Odbudowa katedry Notre-Dame.
Projekt współczesnych witraży wywołuje polemiki
Francuskie ministerstwo kultury powołało komitet odpowiedzialny za nominowanie artysty współczesnego, który wykona projekt nowych witraży odbudowywanej katedry Notre-Dame w Paryżu. Projekt zastąpienia niektórych witraży XIX-wiecznych witrażami współczesnymi wywołuje polemikę.
Francuska minister kultury, Rachida Dati, powołała komitet odpowiedzialny za nominowanie artysty współczesnego, który wykona projekt nowych witraży do odbudowywanej katedry Notre-Dame w Paryżu. Projekt umieszczenia sześciu witraży współczesnych w kaplicach bocznych katedry zapowiedział prezydent Emmanuel Macron w grudniu 2023 r.
W skład komitetu powołanego przez minister kultury wchodzi 20 członków – konserwatorów zabytków, artystów, przedstawicieli diecezji paryskiej i ministerstwa kultury. W listopadzie 2024 r. komitet wybierze spośród nadesłanych kandydatur artystę, który wykona projekt witraży, oraz pracownię odpowiedzialną za ich wykonanie. Przed ponownym otwarciem katedry dla odwiedzających, w grudniu 2024 r., w kaplicach bocznych ma zostać umieszczony model witraży. Właściwe witraże znajdą się tam w 2026 r.
Umieszczeniu w katedrze Notre-Dame współczesnych witraży sprzeciwiają się niektórzy konserwatorzy zabytków i historycy sztuki. Przeciwni są oni nie tyle umieszczaniu w katedrach elementów współczesnych, ile zmianie elementów zaprojektowanych przez Viollet-le-Duca w XIX wieku, skoro na przykład iglica odtworzona została na wzór tej, która powstała podczas ówczesnej renowacji katedry. Witraże w zamyśle Viollet-le-Duca miały tworzyć atmosferę nawiązującą do gotyku. Viollet-le-Duc był odpowiedzialny za renowację katedry Notre-Dame w XIX wieku.
Decyzja o wymianie witraży z epoki renowacji katedry przez Viollet-le-Duca na witraże współczesne jest dla części osób tym bardziej niezrozumiała, że oryginalne witraże przetrwały pożar i zostały odrestaurowane.
Pod petycją wyrażającą sprzeciw wobec wymiany XIX-wiecznych witraży na współczesne podpisało się 130 000 osób.
Przedstawiciele diecezji paryskiej już w 2020 r. przedstawili projekt witraży współczesnych w katedrze Notre-Dame, co spotkało się wówczas z krytyką. „Francja podpisała Kartę Wenecką, która od 1962 r. wyznacza deontologię renowacji i twórczości w zabytkach i zakazuje wymiany istniejącego elementu na inny. W każdym razie witraże kaplic są zaklasyfikowane jako zabytek historyczny i integralna część zabytku. Zastąpienie ich wydaje się wykluczone” – stwierdziła ówczesna minister kultury Roselyne Bachelot w rozmowie z „Le Figaro”. Już przed pożarem katedry w niektórych jej częściach znajdowały się jednak witraże nowoczesne. W latach 60. XX wieku niektóre XIX-wieczne witraże, zaprojektowane przez Viollet-le-Duca, zostały wymienione na witraże nowoczesnych artystów.
W niektórych katedrach, jak w katedrze w Reims, w której znajdują się witraże stworzone przez Marca Chagalla, witraże nowoczesne dziś również uważane są za dziedzictwo kultury.
„Będzie czas na renowację, która po dyskusjach została przeprowadzona bez zmieniania dotychczasowych elementów, oraz czas na wcielenie śladu XXI wieku” – zaznacza francuskie ministerstwo kultury.
Katedra Notre-Dame w Paryżu została częściowo zniszczona w wyniku pożaru 15 kwietnia 2019 r. W odbudowę katedry zostali zaangażowani specjaliści z całej Francji. Ponowne otwarcie katedry ma nastąpić 8 grudnia 2024 r.
Julia Mistewicz z Paryża
