NIEOBECNI. Znani Polacy, którzy odeszli w lipcu 2024 r.

1 sierpnia 2024, Maria WANKE-JERIE i Małgorzata WANKE-JAKUBOWSKA
Polska

NIEOBECNI to lista osób, które zmarły w ostatnim czasie, przygotowywana od 2016 r. przez siostry bliźniaczki Małgorzatę WANKE-JAKUBOWSKĄ i Marię WANKE-JERIE. Zmarli w lipcu 2024 r.

Coroczne podsumowanie – najpełniejsze tego rodzaju zestawienie w Polsce – publikowane jest na TwitterTwins.pl z okazji Zaduszek. Jest to subiektywny wybór Autorek, który zawiera każdego roku kilkaset nazwisk osób znanych z działalności publicznej w wymiarze ogólnopolskim wraz z krótkimi notkami biograficznymi i zdjęciami portretowymi. Dla „Gazety na Niedzielę” Autorki udostępniają informacje o tych, którzy odeszli w ostatnim miesiącu.

Każde odejście zawsze jest przedwczesne, zwłaszcza gdy śmierć przychodzi znienacka i zabiera osobę młodą, aktywną, w sile wieku.

Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą…
Pamiętajmy o nieobecnych, bo póki trwa pamięć, oni są wśród nas.
Ofiarujmy też za nich modlitwę: Wieczne odpoczywanie racz im dać Panie!

Zmarli w lipcu 2024

Janusz Tracewski (1936–2024) – zapaśnik i trener zapasów, mistrz Polski w stylu wolnym, jeden z najwybitniejszych szkoleniowców w Polsce. Od najmłodszych lat związany z zapasami. Jako zawodnik zdobywał medale mistrzostw Polski. Reprezentował Unię Brzeg Dolny oraz AZS AWF Warszawa. W barwach tego drugiego klubu w 1959 roku został mistrzem kraju w stylu wolnym, jednak dopiero w roli trenera zyskał rozgłos na całym świecie. Pełnił funkcję trenera kadry narodowej w zapasach w stylu klasycznym w latach 1969–1980. Pod jego kierownictwem polscy zapaśnicy zdobyli 56 medali na igrzyskach olimpijskich, mistrzostwach świata i mistrzostwach Europy. Po odejściu z funkcji szkoleniowca został m.in. dyrektorem Departamentu Sportu Wyczynowego w Urzędzie Kultury Fizycznej i Sportu, w PKOl szefem misji olimpijskich, a w FILA członkiem komisji trenerskiej. Następnie ponownie powrócił do pracy w PZZ, gdzie z dużym powodzeniem kierował Wydziałem Wyszkolenia. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 1 VII 2024.

Urszula Wenda (1930–2024) – wieloletnia lekarka zakładowa Wojewódzkiej Przychodni Górniczej w Katowicach, która podczas pacyfikacji strajku w kopalni „Wujek” 16 grudnia 1981 roku udzielała pomocy rannym górnikom. Gdy dowiedziała się o krwawym tłumieniu strajku, zabrała środki opatrunkowe oraz lekarstwa i próbowała wraz z sanitariuszką Anną Pieckoską wjechać na teren kopalni. Po zatrzymaniu karetki przez milicję, przemyciła medykamenty do punktu opatrunkowego, gdzie rozpoczęła udzielanie pomocy pierwszym rannym. Po śmierci szóstej ofiary rozpoczęła mediacje z dowódcą ZOMO płk. Kazimierzem Wilczyńskim w sprawie przewiezienia pozostałych rannych do szpitala. Opuściła teren kopalni dopiero po zakończeniu strajku. Wraz z kapelanem górników ks. Henrykiem Bolczykiem wyróżniona nagrodą „W imię człowieczeństwa” im. ks. bpa Jana Chrapka, przyznawaną przez Instytut Społeczeństwa Obywatelskiego. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 1 VII 2024.

