Najstarszy klej w Europie powstał we Francji. Wynaleźli go neandertalczycy

Neandertalczycy, będący blisko spokrewnionymi z ludźmi przedstawicielami rodzaju homo, którzy 40 tys. lat temu żyli na terenach dzisiejszej Francji byli w stanie wytworzyć wieloskładnikowy klej. Jak wykazały badania międzynarodowego zespołu naukowców z Niemiec i USA, środek ten służył im do produkcji uchwytów do kamiennych narzędzi. Jest to najstarszy znany dowód na użycie kleju w Europie.

Odkrycie wyrafinowanego prehistorycznego kleju, który był wykorzystywany przy tworzeniu kamiennych narzędzi, zapewnił naukowcom nowy wygląd w poziom inteligencji tego wymarłego gatunku ludzkiego.  Neandertalczycy wytwarzali wieloskładnikowy klej na bazie złożonej mieszanki ochry i bitumu – dwóch surowców, które musiały być pozyskiwane z dalszych regionów, informuje portal „Arkeonews„.

Za to niezwykłe odkrycie odpowiada międzynarodowy zespół badaczy, którym współkierowali dr Patrick Schmidt z Wydziału Wczesnej Prehistorii i Ekologii Czwartorzędu Uniwersytetu w Tybindze oraz dr Ewa Dutkiewicz z Muzeum Prehistorii i Wczesnej Historii Muzeów Narodowych w Berlinie. Niemiecko-amerykańska grupa badaczy ponownie zbadała znaleziska pochodzące ze znajdującego się w Peyzac-le-Moustier, we Francji, stanowiska archeologicznego Le Moustier. To właśnie w tej lokacji departamentu Dordogne, słynącego z licznych prehistorycznych znalezisk, zostały odkryte dowody na to, iż neandertalczycy byli w stanie wyprodukować klej.

Wynalezienie kleju i jego wykorzystanie do produkcji narzędzi przez neandertalczyków jest uważane za jedne z najważniejszych materialnych dowodów ukazujących ewolucję kulturową i zdolności poznawczych wczesnych ludzi. „Te zadziwiająco dobrze zachowane narzędzia prezentują rozwiązanie techniczne zasadniczo podobne do przykładów narzędzi wykonanych przez wczesnych współczesnych ludzi w Afryce, ale pochodząca sprzed 40 tys. lat receptura różni się tym, co można określić mianem «neandertalskiego stylu». Cechą charakterystyczną kleju używanego przez neandertalczyków jest to, iż był on używany do produkcji uchwytów do narzędzi ręcznych”- powiedział Radu Iovita, profesor nadzwyczajny w Centrum Badań nad Pochodzeniem Człowieka na Uniwersytecie Nowojorskim.

Naukowcy odkryli ślady mieszaniny ochry i bitumu na kilku kamiennych narzędziach, takich jak skrobaki, płatki i ostrza, które zostały odkryte przez szwajcarskiego archeologa Otto Hausera. Ochra jest mającą formę proszku glinką, która najczęściej przybiera barwę od żółtej po brązową. Z kolei bitum jest brunatnoczarną mieszaniną substancji ograniczanych o dużej lepkości, która jest składnikiem asfaltu oraz bywa używana w budownictwie i górnictwie. Jest on produkowany z ropy naftowej, ale występuje również naturalnie w glebie.

„Byliśmy zaskoczeni, że zawartość ochry (w odkrytych narzędziach – przyp. red.) przekroczyła 50 procent. Wynika to z faktu, że wysuszony na powietrzu bitum może być stosowany w niezmienionej postaci jako klej, ale traci swoje właściwości klejące po dodaniu tak dużych proporcji ochry” – stwierdził Patrick Schmidt.

Następnie specjalista dodał, iż: „Inaczej było, gdy używaliśmy płynnego bitumu, który tak naprawdę nie nadaje się do klejenia. Po dodaniu 55 procent ochry powstaje plastyczna masa i. Jest ona na tyle lepka, że kamienne narzędzie może w niej utknąć, ale dłonie pozostają czyste – jest to więc dobry materiał na rękojeść. Mikroskopowe badanie śladów zużycia na tych kamiennych narzędziach, przeprowadzone we współpracy z New York University, ujawniło, że kleje na narzędziach z Le Moustier były używane w ten sposób”.

Marcin Jarzębski