Wydobycie litu w Serbii możliwe już w 2028 roku
Wydobycie litu w Serbii przewidywane jest już w 2028 r., zgodnie z niedawnymi oświadczeniami prezydenta Aleksandara Vučicia.
Jak donosi Financial Times, jest to następstwem zapewnień australijskiej firmy wydobywczej Rio Tinto i Unii Europejskiej dotyczących zgodności kontrowersyjnego projektu z normami środowiskowymi.
Lit jest to miękki, srebrzystobiały metal, który ma kluczowe znaczenie dla produkcji akumulatorów, w szczególności do pojazdów elektrycznych, laptopów i telefonów komórkowych. Jego wysoka gęstość energetyczna sprawia, że jest to preferowany wybór do produkcji baterii.
Region Jadar w zachodniej Serbii jest domem dla jednych z największych rezerw litu w Europie. Lit jest bardzo poszukiwanym metalem, niezbędnym do produkcji akumulatorów do pojazdów elektrycznych. Odkryte w 2004 r. złoża mają potencjał, by znacząco wpłynąć na światowy rynek litu. Projekt został jednak wstrzymany w 2022 r. z powodu powszechnych protestów i obaw o potencjalny wpływ na środowisko i zdrowie.
Prezydent Vučić wskazał, że nowe gwarancje Rio Tinto i UE zapewniają przestrzeganie rygorystycznych norm środowiskowych. „Jeśli wywiążemy się ze wszystkich zobowiązań, kopalnia może zostać otwarta w 2028 roku” – powiedział Vučić w wywiadzie dla Financial Times. Oczekuje się, że projekt będzie przełomowy nie tylko dla Serbii, ale dla całego regionu. Przewiduje się, że kopalnia będzie produkować około 58 000 ton litu rocznie, co może wesprzeć produkcję 1,1 miliona pojazdów elektrycznych rocznie, co stanowi 17% produkcji pojazdów elektrycznych w Europie.
Sprzeciw wobec projektu wydobywczego koncentruje się na obawach dotyczących jego wpływu na środowisko. Krytycy oskarżali zarówno Rio Tinto, jak i serbski rząd o brak przejrzystości i nieujawnianie kompleksowych ocen oddziaływania na środowisko. W odpowiedzi Rio Tinto opublikowało niedawno raport oddziaływania na środowisko, mający na celu rozwianie tych obaw. Firma zobowiązała się do stosowania „bezpiecznej, niezawodnej i sprawdzonej technologii” w celu złagodzenia potencjalnego negatywnego wpływu na zasoby wodne, glebę, różnorodność biologiczną, jakość powietrza i zdrowie ludzi. Rio Tinto odpiera również oskarżenia o kampanię dezinformacyjną, podkreślając, że wiele zarzutów wobec projektu jest bezpodstawnych.
We wrześniu 2023 r. Serbia jeszcze bardziej wzmocniła swoje zaangażowanie w projekt, podpisując list intencyjny z Komisją Europejską. Porozumienie określa strategiczne partnerstwo skoncentrowane na bateriach i surowcach, podkreślając kluczową rolę litu w zielonej transformacji i bezpieczeństwie energetycznym UE.
Podczas gdy potencjalne korzyści ekonomiczne kopalni litu są znaczące, sukces projektu zależy od spełnienia norm środowiskowych i regulacyjnych. Rząd Serbii wraz z wykonawcami projektu będzie musiał zapewnić, że wszystkie operacje będą prowadzone w sposób przejrzysty i zrównoważony. Jeśli przedsięwzięcie zakończy się sukcesem, Serbia może stać się kluczowym graczem na globalnym rynku pojazdów elektrycznych, znacząco pobudzając gospodarkę kraju i przyczyniając się do realizacji europejskich celów w zakresie zielonej energii.
Potencjał Serbii do wydobycia litu do 2028 r. oznacza znaczący rozwój w globalnym dążeniu do energii odnawialnej i pojazdów elektrycznych. Dzięki solidnym gwarancjom i strategicznym partnerstwom, projekt może zmienić krajobraz gospodarczy Serbii i wesprzeć przejście Europy w kierunku samochodów elektrycznych. Kluczowym wyzwaniem pozostaje zapewnienie rygorystycznego przestrzegania norm środowiskowych w celu złagodzenia obaw lokalnych społeczności i obrońców środowiska.
Szymon Ślubowski
