W Izraelu odkryto unikatową monetę z czasów powstania Bar Kochby
Na terenie rezerwatu przyrody Mazuq Ha-he’teqim, na Pustyni Judzkiej, w środkowym Izraelu archeolodzy odkryli rzadką monetę pochodzącą z czasów powstania Bar Kochby. Na znalezionym artefakcie znajduje się wygrawerowany napis: Eleazar, kapłan. Zgodnie z przeprowadzonym przez badaczy datowaniem skarb ten pochodzi z pierwszej połowy II wieku n.e., a dokładnie 132 r., kiedy miało miejsce drugie powstanie Żydów przeciwko Rzymianom. Jego celem było odzyskanie władzy przez buntowników nad prowincją Judea, która stanowiła jedną z wschodnich prowincji Imperium Rzymskiego.
Starożytna moneta została znaleziona podczas badań prowadzonych w jaskini rezerwatu przyrody Mazuq Ha-he’teqim na Pustyni Judzkiej przez badaczy z Izraelskiego Urzędu ds. Starożytności i Biura Archeologicznego Administracji Wojskowej Judei i Samarii. Celem tych prac archeologicznych było dotarcie do jak największej liczby artefaktów i zabytków zanim te staną się łupem rabusiów. Wykopaliska te stanowiły tym samym część programu Judean Desert Cave Survey, który ma na celu zabezpieczanie skarbów archeologicznych, informuje portal „The Times of Israel„.
Odkryty w tym miejscu zabytek pochodzi z 132 r. n.e., czyli pierwszego roku powstania Bar Kochby, stanowiącego część wojen żydowsko-rzymskich. Znajdowała się w otoczeniu trzech innych monet z wygrawerowanym imieniem „Symeon”. Na głównej stronie unikatowej monety znajduje się palma daktylowa, wokół której położony jest napis po hebrajsku „Eleazar, kapłan”. Z kolei na jej awersie został przedstawiony kiść winogron, otoczony sentencją „Pierwszy rok odkupienia Izraela”, która także została zapisana pismem hebrajskim.
Widniejące na pierwszej stronie monety imię „Eleazar” najprawdopodobniej nawiązuje do rabina Eleazar Hamod’ai, czyli Eleazara z Modiin. Był on jedną z najbardziej znanych postaci wchodzących w skład grupy rabinicznych mędrców, określanej mianem tannaitów, którzy komentowali i wyjaśniali Biblię hebrajską. Okres ich działalności przypadł na lata pomiędzy 70 r. n.e., czyli od zburzenia Drugiej Świątyni, do 220 r. n.e. Celem ich działalności było kontynuowanie tradycji tłumaczenia i wdrażania w życie nauk Tory, którą zainicjowali wcześnie żydzi uczeni w Piśmie w trakcie tzw. Wielkiego Zgromadzenia (Wielkiej Synagogi). Badacze przypuszczają, iż rabin Eleazar Hamod’ai odegrał istotną duchową rolę w trakcie antyrzymskiego powstania w 132 roku. Jego miejscem zamieszkania był Beitar, który jednocześnie był główną siedzibą buntowników. Eleazar najprawdopodobniej zginął w trakcie powstania Szymona Bar Kochby.
Naukowcy mają nadzieje, że to odkrycie, tak jak i inne dokonane w trakcie trwania programu Judean Desert Cave Survey, pozwolą w szerszy sposób zaangażować lokalną społeczność w ochronę dziedzictwa kulturowego Judei i Izraela. Izraelski Urząd ds. Starożytności organizuje wykopaliska każdego roku, zapraszając przy tym do współpracy wszystkich chętnych. Prowadzone w 2024 r. na terenie Mazuq Ha-he’teqim prace archeologiczne będą trwały od 11 marca do 21 marca. W ich trakcie uczestniczący w nich ludzie będą mogli nie tylko zapoznać się z realiami pracy wykopaliskowej, ale także wziąć udział w wykładach i innych zajęciach.
Marcin Jarzębski
