Zaginiony megalityczny grobowiec został ponownie znaleziony po 200 latach poszukiwań

Na terenie znajdującego się w południowo-zachodniej Irlandii, w hrabstwie Kerry półwyspu Dingle archeolodzy odkryto zaginiony grobowiec klinowy sprzed 4 tys. lat, który miał ulec zniszczeniu 200 lat temu. Do tej pory jedynymi pozostałościami po tej starożytnej budowli był pochodzący z XIX wieku szkic.

Megalityczna konstrukcja, która w Irlandii jest znana pod nazwą „Altóir na Gréine”, co oznacza „Ołtarz Słońca”, zgodnie z obowiązującą do niedawna teorią w latach 40. XIX wieku została zniszczona, a jej kamienie połamane i wywiezione w celu ich wykorzystania jako materiał budowlany. Lady Georgiana Chatterton, angielska arystokratka i podróżniczka, naszkicowała ten monument w 1838 r., gdy zwiedzała półwysep Dingle. Opisała ten grobowiec klinowy jako interesujący zabytek starożytnego świata oraz zasugerowała, że miejsce to było używane do składania ofiar Słońcu, informuje portal „Live Science„.

Niecałe dwadzieścia lat później, kiedy w 1852 r. antykwariusz Richard Hitchcock przybył do West Kerry, aby zbadać grobowiec klinowy, nie mógł go nigdzie znaleźć, co doprowadziło go do wniosku, iż megalityczna konstrukcja uległa zniszczeniu. Ubolewając nad zniszczeniem bezcennej konstrukcji stwierdził, iż „kamienie, które go tworzyły, zostały połamane i zabrane do celów budowlanych, tak jakby nie było innych w okolicy”.  Wiadomo było, że odkryty przez lady Georgiana Chatterton grobowiec znajdował się w pobliżu wsi Baile an Fheirtéaraigh, ale jego dokładna lokalizacja została utracona. Jednak po prawie 200 latach liczący 4 milenia grobowiec został ponownie odkryty.

Tajemnica sprzed 180 lat została jednak rozwiązana przez folklorystę Billy’ego Mag Fhloinna. Folklorysta nie tylko odnalazł prehistoryczne miejsce, ale także odkrył wciąż na miejscu niektóre z dużych kamieni, które dotąd uważano za usunięte i całkowicie zniszczone. Zafascynowany od dawna szkicem lady Chatterton i związkiem Ołtarza Słońca z lokalnym folklorem badacz rozpoczął poszukiwania zaginionego obiektu na zboczach Cruach Mhárthain.

Billy Mag Fhloinn po raz pierwszy zaczął typować to miejsce jako potencjalną lokację zaginionego grobowca w trakcie niedawnego mapowania archeologicznego w Kerry. To właśnie wtedy jego uwagę przykuły charakterystyczne kamienie na grzbiecie wzgórza. Następnie porównał to miejsce z szkicem grobowca klinowego lady Chatterton. Ostatecznym dowodem, który potwierdził jego przypuszczenia okazały się badania terenowe w toku których odkrył kilka dużych pionowych ortostatów i kamień węgielny. W ten sposób obalona została wcześniejsza teoria zgodnie z którą konstrukcja została zniszczona w połowie XIX-wieku.

Archeolog Caimin O’Brien z Narodowej Służby Ochrony Zabytków w Dublinie potwierdził, że odkryte kamienie stanowiły około jednej czwartej oryginalnego stanu grobowca klinowego w epoce brązu. Budowla ta jest datowana na lata 2500-2000 p.n.e. Grobowce klinowe są najliczniejszymi megalitycznymi konstrukcjami grobowymi znalezionymi na półwyspie Dingle. Mag Fhloinn uważa, że „tabu” otaczające niszczenie takich grobowców jest związane z XIX-wiecznymi wierzeniami „w pecha lub katastrofę związaną z ich upadkiem”.

„Zazwyczaj we wnętrzu tych budowli można znaleźć skremowane szczątki ludzi, gdyż bardzo często były one miejscem pochówku lokalnej elity. Jednak ich funkcja nie ograniczała się do tego, ponieważ mogły być również używane do innych rzeczy, takich jak na przykład ceremonie i rytuały. Mogły również pełnić funkcje kosmologiczne i astronomiczne” – stwierdził badacz. Sam Mag Fhloinn uważa za mało prawdopodobne, aby w znalezionym ponownie grobowcu archeolodzy mogli znaleźć jakiekolwiek ludzkie szczątki, co wynika z tego, iż  grunt w którym znajduje się Ołtarz Słońca jest zbyt podmokły, aby cokolwiek mogło się zachować.

„Po raz pierwszy od ponad 180 lat archeolodzy wiedzą, gdzie znajduje się grobowiec i zwiększy to nasze zrozumienie rozmieszczenia grobowców klinowych” – powiedział Caimin O’Brien, archeolog z National Monument Service. Ponownie odkryty grobowiec Altóir na Gréine będzie również częścią projektu archeologicznego mapowania prowadzonego na półwyspie Dingle przez Sacred Heart University.

Marcin Jarzębski