Witold Wójtowicz (1958–2024) – muzyk i społecznik, od wielu lat pracownik Domu Kultury „Rembertów”. Grał w kapelach podwórkowych, zespole jazzowym, stroił instrumenty, uczył innych grać. Był wodzirejem rembertowskich potańcówek. Podczas rozdawania kanapek bezdomnym w okolicy Pałacu Kultury, został zaatakowany przez jednego z oczekujących na jedzenie i ciężko pobity. Zmarł 3 VII 2024.

Janusz Duda (1961–2024) – skoczek narciarski, indywidualny mistrz Polski w skokach narciarskich z 1983 roku na skoczni normalnej. Odnosił sukcesy jako młodzik i junior, dwukrotnie zdobywając mistrzostwo Polski w skokach narciarskich w tych kategoriach wiekowych: w 1976 roku jako młodzik podczas zawodów z Szklarskiej Porębie oraz w 1977 roku jako junior podczas zawodów w Zakopanem. W seniorskiej karierze największe indywidualne sukcesy osiągał skacząc na skoczniach normalnych, zdobywając na tego typu obiektach tytuł mistrza Polski w 1983 roku, wicemistrza w 1982 roku oraz brązowy medal w 1984 roku. Jako zawodnik Wisły Gwardii Zakopane był również drużynowym mistrzem Polski z 1985 roku oraz wicemistrzem z lat 1982, 1987 i 1988. W latach 1980–1984 startował w Pucharze Świata w skokach narciarskich. W 1982 roku reprezentował Polskę w Turnieju Czterech Skoczni, uzyskując 46. miejsce. Zmarł 6 VII 2024.

Feliks Szajnert (1944–2024) – aktor, teatralny, telewizyjny i filmowy. Wystąpił w kilkudziesięciu filmach, sztukach teatralnych, spektaklach Teatru Telewizji i serialach telewizyjnych. Rozpoznawalność zapewniła mu rola Pana Kierownika w cyklicznym programie telewizyjnym Spotkanie z balladą w jednym z programów Cyrkowe spotkanie z balladą w 1981 roku grał dyrektora cyrku. W 1983 roku otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi oraz odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”. W 2012 roku został odznaczony Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarł 6 VII 2024.

Antoni Zienkiewicz ps. „Cichy” (1923–2024) – żołnierz ZWZ-AK, więzień polityczny okresu stalinowskiego oraz działacz opozycji antykomunistycznej. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 7 VII 2024.

Tadeusz Woźniak (1947–2024) – muzyk, kompozytor i wokalista. Od 1967 roku występował jako solista, śpiewał najczęściej melodyjne ballady własnej kompozycji i akompaniował sobie na gitarze. Jako wykonawca największe sukcesy odnosił pod koniec lat sześćdziesiątych i w latach siedemdziesiątych. W 1967 roku debiutował jako kompozytor; pisał muzykę teatralną i filmową oraz tworzył spektakle muzyczne i musicale. Jego dorobek to muzyka do kilkuset piosenek, prawie stu inscenizacji w teatrach dramatycznych, wielu przedstawień Teatru Telewizji, programów poetyckich i artystycznych oraz filmów dokumentalnych i animowanych. Piosenki z jego muzyką wykonywali m.in.: Elżbieta Adamiak, Michał Bajor, Anna Chodakowska, Bernard Ładysz, Marcin Bronikowski, Andrzej Poniedzielski, Krystyna Prońko, Zbigniew Wodecki, Wojciech Malajkat, Jolanta Majchrzak i Krzysztof Majchrzak czy Locomotiv GT. Autor muzyki i wykonawca piosenki Pośrodku świata wykorzystanej w czołówce serialu Plebania. Wystąpił również w kilku odcinkach tego serialu. Skomponował także muzykę do Pana Tadeusza, filmu Ryszarda Ordyńskiego z 1928, wydaną przez Filmotekę Narodową w 2014. W 2013 nagrał piosenkę Mamela dedykowaną swojemu synowi Filipowi. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za osiągnięcia artystyczne. W 2021 roku przekazał swoje archiwum Bibliotece Narodowej. Na zbiór złożyły się m.in. dokumenty osobiste, rękopisy, fotografie, nagrania, nagrody, dyplomy. Zmarł 8 VII 2024.

