Teleskopy NASA obserwują pozostałości po supernowej 30 Dor B

Galaktyka satelitarna Drogi Mlecznej, Wielki Obłok Magellana, skrywa w sobie pozostałości po supernowej znane jako 30 Dor B. NASA dzięki specjalistycznym narzędziom astronomicznym uzyskała jej obraz.

Obraz uzyskany przez NASA pokazuje różne rodzaje światła zawierające pozostałości co najmniej dwóch eksplodujących gwiazd. Ta pozostałość po supernowej znana jest jako 30 Doradus B (w skrócie 30 Dor B) i jest częścią większego regionu przestrzeni kosmicznej, w którym gwiazdy formowały się nieprzerwanie przez ostatnie 8 do 10 milionów lat. Jest to złożony krajobraz ciemnych obłoków gazu, młodych gwiazd, wysokoenergetycznych wstrząsów i przegrzanego gazu, znajdujący się 160 tysięcy lat świetlnych od Ziemi w Wielkim Obłoku Magellana, małej galaktyce satelitarnej Drogi Mlecznej.

Nowy obraz powstał w wyniku połączenia danych rentgenowskich z należącego do NASA Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra, danych optycznych z 4-metrowego teleskopu Blanco w Chile oraz danych w podczerwieni z należącego do NASA Kosmicznego Teleskopu Spitzera. Dodane zostały również dane optyczne z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a NASA.

Astronomowie pod kierownictwem Wei-An Chena z National Taiwan University w Tajpej na Tajwanie wykorzystali ponad dwa miliony sekund obserwacji za pomocą Chandry 30 Dor B i jej okolic do analizy tego regionu. Odkryli słabą powłokę promieniowania rentgenowskiego, która rozciąga się na około 130 lat świetlnych. (Dla porównania, najbliższa Słońcu gwiazda znajduje się w odległości około 4 lat świetlnych). Dane z Chandry ujawniły również, że obszar ten zawiera wiatry cząstek wiejących od pulsara, tworząc tak zwaną mgławicę wiatru pulsarowego. Badania te zostały opisane w Astronomical Journal.

Biorąc pod uwagę dane z Chandry wraz z danymi z Hubble’a i innych teleskopów, naukowcy ustalili, że żadna pojedyncza eksplozja supernowej nie może wyjaśnić tego, co zaobserwowali. Zarówno pulsar, jak i jasne promieniowanie rentgenowskie widoczne w centrum 30 Dor B prawdopodobnie powstały w wyniku wybuchu supernowej po zapadnięciu się masywnej gwiazdy około 5 tysięcy lat temu. Większa, słaba powłoka promieniowania rentgenowskiego jest jednak zbyt duża, aby mogła powstać w wyniku tej samej supernowej.

Zamiast tego zespół uważa, że w 30 Dor B miały miejsce co najmniej dwie eksplozje supernowej, a powłoka rentgenowska została wytworzona przez inną supernową ponad 5 tysięcy lat temu. Jest również możliwe, że w przeszłości miało miejsce ich jeszcze więcej.

Badania 30 Dor B mogą pomóc astronomom dowiedzieć się więcej o życiu masywnych gwiazd i skutkach wybuchów supernowych.

Emil Gołoś