Nagroda Bookera 2023 – nominacje
Nagroda Bookera to jedna z najbardziej prestiżowych brytyjskich nagród w dziedzinie literatury pięknej w języku angielskim. Od ponad pięciu dekad stanowi punkt odniesienia dla wybitnej doskonałości literackiej. Krótka lista 2023 składa się z sześciu powieści, odważnych zarówno pod względem formy, jak i treści. Zwycięzca Nagrody Bookera zostanie wyłoniony w niedzielę 26 listopada 2023. Osoba, która zwycięży, otrzyma 50 tysięcy funtów, a wszyscy finaliści otrzymają po 2,5 tysiąca funtów.
Do Nagrody Bookera nominowane są powieści opublikowane w Wielkiej Brytanii i Irlandii pomiędzy 1 października 2022 roku a 30 września 2023 roku. Listę nominowanych tytułów w obecnej edycji nagrody wybierało jury w składzie: Esi Edugyan (przewodnicząca), Mary Jean Chan, James Shapiro, Robert Webb i Adjoa Andoh. Na liście znalazło się sześciu twórców, którzy do tej pory nigdy nie trafili do finału Bookera.
Nagroda Bookera 2023: krótka lista
„If I Survive You”, Jonathan Escoffery
W 1979 roku, gdy przemoc polityczna pochłania ich rodzinne Kingston, Topper i Sanya uciekają do Miami. Szybko jednak przekonują się, że powitanie w Ameryce nie będzie zbyt ciepłe.
Trelawny, ich najmłodszy syn, dorasta w społeczeństwie, które traktuje go z podejrzliwością i dezorientacją. Tęsknota ich najstarszego syna Delano za lepszą przyszłością dla własnych dzieci jest równa tylko jego lekkomyślności w próbach jej zapewnienia.
Gdy obaj bracia pokonują przeszkody na swojej drodze – nierzetelnego ojca, rasizm, kryzys finansowy i huragan Andrew – stają przeciwko sobie. Czy ich rywalizacja będzie tym, co ostatecznie rozdzieli ich rodzinę?
„This Other Eden”, Paul Harding
Zainspirowany wydarzeniami historycznymi, This Other Eden opowiada historię Apple Island: enklawy u wybrzeży Stanów Zjednoczonych, gdzie rozbitkowie – uciekając przed społeczeństwem i jego osądem – wylądowali i zbudowali dom.
W 1792 roku, wcześniej zniewolony Benjamin Honey przybywa na wyspę wraz ze swoją irlandzką żoną, Patience, aby wspólnie ułożyć sobie życie. Ponad sto lat później potomkowie Honeyów pozostają na wyspie, wraz z ekscentryczną, zróżnicowaną grupą sąsiadów.
Następnie nadchodzi ingerencja „cywilizacji”: urzędnicy postanawiają „oczyścić” wyspę. Nauczyciel misjonarz wybiera jednego jasnoskórego chłopca do uratowania. Reszta ulegnie instytucjom władz – lub rzuci się na wody w nowej Arce Noego…
„Prophet Song”, Paul Lynch
W ciemny, mokry wieczór w Dublinie, naukowiec i matka czwórki dzieci Eilish Stack otwiera drzwi wejściowe i zastaje na progu GNSB. Dwóch funkcjonariuszy nowo utworzonej tajnej irlandzkiej policji chce rozmawiać z jej mężem.
Wszystko się wali. Irlandia jest w rękach rządu, który zmierza w kierunku tyranii. A gdy fala krwi zostaje uwolniona, Eilish zostaje uwięziona w koszmarnej logice upadającego społeczeństwa – zaatakowana przez nieprzewidywalne siły poza jej kontrolą i zmuszona do zrobienia wszystkiego, co konieczne, aby utrzymać rodzinę razem.
„Western Lane”, Chetna Maroo
Jedenastoletnia Gopi gra w squasha, odkąd była na tyle dorosła, by trzymać rakietę. Kiedy umiera jej matka, ojciec angażuje ją w brutalny reżim treningowy, a gra staje się jej światem.
Powoli oddala się od swoich sióstr. Jej życie sprowadza się do sportu, kierując się jego rytmami: serwem, wolejem, drive’em, strzałem i jego echem. Ale na korcie nie jest sama. Jest ze swoim tatą. Jest z Gedem, 13-letnim chłopcem z ogromnym talentem. Jest z graczami, którzy byli przed nią. Jest pod wrażeniem.
„The Bee Sting”, Paul Murray
Niegdyś lukratywny biznes samochodowy Dickie’ego upada – ale zamiast stawić czoła muzyce, spędza dni w lesie, budując odporny na apokalipsę bunkier. Jego zrozpaczona żona Imelda wyprzedaje swoją biżuterię na eBayu, jednocześnie bezskutecznie unikając zainteresowania szybko mówiącego hodowcy bydła Big Mike’a.
W międzyczasie nastoletnia córka Cass, niegdyś najlepsza w klasie, wydaje się być zdeterminowana, by upić się do egzaminów końcowych. A 12-letni PJ, zadłużony u lokalnego socjopaty „Earsa” Morana, wprowadza ostatnie poprawki do swojego wielkiego planu ucieczki.
Tak, w genialnej tragikomicznej sadze Paula Murraya rodzina Barnesów zdecydowanie ma kłopoty. Gdzie więc wszystko poszło nie tak? A jeśli historia została już napisana – czy jest jeszcze czas na znalezienie szczęśliwego zakończenia?
„Study for Obedience”, Sarah Bernstein
Kobieta przeprowadza się z miejsca swojego urodzenia do „odległego północnego kraju”, aby zostać gosposią swojego brata, którego właśnie opuściła żona. Wkrótce po jej przyjeździe dochodzi do serii niefortunnych zdarzeń: zbiorowej histerii bydła, śmierci owcy i jej prawie narodzonego jagnięcia, urojonej ciąży miejscowego psa, zarazy ziemniaczanej.
Zauważa, że podejrzliwość społeczności wobec przybyszów w ogóle wydaje się być skierowana szczególnie w jej przypadku. Czuje, jak ich wrogość rośnie, naciskając na krawędzie posiadłości jej brata. W domu, mimo że opiekuje się bratem i jego domem z najwyższą troską i uwagą, on również zaczyna chorować…
Prestiżowa nagroda literacka
Nominowane do Nagrody Bookera książki są pełne nadziei, humoru i człowieczeństwa. Poruszają jedne z najważniejszych problemów 2023 roku: zmiany klimatyczne, imigrację, trudności finansowe, prześladowania mniejszości, ekstremizm polityczny i erozję wolności osobistych. Bohaterowie powieści szukają spokoju i przynależności, czy opłakują utracone miłości. To książki osadzone we współczesnej rzeczywistości, które rzucają światło na wstydliwe epizody w historii, jednocześnie ukazując przyszłość.
Warto dodać, że w roku 2022 Nagrodę Bookera otrzymał za powieść „Siedem księżyców Maalego Almeidy” pochodzący ze Sri Lanki Sheshan Karunatilaka. Książka ukaże się w języku polskim 23 października 2023, nakładem Wydawnictwa Marginesy.
Laura Wieczorek
