„Mucha. Maître de l’Art nouveau”. Wystawa w Aix-en-Provence warta odwiedzenia

W Hôtel de Caumont w Aix-en-Provence trwa wystawa „Mucha. Maître de l’Art nouveau”, poświęcona twórczości Alfonsa Muchy. Prezentowane na wystawie afisze, wykonane przez czeskiego artystę, uważane są za jedne z najważniejszych przykładów secesji.

W Hôtel de Caumont w Aix-en-Provence trwa wystawa „Mucha. Maître de l’Art nouveau”, poświęcona twórczości Alfonsa Muchy, czeskiego grafika i malarza, uważanego za jednego z najważniejszych przedstawicieli secesji.

Alfons Mucha urodził się w 1860 r. w miejscowości Ivančice, należącej wówczas do Austro-Węgier, a obecnie znajdującej się w Czechach. W 1887 r. twórca zamieszkał w Paryżu, gdzie studiował w szkołach malarskich Académie Julian i Académie Colarossi, tworząc jednocześnie ilustracje dla wydawnictw w Paryżu i Pradze.

We francuskiej stolicy, za pośrednictwem polskiego malarza Władysława Ślewińskiego, Alfons Mucha dołączył do kręgu artystycznego, do którego należeli m.in. Stanisław Wyspiański czy Paul Sérusier. Przełom w karierze czeskiego artysty nastąpił w 1895 r., kiedy wykonany przez niego na zamówienie aktorki Sarah Bernhardt afisz sztuki teatralnej Gismonda wywołał sensację w Paryżu, a grafik podpisał ze słynną aktorką sześcioletni kontrakt na tworzenie afiszy, scenografii i kostiumów do spektakli z jej udziałem.

Alfons Mucha tworzył również ilustracje dla wydawnictw, afisze reklamowe dla francuskich marek czy wystrój pawilonu Bośni i Hercegowiny podczas wystawy światowej w 1900 r., na zamówienie władz austriackich.

W 1910 r., będąc u szczytu sławy, powrócił do Pragi, gdzie poświęcił się twórczości patriotycznej, a po ogłoszeniu niepodległości Czechosłowacji stał się autorem pierwszych banknotów i znaczków pocztowych nowego państwa. Po agresji Niemiec na Czechosłowację w 1939 r. Alfons Mucha został zatrzymany przez gestapo za działalność patriotyczną i przynależność do masonerii. Po kilku dniach został wypuszczony z aresztu, jednak jego stan zdrowia się pogarszał i 14 lipca 1939 r. artysta zmarł w wyniku powikłań po zapaleniu płuc.

Alfons Mucha jest dziś uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli secesji, a jego afisze stały się jednym z symboli kultury fin de siècle’u.

Wystawa „Mucha. Maître de l’Art nouveau” w Aix-en-Provence podzielona jest na dwie części. Pierwsza poświęcona jest twórczości Alfonsa Muchy w okresie, kiedy artysta mieszkał w Paryżu. Wówczas powstały jego najbardziej znane grafiki, charakteryzujące się przedstawieniem wyidealizowanych postaci kobiecych, płynną linią, wykorzystaniem motywów roślinnych oraz delikatnych odcieni kolorów. Na wystawie można zobaczyć m.in. wykonane przez artystę serie „Cztery kwiaty”, „Pory dnia” czy „Cztery pory roku”, należące do najbardziej znanych dzieł secesyjnego twórcy.

Jedna z sal w całości poświęcona jest współpracy artysty z aktorką Sarah Bernhardt. Zwiedzający mogą zobaczyć afisze wykonane przez Alfonsa Muchę do spektakli z udziałem słynnej aktorki, które swoim oryginalnym stylem wzbudziły sensację wśród paryskich elit i zapewniły rozgłos artyście. W afiszach, wykonanych na zamówienie Sarah Bernhardt, widoczne są elementy charakterystyczne dla stylu Muchy: długi i wąski format, pastelowe barwy, płynna linia oraz inspiracje przyrodą i sztuką bizantyjską.

Czeski grafik był również autorem afiszy reklamowych dla francuskich marek. Prezentowane na wystawie afisze reklamowe luksusowych produktów i kurortów, wykonane przez Alfonsa Muchę w charakterystycznym dla niego stylu, stanowią dziś jeden z symboli belle époque.

Druga część wystawy ukazuje inne oblicze sztuki Alfonsa Muchy: twórczość patriotyczną. Tę część ekspozycji otwiera plakat stworzony przez artystę na potrzeby poświęconej mu wystawy z 1897 r., przedstawiający młodą Czeszkę w tradycyjnym morawskim czepcu, trzymającą szkic korony cierniowej, symbolizującej cierpienia narodu.

W 1910 r. Alfons Mucha postanowił powrócić do Pragi i w całości poświęcić się twórczości patriotycznej, odrzucając zamówienia komercyjne. Wcześniejsza twórczość, ukazująca wyidealizowane postaci kobiece i kwiaty, ustąpiła miejsca przedstawieniu postaci symbolizujących smutek i cierpienie Czechów oraz innych narodów znajdujących się pod dominacją austro-węgierską. Dzieła Alfonsa Muchy z tego okresu można na wystawie zobaczyć obok grafik wykonanych przez artystę po ogłoszeniu niepodległości Czechosłowacji, na zamówienie rządu nowego państwa. Wśród nich prezentowany jest m.in. plakat z okazji 10. rocznicy niepodległości Czechosłowacji, wykonany przez artystę na zlecenie Tomáša Garrigue’a Masaryka.

Wystawę uzupełnia multimedialny pokaz, łączący fragmenty monumentalnego cyklu obrazów „Epopeja słowiańska”, poświęconego historii Czechów, z muzyką skomponowaną przez Bedřicha Smetanę i Antonína Dvořáka.

Wystawa „Mucha. Maître de l’Art nouveau” pokazuje dwa różne oblicza twórczości Alfonsa Muchy, wpisując ją jednocześnie w rozwój kultury belle époque w Paryżu i w kontekst dążeń niepodległościowych narodów Europy Środkowej. Na wystawie połączono twórczość Alfonsa Muchy odwołującą się do historii Czechów z jego najbardziej znanymi afiszami secesyjnymi. Nieczęsto organizowane są wystawy poświęcone jednemu artyście, które łączą jego najbardziej znane dzieła z nieznanym szerokiej publiczności okresem twórczości oraz umieszczają sztukę w szerszym kontekście epoki.

Julia Mistewicz z Aix-en-Provence

Wystawę „Mucha. Maître de l’Art nouveau” można oglądać w Hôtel de Caumont w Aix-en-Provence do 24 marca 2024 r.