We Włoszech odkryto starożytną mapę nieba

Na terenie wiekowej twierdzy Castelliere di Rupinpiccolo, która znajduje się w prowincji Triest w północnych Włoszech, zostały odkryte dwa okrągłe kamienie o średnicy pół metra. Zdaniem archeologów jeden z nich może być jedną z najstarszych znanych map nieba znalezionych we Włoszech.

Fort Castelliere di Rupinpiccolo to starożytna struktura obronna, która została wybudowana około 1800 lub 1650 r. p.n.e. Tym samym jej początki przypadają na środkową epokę brązu (2055-1650 p.n.e.). Swoje funkcje obronne fortyfikacja ta spełniała do około 400 r. p.n.e., kiedy to została nagle opuszczona. Rupinpiccolo to jedna z najstarszych twierdz Italii. Jak poinformował Włoski Narodowy Instytut Astrofizyki (INAF), dwa duże okrągłe kamienie o średnicy 50 centymetrów zostały niedawno odkryte przy wejściu do tego starożytnego grodu.

Zdaniem Paolo Molaro z INAF oraz badaczy z Uniwersytetu Ca’ Foscari w Wenecji oraz Międzynarodowego Centrum Fizyki Teoretycznej (ICTP) w Trieście jeden z odkrytych kamieni przedstawia słońce, natomiast drugi jest rzeźbioną mapą nieba datowaną na IV wiek p.n.e. W niemieckim czasopiśmie astronomicznym „Astronomische Nachrichten” zostało opublikowane badanie dotyczące niezwykłych artefaktów. Jego autorzy potwierdzili, iż na jednym z kamieni została wyrzeźbiona mapa nieba widocznego z twierdzy Rupinpiccolo. Liczy ona 2500 lat, co czyni ją jednym z najstarszych map astronomicznych odkrytych w słonecznej Italii.

Zespół zidentyfikował w sumie 29 rycin na kamieniu, odpowiadających gwiazdozbiorom Skorpiona, Oriona, Kasjopei oraz gromadzie Plejad. Kąt nacięć na kamiennej mapie sugeruje, iż odkryte wzory wykonała jedna osoba, która posługiwała się młotem i prymitywnym metalowym dłutem. Sargas (Theta Scorpii) będącą jedną z najbardziej jasnych gwiazd w gwiazdozbiorze Skorpiona, to jedno z najciekawszych ciał niebieskich, które zostały wyryte na starożytnym artefakcie. Chociaż obecnie z powodu niskiego położenia na horyzoncie jest ona niewidoczna ze szczytu twierdzy Castelliere di Rupinpiccolo, to gwiazdę tę można było obserwować na obszarze wzgórza około 400 r. n.e. Udowodnił to program Stellarium, który służy do tworzenia symulacji nocnego nieba, informuje portal „Heritage Daily”.  

Innym szczególnie interesującym grawerunkiem jest 29 rycina, gdyż nie zawiera ona żadnego powiązania z całą resztą wyrzeźbionych obiektów. Zdaniem naukowców może ona przedstawiać supernową, przejściowe zjawisko, które w antycznych czasach pojawiało się niespodziewanie na nocnym niebie na okres kilku dni lub nawet kilku miesięcy, a następnie kompletnie znikało z pola widzenia. Jeżeli te przypuszczenia naukowców zostaną potwierdzone to śledzenie punktu centralnego na nocnym niebie przy jednoczesnym namierzeniu punktu, który na starożytnej mapie został oznaczony jako 29 grawerunek, potencjalnie może doprowadzić do odkrycia nowej czarnej dziury, która powstała na skutek eksplozji supernowej.

Marcin Jarzębski