Unikatowe odkrycie w Izraelu.
Baza rzymskiego Legio VI Ferrata

W trakcie prowadzonych przez Izraelski Urząd ds. Starożytności wykopalisk u podnóża kopca Tel Megiddo, który znajduje się w północnej części Izraela, zostały odkryte pozostałości po koszarach słynnego legionu Juliusza Cezara, którym był Legio VI Ferrata, co można przetłumaczyć jako „Szósty Legion Pancerny” lub „Legion VI Żelazny”.  Chociaż ta rzymska formacja wojskowa została powołana do życia w I wieku p.n.e., to działała jeszcze w IV wieku n.e.

Zgodnie z szacunkami badaczy, znaleziona niedawno nieopodal starożytnej wioski Kfar Othnay baza tej armii na terenie rzymskiej Palestyny powstała około 1800 lat temu. Jest to największy znany rzymski obiekt wojskowy, który został odkryty na obszarze Izraela. Jedną z najbardziej znaczących pozostałości po obozie Legio VI Ferrata w rzymskiej Palestynie okazała się jego dawna główna arteria, która była znana jako Via Pretoria, a także ruiny po głównej kwaterze armii, określanej jako principia. Archeolodzy odkopali również półokrągłe podium i fragmenty kamiennego chodnika, które stanowiły część monumentalnego budynku publicznego o znaczących rozmiarach, informuje portal „Arkeonews„.

Juliusz Cezar utworzył Legion VI Żelazny w 52 r. p.n.e., czyli w trakcie wojen galijskich. Chrzest bojowy przeszedł jeszcze w tym samym roku w trakcie bitwy pod Alezją, w której to porażkę poniósł galijski wódz Wercyngetoryks. Szlak bitewny przez który ta armia przeszła na tym wielkim zwycięstwie jednak się nie skończył, gdyż miał on trwać aż do niemal samego końca Cesarstwa Rzymskiego. Po podboju Galii Legio VI Ferrata towarzyszył również Cezarowi w oblężeniu Aleksandrii w trakcie kampanii w Egipcie, a następnie brał udział również w rzymskich wojna domowych, w tym wielkiej bitwie pod Akcjum. W następnych dekadach uczestniczył on w prowadzonych na wschodnim krańcu Imperium Romanum kampaniach przeciwko Partom. Od połowy I wieku n.e. stacjonował on na terenie rzymskiej Palestyny, gdzie przyniósł zwycięstwo cesarstwu w wojnie żydowskiej, czy późniejszym stłumieniu powstania Bar Kochby.

Nazwa tej starożytnej formacji wojskowej stanowiła najprawdopodobniej nawiązanie do żelaznych zbroi noszonych przez legionistów wchodzących w jej skład. Wykopaliska prowadzone u podnóża kopca Tel Megiddo stanowią pierwszy etap dużego projektu infrastrukturalnego, który ma na celu rozbudowę i modernizację drogi prowadzącej do Haify. Na czele zespołu archeologów prowadzących prace wykopaliskowe na tym terenie stoi Yotam Tepper i Barak Tzina z Izraelskiego Urzędu ds. Starożytności.

Jak stwierdził Yotam Tepper, „Odkryty obóz legionu rzymskiego przez okres ponad 180 lat, od 117-120 r. n.e. do 300 r. n.e., był stałą bazą wojskową dla ponad 5 tys. legionistów rzymskich. Dwie duże drogi przecinały centrum obozu, którego całkowita długość w sumie wynosiła 550 metrów, a ogólna szerokość 350 metrów. To właśnie w centrum obozu znajdowała się siedziba dowództwa”. Następnie archeolog stwierdził, iż to właśnie z tego głównego punktu obozu  mierzono odległości do najważniejszych miast na północy prowincji Palestyny  i wzniesiono tam kamienie milowe. Dodał również, iż żaden z budynków obozu nie zachował się do współczesnych czasów, gdyż w okresie panowania na tym obszarze Cesarstwa Bizantyjskiego, a następnie Arabów, stanowiące ich fundament kamienie  zostały wykorzystane do postawienia nowych budowli.

Podczas wykopalisk odkryto także monety, części broni, zniszczoną ceramikę i odłamki szkła, ale najbardziej dominującymi liczebnie znaleziskami okazały  dachówki, z których część była oznaczona pieczęciami VI Legionu. Archeolodzy zamierzają kontynuować prace badawcze na terenie kopca Tel Megiddo oraz wiążą duże nadzieję na rozpoczęcie w przyszłości poszukiwań koszar innej znanej rzymskiej jednostki wojskowej – Legionu X Fratensis, który wiadomo, iż stacjonował na terenie Jerozolimy. Lokacja obozu wojskowego tej formacji wciąż pozostaje do odkrycia.

Marcin Jarzębski