W neandertalskich szczątkach sprzed 50 tys. lat odkryto najstarsze znane ludzkie wirusy

Naukowcom z Uniwersytetu Federalnego w São Paulo w trakcie badań nad zestawem kości neandertalczyka sprzed 50 tys. lat udało się odkryć najstarsze znane ludzkie wirusy. Specjaliści liczą, że w toku następnych prac będą w stanie całkowicie odtworzyć budowę wirusów. Odkrycie to dostarczyły kolejnych silnych argumentów zwolennikom teorii zgodnie z którą to właśnie wirusy były głównym sprawcą wyginięcia neandertalczyków.

Zespół brazylijskich naukowców chcący zbadać jaki wpływ na wymarcie neandertalczyków miały wirusy, przyjrzał się dokładnie surowym danym jakie zostały uzyskane z sekwencjonowania DNA dwóch zestawów szczątków neandertalczyka sprzed 50 tys. lat, które zostały wydobyte z jaskini Czagjarskaja w Rosji. W tych surowych sekwencjach badacze znaleźli pozostałości genomów – będących kompletnym zestawem informacji genetycznej nt. danego organizmu – trzech wirusów: adenowirusa, wirusa opryszczki i wirusa brodawczaka.

Odkryte w kościach neandertalczyków sprzed 50 tys. lat wirusy są najstarszymi wirusami ludzkimi, jakie kiedykolwiek odkryto. Wcześniejszym rekordzistą w tej kategorii były szczątki homo sapiens sprzed 31 tys. 600 lat. Jak dowodzą naukowcy we wstępnym artykule, który nie został jeszcze poddany recenzji, ich badanie wykazało, że nie tylko możliwa jest identyfikacja fragmentów genomów wirusów w próbkach archeologicznych liczących nawet kilkadziesiąt tysięcy lat, ale również potwierdziło, że neandertalczycy mogli zostać dotknięci tymi samymi wirusami, które atakują dzisiaj ludzi.

Na przykład adenowirusy mogą powodować szeroką gamę chorób, od przeziębienia po ostre zapalenie żołądka i jelit. Bardzo groźny wirus Epsteina-Barra (EBV), który może wywołać mononukleozę i stwardnienie rozsiane należy do grupy wirusów opryszczki. Wirusy brodawczaka są prawdopodobnie najbardziej znane ze swojego związku z rakiem szyjki macicy. Istnieje możliwość, że neandertalczycy byli bardziej podatni na te trzy wirusy i wywoływane przez nie choroby.

Paleogenetycy muszą jednak wziąć pod uwagę jedno ograniczenie – zanieczyszczenie. To, co może wyglądać na przełomowe odkrycie, może w rzeczywistości być np. wynikiem brakiem zasłonięcia ust podczas kaszlu, który miał miejsce u kogoś kto wydobywał neandertalskie szczątki z jaskini Czagjarskaja. Naukowcy porównali jednak sekwencje starożytnych wirusów z tych trzech grup z analogicznymi sekwencjami współczesnych wirusów, aby sprawdzić podobieństwa i różnice. W toku tej analizy potwierdzono, że najprawdopodobniej wirusy znalezione w kościach neandertalczyków nie znalazły się tam z powodu zanieczyszczeń.

„W sumie nasze dane wskazują, że wirusy te mogły rzeczywiście infekować neandertalczyków” – powiedział portalowi „New Scientist” autor badania Marcelo Briones. Jak podkreślają jednak autorzy badania, fakt ten nie oznacza, że to właśnie wirusy były główną przyczyną wyginięcia neandertalczyków – niemniej zauważają również, że ich badanie dostarcza silnych argumentów zwolennikom teorii o wirusowej przyczynie wymarcia tych hominidów, gdyż wszystko wskazuje, że wirusy odegrały dość istotną rolę w tym procesie.

Marcin Jarzębski