Chrześcijanie migrują najczęściej

Raport opublikowany 19. sierpnia 2024 roku przez Pew Research Center pod tytułem „The Religious Composition of the World’s Migrants” przedstawia szczegółową analizę religijną światowej populacji migrantów. Badanie takie ma zdaniem autorów stanowić kluczowy element w zrozumieniu wpływu migracji na globalne krajobrazy demograficzne i religijne. Choć dokument opiera się na danych z 2020 roku, uwzględniając 280 milionów ludzi żyjących poza krajem swojego urodzenia, jest ważnym głosem w dyskusji na temat obecnych migracji. Przemieszczenia ludności są w końcu jednym z głównych czynników kształtujących współczesne społeczeństwa, a ich analiza pod kątem religijnym daje wgląd w zmiany, które mogą mieć daleko idące skutki polityczne, społeczne i kulturowe.

Religijny profil migrantów na świecie

Jak czytamy w raporcie, największą grupą religijną wśród migrantów są chrześcijanie, którzy stanowią około 49% całej populacji migrantów (135 milionów osób). Muzułmanie zajmują drugie miejsce, z udziałem wynoszącym około 27% (76 milionów osób). Inne grupy religijne, w tym hinduiści, buddyści, żydzi i osoby niezidentyfikowane religijnie, mają mniejszy udział w globalnej populacji migrantów.

Chrześcijanie jako największa grupa migracyjna wykazują znaczące zróżnicowanie geograficzne. Dominują w Ameryce Północnej i Europie, stanowiąc większość migrantów w tych regionach. W samych Stanach Zjednoczonych około 74% migrantów to chrześcijanie, co odzwierciedla historyczne i kulturowe uwarunkowania imigracji do tego kraju. W Europie zaś chrześcijanie stanowią 54% populacji migrantów, ale ten odsetek różni się znacząco między poszczególnymi krajami. Na przykład w krajach takich jak Polska, większość migrantów pochodzi z innych krajów europejskich i są to głównie chrześcijanie, podczas gdy w Niemczech i Francji, gdzie migranci pochodzą z krajów o większym zróżnicowaniu religijnym, odsetek chrześcijan jest mniejszy.

Muzułmanie, będący drugą co do wielkości grupą, dominują w regionie Azji-Pacyfiku oraz w krajach Zatoki Perskiej. W Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Katarze i Kuwejcie, gdzie migracja jest napędzana głównie przez pracowników migrujących, muzułmanie stanowią zdecydowaną większość. Migranci muzułmańscy napływają głównie z krajów takich jak Pakistan, Bangladesz i Indonezja. W Europie liczba migrantów muzułmańskich również rośnie, co jest wynikiem zarówno konfliktów na Bliskim Wschodzie, jak i ruchów migracyjnych z Afryki.

Regionalne zróżnicowanie migracji

Raport Pew Research Center szczegółowo omawia regionalne różnice w składzie religijnym migrantów. Każdy region ma swoje specyficzne cechy, które wpływają na to, jakie grupy religijne dominują wśród migrantów. W przypadku Ameryki Północnej, która charakteryzuje się wysokim odsetkiem chrześcijańskich migrantów, jedną z najważniejszych zmiennych jest przyjmowanie uchodźców religijnych z Europy w XIX wieku czy wsparcie dla migrantów z krajów Ameryki Łacińskiej.

Europa jak zwykle stanowi mozaikę. Chociaż i tu chrześcijanie stanowią największą grupę, znaczny odsetek migrantów to muzułmanie, szczególnie w Europie Zachodniej. Raport Pew Research Center podkreśla, że migracje do Europy są złożone, z jednoczesnym napływem migrantów z Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i innych regionów świata. Różnorodność religijna migrantów odzwierciedla zarówno dawne kolonialne więzi krajów „Starej Europy”, jak i współczesne konflikty oraz nierówności gospodarcze, które skłaniają ludzi do migracji.

Region Azji-Pacyfiku to obszar, w którym migracje są napędzane głównie przez różnice gospodarcze. Migranci często pochodzą z biedniejszych krajów, takich jak Bangladesz czy Filipiny, i przemieszczają się do bogatszych krajów, takich jak Singapur, Australia, czy kraje Zatoki Perskiej, gdzie chcą rozpocząć nowe życie w oparciu o większe szanse zarobku. W regionie tym dominują muzułmanie, ale także chrześcijanie i hinduiści mają znaczący udział w ruchach migracyjnych.

Bliski Wschód i Afryka Północna to region, gdzie muzułmanie stanowią zdecydowaną większość migrantów. Jest to związane zarówno z wewnętrznymi migracjami w ramach świata arabskiego, jak i z międzynarodowymi migracjami do krajów takich jak Arabia Saudyjska czy Zjednoczone Emiraty Arabskie. Migranci w tych krajach często są pracownikami migrującymi, co wpływa na skład religijny tych społeczności.

