Teleskop Hubble’a bada NGC 941, galaktykę spiralną o wybuchowej przeszłości

Obraz uzyskany przez należący do NASA Kosmiczny Teleskop Hubble’a przedstawia galaktykę spiralną NGC 941, która znajduje się około 55 milionów lat świetlnych od Ziemi.

Advanced Camera for Surveys (ACS) teleskopu Hubble’a zebrała dane, dzięki, którym możliwe było opracowanie obrazu galaktyki NGC 941. Badacze z NASA skupili się na jej obserwacji, ponieważ wiele lat wcześniej miała tam miejsce eksplozja gwiazdy – supernowa SN 2005ad.

Lokalizacja odkrytej wyblakłej supernowej została potwierdzona dzięki badaniu wielu supernowych bogatych w wodór, znanych również jako supernowe typu II, w celu lepszego zrozumienia środowisk, w których zachodzą określone typy eksplozji gwiazd. Podczas gdy badanie zostało przeprowadzone przez profesjonalnych astronomów, sama SN 2005ad zawdzięcza swoje odkrycie astronomowi amatorowi o imieniu Kōichi Itagaki, który odkrył ponad 170 supernowych.

Może to rodzić pytanie, w jaki sposób astronom amator może dostrzec coś takiego jak supernowa przed profesjonalnymi astronomami, którzy mają dostęp do teleskopów takich jak Hubble. Wykrywanie supernowych to mieszanka umiejętności, narzędzi i szczęścia. Większość wydarzeń astronomicznych rozgrywa się w przedziałach czasowych, które zwykle trwają krócej niż ludzkie życie, ale eksplozje supernowych są niezwykle szybkie, pojawiają się bardzo nagle, a następnie emitują dużą ilość światła, a następnie gasną w ciągu kilku dni lub tygodni.

Innym aspektem jest czas, dane z kilku godzin obserwacji za pomocą teleskopów takich jak Hubble mogą wymagać tygodni, miesięcy, a czasem nawet lat, aby je przetworzyć i przeanalizować. Astronomowie amatorzy mogą spędzać znacznie więcej czasu aktywnie obserwując niebo i czasami dysponują niezwykle imponującymi systemami teleskopów, komputerów i oprogramowania, z których mogą korzystać.

Ponieważ amatorzy tacy jak Itagaki dostrzegają tak wiele supernowych, istnieje system online do ich zgłaszania (Transient Name Server). System ten jest bardzo pomocny dla profesjonalnych astronomów, ponieważ w przypadku supernowych czas odgrywa kluczową rolę. Po zgłoszeniu odkrycia SN 2005ab, profesjonalni astronomowie byli w stanie przeprowadzić badania spektroskopowe i potwierdzić, że jest to supernowa typu II, co ostatecznie doprowadziło do zbadania jej lokalizacji przez Hubble’a. Takie badanie nie byłoby możliwe bez bogatej biblioteki skatalogowanych supernowych, zbudowanej dzięki wnikliwemu spojrzeniu astronomów-amatorów. Dzięki temu odkryciu dziś możliwa jest obserwacja galaktyki NGC 941.

Emil Gołoś