane, podczas gdy łazik porusza się po niebezpiecznych zboczach krateru, głazach i miejscach, w których istnieje ryzyko zaniku łączności. Zespół misji wykorzysta te instrumenty do zbadania księżycowego bieguna południowego.
Podczas trwającej około 100 dni misji VIPER astronomowie mają nadzieję na lepsze zrozumienie pochodzenia wody i innych zasobów na Księżycu, a także ekstremalnego środowiska, do którego NASA planuje wysłać astronautów w ramach programu Artemis.
Jak tłumaczą konstruktorzy, wierzchołek masztu VIPER znajduje się około 2,5 metra nad obręczami kół i jest wyposażony w parę kamer nawigacyjnych stereo, parę potężnych reflektorów LED, a także antenę o niskim i wysokim wzmocnieniu do przesyłania danych do i odbierania danych z anten Deep Space Network (DSN) na Ziemi.
Kamery nawigacyjne stereo – „oczy” łazika – są zamontowane na części masztu, która jest obrotowa, umożliwiając zespołowi kierującemu łazikiem obracanie ich nawet o 400 stopni i przechylanie ich w górę iw dół nawet o 75 stopni.
Zespół VIPER wykorzysta kamery nawigacyjne do robienia rozległych panoram otoczenia łazika i zdjęć w celu wykrycia i dalszego zbadania cech powierzchni, takich jak skały i kratery o średnicy zaledwie 10 cm z odległości nawet 15 metrów. Ponieważ kamery nawigacyjne są zamontowane wysoko, da to naukowcom perspektywę zbliżoną do ludzkiej, gdy łazik będzie badał obszary wokół południowego bieguna Księżyca.
Ze względu na ekstremalne natężenie światła i ciemności występujące na Księżycu, jak tłumaczą inżynierowie VIPER będzie pierwszym łazikiem planetarnym wyposażonym w reflektory. Będą one rzucać wąską, dalekosiężną wiązkę, podobną do świateł drogowych samochodu, aby pomóc zespołowi w ujawnieniu przeszkód lub interesujących elementów terenu, które mogłyby pozosawać ukryte w cieniu. Umieszczone obok dwóch kamer nawigacyjnych łazika, światła wyposażone są w tablice niebieskich diod LED, które zespół nawigacyjny uznał za zapewniające najlepszą widoczność, biorąc pod uwagę trudne warunki oświetleniowe na Księżycu.
W celu przesyłania dużych ilości danych na odległość – 384 tysięcy kilometrów, które dzielą Ziemię i Księżyc, VIPER ma precyzyjnie wycelowaną antenę o wysokim wzmocnieniu, która przesyła informacje wzdłuż bardzo skupionej, wąskiej wiązki. Jego antena o niskim wzmocnieniu również będzie wysyłać dane, ale przy użyciu fal radiowych o znacznie niższej szybkości transmisji danych.
Zdolność anten do utrzymywania prawidłowej orientacji, nawet podczas jazdy, zdaniem badaczy pełni kluczową funkcję: bez niej łazik nie może odbierać poleceń podczas ruchu na Księżycu i nie może przesyłać żadnych danych z powrotem na Ziemię, aby naukowcy mogli osiągnąć cele misji.
Przed instalacją na łaziku inżynierowie poddali maszt różnorodnym testom. Obejmowały one czas spędzony w termicznej komorze próżniowej w celu sprawdzenia, czy biała powłoka otaczająca maszt izoluje zgodnie z przeznaczeniem. Po integracji masztu m w Johnson Space Center NASA w Houston, twórcy z powodzeniem przeprowadzili również kontrole jego komponentów i po raz pierwszy przesłali dane przez łazik za pomocą jego anten.
VIPER jest częścią programu Lunar Discovery and Exploration Program, który jest prowadzony przez Planetary Science Division of NASA’s Science Mission Directorate. VIPER wystartuje na Księżyc na pokładzie lądownika księżycowego Griffin firmy Astrobotic na rakiecie SpaceX Falcon Heavy w ramach inicjatywy NASA Commercial Lunar Payload Services. Dotrze on do miejsca docelowego w Mons Mouton w pobliżu południowego bieguna Księżyca.
Emil Gołoś