Przyjmując amerykańskie podejście, autorzy raportu Pew Research Center stawiają tezę, że Ameryka Łacińska i Karaiby to regiony, gdzie migracje są silnie związane z historią kolonializmu a przez to, z historią chrześcijaństwa. Większość migrantów z tych regionów to chrześcijanie, którzy przemieszczają się głównie do Stanów Zjednoczonych i Kanady, również jednak w poszukiwaniu pracy i lepszego życia.

Migracja a zmiany demograficzne

Raport zlew Research Center zwraca uwagę na to, jak migracje wpływają na zmiany demograficzne w poszczególnych krajach i regionach. Oczywistym jest, że przemieszczenie się dużych grup ludności o określonej religii może zmienić skład religijny w krajach przyjmujących, co z kolei może prowadzić do zmian w polityce, społeczeństwie i kulturze. Zmian, dodajmy, długofalowych.

Na przykład, w krajach europejskich, wzrost liczby muzułmańskich migrantów w ostatnich dekadach wywołał debatę na temat tożsamości narodowej, sekularyzmu i integracji społecznej, z którą mierzy się zwłaszcza współczesna Francja. Z drugiej strony, w krajach takich jak Zjednoczone Emiraty Arabskie, przyjmowanie dużej liczby migrantów o różnym tle religijnym wpływa na politykę religijną i stosunki międzynarodowe. Niektóre kraje, które tradycyjnie były jednolite religijnie, z powodu migracji stają się coraz bardziej zróżnicowane pod względem religijnym. Na przykład w krajach takich jak Kanada czy Australia, migracje przyczyniły się do wzrostu liczby wyznawców religii niechrześcijańskich, takich jak islam, hinduizm czy buddyzm. To z kolei wpływa na życie społeczne, polityczne i kulturowe w tych krajach, w tym na sposób, w jaki kraje te postrzegają swoją tożsamość narodową i relacje z innymi krajami.

Wpływ polityk migracyjnych

Polityki migracyjne odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu religijnego krajobrazu migracji, a w większości krajów różnią się od siebie. Raport Pew Research Center analizuje, jak różne podejścia do migracji mogą wpływać na skład religijny migrantów. Na przykład, kraje o restrykcyjnych politykach migracyjnych, które preferują przyjmowanie migrantów z określonych grup religijnych, mogą w ten sposób kształtować swoje społeczeństwo pod kątem religijnym.

W Stanach Zjednoczonych, zmiany w polityce migracyjnej w różnych okresach historycznych miały wpływ na skład religijny migrantów. Podczas zimnej wojny, polityka otwartych drzwi dla uchodźców z krajów komunistycznych przyczyniła się do wzrostu liczby chrześcijańskich migrantów. W ostatnich latach, zaostrzenie polityki migracyjnej w stosunku do krajów muzułmańskich miało wpływ na zmniejszenie liczby migrantów muzułmańskich, czytamy w raporcie.

W Europie, debaty na temat migracji i religii często koncentrują się na kwestiach integracji i multikulturalizmu. Kraje takie jak Francja i Niemcy wprowadziły różne polityki integracyjne, które mają na celu włączenie migrantów do społeczeństwa, ale jednocześnie zachowanie sekularnego charakteru państwa.

Wnioski i perspektywy

Raport Pew Research Center kończy się refleksją na temat przyszłości religijnego składu migrantów i jego wpływu na globalny krajobraz religijny. Autorzy wskazują, że migracje będą nadal odgrywać kluczową rolę w kształtowaniu demograficznych i religijnych trendów na świecie a nawet — ich rola będzie wzrastać. W miarę jak konflikty, zmiany klimatyczne i nierówności gospodarcze będą napędzać migracje, skład religijny migrantów może ulec dalszym zmianom. Dotyczyć ma to zwłaszcza Europy i regionu Azji-Pacyfiku.

Ostatecznym więc wnioskiem, który wysnuwają autorzy raportu jest to, że po pierwsze migracje mogą prowadzić do wzrostu różnorodności religijnej w krajach przyjmujących, ale mogą także stanowić wyzwanie dla polityk publicznych i relacji społecznych — co widać na przykładzie dzisiejszej Europy. Kraje, które będą w stanie zarządzać tą różnorodnością w sposób integracyjny i inkluzywny, mogą zyskać na tym w kontekście społecznym i gospodarczym, twierdzą jednak autorzy raportu. Z drugiej bowiem strony, brak odpowiedniej polityki może prowadzić do napięć społecznych i politycznych.

Raport „The Religious Composition of the World’s Migrants” oferuje kompleksowy wgląd w religijną dynamikę migracji, pokazując, jak złożone są te procesy i jak ważne jest ich zrozumienie w kontekście globalnych zmian demograficznych. Analiza ta ma być kluczowa nie tylko dla decydentów politycznych, ale także dla badaczy, którzy zajmują się problematyką migracji, religii i demografii. Przede wszystkim jednak, i jest to ostateczny wniosek autorów raportu, intensywność i skala migracji na tle religijnym, zwłaszcza związana z konfliktami może się zmieniać. Nie da się jej już jednak zatrzymać, migrują bowiem wyznawcy wszystkich religii świata.

Michał Kłosowski