Unikatowe znalezisko w Maroku. Skamieniałe ślady ludzkich stóp sprzed 90 tys. lat

Na plaży w mieście Larache (arab. Al-Ara’isz), która znajduje się w północnym Maroku, międzynarodowy zespół archeologów, na czele którego stoi prof. Moncef Essedrati z Uniwersytetu Południowej Bretanii, odkrył skamieniałe ślady stóp, które pochodzą sprzed 90 tys. lat z czasów późnego plejstocenu. Są to jedne z najstarszych odcisków stóp pozostawionych przez ludzi jakie kiedykolwiek zostały zidentyfikowane w Afryce Północnej i regionie południowego Morza Śródziemnego.

Naukowcy dokonali tego niezwykłego odkrycia z okresu późnego plejstocenu w trakcie badań prowadzonych w północnym Maroku w regionie Tanger-Tetuan-Al-Husajma, kiedy eksplorowali jedną z plaż w mieście Larache, która była pokryta licznymi kamieniami. „Pomiędzy przypływami powiedziałem mojemu zespołowi, że powinniśmy udać się na północ, aby zbadać inną plażę. Byliśmy zaskoczeni, gdy znaleźliśmy pierwszy skamieniały odcisk. Początkowo nie byliśmy przekonani, czy był to prehistoryczny ślad stóp, ale potem znaleźliśmy więcej śladów” – powiedział francuski archeolog, prof. Moncef Essedrati, który kieruje badaniami w Al-Ara’isz.

Dokładne badania przeprowadzone przez archeologów na terenie tej plaży ujawniły w sumie dwa szlaki plejstoceńskich odcisków stóp, na które składa się w sumie 85 śladów. Wszystkie one zostały odciśnięte przez grupę wczesnych Homo sapiens. Jak dowodzą eksperci, jest to unikatowe odkrycie na cały region Afryki Północnej i południowego Morza śródziemnego. Naukowcy w czasie prac prowadzonych na terenie stanowiska wykorzystywali technikę datowania termoluminescencyjnego (metoda TL) – za jej pomocą można ustalić, kiedy określone minerały znajdujące na danym artefakcie lub w jego pobliżu były po raz ostatni wystawione na działanie ciepła lub światła słonecznego. Na podstawie wieku drobnych ziaren kwarcu, które stanowią lwią część piasku na plaży, archeolodzy ustalili, że wielopokoleniowa grupa Homo sapiens chodziła po plaży w dzisiejszym Larache około 90 tys. lat temu. Dwie ścieżki ludzkich odcisków stóp zostały zatem utworzone podczas późnego plejstocenu, który bywa także określany jako ostatnia epoka lodowca – okres ten zakończył się około 11 tys. lat temu.

„W trakcie prac na plaży dokonaliśmy pomiarów odcisków, tak aby było możliwe ustalenie ich długości i głębokości. Na podstawie analizy nacisku stóp i samej wielkości odcisków byliśmy w stanie określić przybliżony wiek osób, które je pozostawiły. Ustaliliśmy, że w skład grupy tych wczesnych Homo sapiens wchodziły zarazem dzieci, nastolatkowie jak i dorośli” – powiedział Moncef Essedrati. Jak wynika z badań opublikowanych w „Scientific Reports”, prehistoryczne ślady stóp pomimo upływu 90 tys. lat zachowały się w nieomal doskonałym staniem dzięki oddziaływaniu wielu czynników. Kluczowe znaczenie miał specyficzny układ plaży i duże zasięgi morskich pływów, które przyczyniły się do „ostatecznego zachowania odcisków stóp”. Jak stwierdził kierownik badań w Larache „wyjątkową cechą tej plaży jest jej położenie na skalistej platformie pokrytej gliniastymi osadami.

Naukowcy nie są jednak pewni, co grupa wczesnych Homo sapiens z epoki lodowcowej dokładnie robiła na plaży, ale dalsze badania prowadzone w tym miejscu mogą przyczynić się do rozwikłania tej zagadki. Jak twierdzą sami badacze, będą oni jednak musieli działać szybko, gdyż skalista platforma brzegowa jest poddawana stopniowemu zapadaniu się. Proces ten ulega jedynie intensyfikacji, w związku z czym w nieodległej przyszłości to bezcenne stanowisko archeologiczne może ulec ostatecznemu zapadnięciu się do morza, co doprowadziłoby do zniknięcia zachowanych na plaży plejstoceńskich śladów.

Marcin Jarzębski