Sonda Juno NASA bada księżyc Jowisza Io
Należąca do NASA sonda kosmiczna Juno po misji mającej na celu zbadanie Jowisza została skierowana ku jego księżycom. Dzięki temu astronomowie będą mogli lepiej poznać te odległe światy.
Zdaniem astronomów z NASA, sonda kosmiczna Juno ujawniła kilka fascynujących rzeczy na temat Jowisza, odkąd rozpoczęła eksplorację układu 4 lipca 2016 roku. Jest to nie tylko pierwsza misja robotyczna badająca Jowisza z bliska podczas jego orbitowania od czasu sondy Galileo, która badała gazowego giganta i jego satelity w latach 1995-2003. Juno jest również pierwszym robotem, który zajrzał pod gęste chmury Jowisza, aby zbadać pole magnetyczne, skład i strukturę planety. Uzyskane w ten sposób dane pomagają naukowcom odpowiedzieć na pytania dotyczące formowania się Jowisza i początków Układu Słonecznego.
Od 2021 roku sonda znajduje się w rozszerzonej fazie misji, w której wykonuje przeloty nad niektórymi z największych księżyców Jowisza, w tym Ganimedesem, Europą i Io. Mijając te satelity, Juno uchwyciła obrazy tych ciał niebieskich za pomocą swojego głównego instrumentu obrazującego, JunoCam. Ostatnio sonda wykonała kolejny przelot obok Io i wykonała zdjęcia wulkanicznego księżyca i jego powierzchni. Była to druga część podwójnego przelotu, który miał zapewnić nowy wgląd w wulkaniczną naturę Io i wewnętrzną strukturę satelity.
Poprzedni przelot miał miejsce 30 grudnia 2023 r. i (podobnie jak w czasie poprzedniego) sonda kosmiczna zbliżyła się na odległość 1500 km od powierzchni Io. Te dwa przeloty są najbliższymi, jakie jakikolwiek statek kosmiczny kiedykolwiek wykonał w pobliżu Io, pobijając poprzedni rekord ustanowiony również przez Juno podczas przelotu, który miał miejsce 15 października 2023 r., kiedy to sonda osiągnęła minimalną odległość 12 tysięcy km od powierzchni księżyca. Żaden statek kosmiczny nie przeleciał tak blisko Io od czasu, gdy misja Galileo minęła wulkaniczny księżyc ponad 20 lat temu.
Obrazy dostarczone przez Juno obejmują wiele zdjęć w podczerwieni, które pokazują wiele aktywnych wulkanów na powierzchni księżyca, a nawet erupcje, które były widoczne podczas przelotów, ponieważ miały miejsce po ciemnej stronie księżyca.
Obrazy te są częścią badań prowadzonych przez naukowców w celu ustalenia, czy aktywne wulkany Io są zasilane przez globalny ocean magmy pod jego powierzchnią. Opierając się na obecnych modelach geologicznych, naukowcy uważają, że ten ocean magmy jest aktywny dzięki pływowemu zginaniu we wnętrzu Io spowodowanego interakcjami z potężną grawitacją Jowisza. Jest to podobne do tego, czego doświadcza Europa i inne lodowe naturalne satelity, gdzie zginanie pływowe prowadzi do aktywności hydrotermalnej na granicy jądra i płaszcza, która utrzymuje oceany ciekłej wody we wnętrzu.
Misja Juno trwa od ponad dwunastu lat. Została ona przedłużona i sonda będzie nadal orbitować wokół Jowisza od bieguna do bieguna do września 2025 roku, choć naukowcy nie wykluczają tego, że możliwe to będzie dłużej. Tak długo, jak skrzydła panelu słonecznego Juno (największe, jakie kiedykolwiek zastosowano) będą dostarczać energię, misja będzie nadal badać system i odpowiadać na fundamentalne pytania dotyczące tego, jak powstał Jowisz i jego satelity.
Emil Gołoś
