Teleskop Subaru odkrył nowe księżyce Urana i Neptuna
Astronomowie wykorzystując Teleskop Subaru, odkryli trzy nowe naturalne satelity krążące wokół najbardziej oddalonych od Słońca planet w Układzie Słonecznym – jeden wokół Urana i dwa wokół Neptuna.
„Trzy nowo odkryte księżyce są najsłabszymi, jakie kiedykolwiek znaleziono wokół tych dwóch lodowych olbrzymów za pomocą naziemnych teleskopów” – wyjaśnia Scott Sheppard z Carnegie Institution for Science, gówny autor badania.
Jak zaznaczają astronomowie, nowy naturalny satelita Urana, S/2023 U1, zwiększyło całkowitą liczbę znanych księżyców krążących wokół lodowego giganta do 28. Początkowo wykryty za pomocą Teleskopu Magellana w Chile w 2023 roku, został następnie potwierdzony na zdjęciach wykonanych przez Teleskop Subaru i Teleskop Magellana w 2021 roku. Ze średnicą wynoszącą zaledwie 8 kilometrów jest prawdopodobnie najmniejszym spośród księżyców Urana. Wykonuje jedną orbitę wokół planety w ciągu 680 dni.
Jaśniejszy z dwóch nowo odkrytych księżyców Neptuna (S/2002 N5) ma rozmiar około 23 kilometrów i potrzebuje prawie 9 lat, aby okrążyć lodowego giganta. Po raz pierwszy został zauważony w 2021 roku, a jego orbita została potwierdzona w 2022 i 2023 roku przez Teleskop Magellana.
„Gdy orbita S/2002 N5 wokół Neptuna została określona na podstawie obserwacji z 2021, 2022 i 2023 roku, została prześledzona wstecz do obiektu, który został zauważony w pobliżu Neptuna w 2002 roku, ale zaginął, zanim można było potwierdzić, że krąży wokół planety” –wyjaśnia Sheppard.
Drugi nowy księżyc Neptuna (S/2021 N1) ma rozmiar około 14 kilometrów i orbitę trwającą prawie 27 lat. Ten niezwykle słaby obiekt został po raz pierwszy zauważony w 2021 r. przez Teleskop Subaru, a orbita została potwierdzona dzięki obserwacjom za pomocą Bardzo Dużego Teleskopu w Chile (Very Large Telescope – VLT) i Teleskopie Gemini na Hawajach. Odkrycie tych dwóch nowych naturalnych satelitów zwiększyło liczbę znanych księżyców Neptuna do 16.
Trzy nowe księżyce Urana i Neptuna mają odległe, ekscentryczne i nachylone orbity, które zdaniem astronomów sugerują, że zostały przechwycone przez grawitację tych planet w tym samym czasie lub tuż po tym, jak Uran i Neptun uformowały się z pierścienia pyłu i gruzu, który otaczał Słońce w jego początkach.
Jak zaznaczają naukowcy, nowe księżyce pokazują również, że istnieją dynamiczne grupy orbitalne zewnętrznych księżyców wokół Urana i Neptuna. Grupy te wskazują, że niegdyś większe księżyce macierzyste zostały rozbite w wyniku wcześniejszych kolizji, najprawdopodobniej z kometami lub asteroidami, pozostawiając fragmenty na orbitach podobnych do pierwotnego większego księżyca. Te grupy księżyców pokazują, że wczesny Układ Słoneczny był bardzo chaotycznym miejscem, w którym przez cały czas dochodziło do ruchów i kolizji między różnymi obiektami.
„Wszystkie gigantyczne planety w naszym Układzie Słonecznym mają podobne konfiguracje swoich zewnętrznych księżyców, niezależnie od ich wielkości lub procesu, w którym się uformowały. Nawet Uran, który jest przechylony na bok, ma podobną populację księżyców jak inne gigantyczne planety krążące wokół naszego Słońca” – dodaje Sheppard.
Emil Gołoś
