Universe of Sound – jak NASA zamienia informacje w dźwięki

Naukowcy z NASA w ramach programu Universe of Sound przekształcają różnego rodzaju pozyskane dane w dźwięki. Pomaga to lepiej zrozumieć Wszechświat i pozwala poczuć go innymi zmysłami niż tylko wzrok.

Teleskopy takie jak należący do NASA Chandra X-ray Observatory rejestruje niewidoczne dla ludzkiego oka promieniowanie rentgenowskie ze źródeł w całym kosmosie. Podobnie Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba rejestruje światło podczerwone, które również jest niewidoczne dla ludzkiego oka. Te różne rodzaje światła są przesyłane na Ziemię, w postaci jedynek i zer. Stamtąd dane są przekształcane w różne formaty – od wykresów, przez widma, po obrazy. Pozwala to naukowcom poznawać Wszechświat.

Jak tłumaczą badacze, ostatnia kategoria przedstawienia danych, czyli obrazy, jest tym, z czego teleskopy są najbardziej znane. Przez większość długiej historii astronomii większość osób niewidomych lub słabowidzących nie była w stanie w pełni doświadczyć informacji pozyskanych przez teleskopy.

Program sonifikacji (przedstawienia informacji w formie dźwięku niebędącego mową) danych Universe of Sound, realizowany przez NASA’s Chandra X-ray Observatory i NASA’s Universe of Learning, przekłada dane wizualne obiektów w przestrzeni kosmicznej na dane dźwiękowe.

Wszystkie teleskopy w tym Chandra, Webb, Kosmiczny Teleskop Hubble’a i dziesiątki innych – muszą wysyłać zebrane dane z powrotem na Ziemię w postaci kodu binarnego lub sygnałów cyfrowych. Zazwyczaj astronomowie przekształcają te cyfrowe dane w obrazy, trafiają one do innych badaczy i do entuzjastów astronomii.

Eksperci w ramach projektu Universe of Sound matematycznie mapują informacje w dźwięk. Ten proces oparty na danych nie jest ponownym wyobrażeniem sobie tego, co zaobserwowały teleskopy – to zdaniem badaczy z NASA kolejny rodzaj tłumaczenia.

W najnowszym badaniu wykorzystano udźwiękowione dane NASA dotyczące trzech obiektów astronomicznych. Przeprowadzono ankietę wśród osób niewidomych lub słabowidzących i widzących, aby lepiej zrozumieć doświadczenia uczestników związane z sonifikacją, odnoszące się do ich przyjemności, zrozumienia i zaufania do danych naukowych. Analiza danych od 3 184 widzących, niewidomych lub słabowidzących uczestników przyniosły znaczące pozytywne reakcje empiryczne.

Wyniki pokazały, że dane astrofizyczne angażujące wiele zmysłów, takie jak dźwięki, mogą stworzyć dodatkowo wzmocnić zaufanie do nauki, zwiększyć dostęp i promować świadomość dostępności w społecznościach osób widzących i niewidomych lub słabowidzących. Badanie potwierdziło, że zamiana danych w dźwięki może pomóc ludziom uzyskać dostęp do Wszechświata i bardziej zaangażować w jego poznanie. Wyniki badania zostały opublikowane w czasopiśmie Frontiers in Communication.

Emil Gołoś