Prof. Jerzy Stuhr (1947–2024) – aktor teatralny, dubbingowy i filmowy, reżyser, scenarzysta, filolog i pisarz, profesor sztuk teatralnych. W latach 1990–1996 oraz 2002–2008 rektor PWST w Krakowie. Już w okresie licealnym zaczął występować na scenie jako aktor i udzielał się w szkolnych kółkach teatralnych. Pracował także jako bileter i organizator widowni w Teatrze Banialuka w Bielsku-Białej. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim i Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Podczas studiów udzielał się aktorsko w Studenckim Kole Naukowym oraz pracował jako wodzirej w Estradzie Krakowskiej. Jako aktor zadebiutował rolą Belzebuba w Dziadach w Teatrze Starym w Krakowie. Na wielkim ekranie zadebiutował w 1971 roku jako stażysta w filmie Hieronima Przybyła Milion za Laurę. W kolejnych latach zagrał epizody m.in. w filmach Andrzeja Żuławskiego, Jerzego Gruzy i Antoniego Krauzego. W 1976 roku zagrał pierwszą główną rolę filmową w filmie Krzysztofa Kieślowskiego Spokój. W tym czasie wystąpił jeszcze w dwóch innych filmach tego reżysera, Bliźnie i Amatorze. W 1978 roku premierę miały dwa filmy, w których zagrał główną rolę: Wodzirej Feliksa Falka i Seans Sławomira Idziaka. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych zaczął współprowadzić programy telewizyjne z cyklu Spotkanie z balladą, co zapewniło mu ogólnopolską popularność. W 1980 roku wyjechał do Włoch, gdzie wystawiał spektakle teatralne. Nawiązał też współpracę pedagogiczną ze Szkołą Teatralną w Bolonii, Teatro Stabile w Treście i Università degli Studi di Palermo oraz prowadził kursy aktorskie na Festiwalu Aktorów we Florencji. W 1982 roku za rolę w Mątwie Witkacego, wystawionej na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Spoleto, otrzymał Nagrodę Krytyki Włoskiej dla najlepszego aktora zagranicznego we Włoszech za „opanowanie języka włoskiego i jakość interpretacji”. W tym okresie zaczął występować z recitalem Patricka Süskinda Kontrabasista, który premierowo pokazał na festiwalu w Parmie. Szeroką rozpoznawalność w Polsce zapewniła mu rola w filmie Juliusza Machulskiego Seksmisja. Umiejętności komediowe zaprezentował również w innych filmach końca lat osiemdziesiątych: Kingsajz, Dekalog czy Obywatel Piszczyk. W 1990 roku został rektorem PWST w Krakowie i pełnił tę funkcję przez sześć lat. W 1994 roku zadebiutował jako reżyser filmowy produkcją Spis cudzołożnic, do której napisał także scenariusz i w której zagrał główną rolę. Zagrał pięć ról w wyreżyserowanych przez siebie Historiach miłosnych, za które otrzymał nagrodę za najlepszy film zagraniczny na festiwalu filmowym we Włoszech i które zaprezentował na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. W latach 2002–2008 ponownie sprawował funkcję rektora krakowskiej PWST. Zagrał główną rolę w wyreżyserowanym przez siebie filmie Pogoda na jutro, za który otrzymał wiele międzynarodowych nagród, m.in. Nagrodę Fipresci na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wiesbden oraz nagrody publiczności na Międzynarodowym Festiwalu Operatorów Filmowych „Manaki Brothers” w Macedonii i na 27. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Denver. W 2005 roku otrzymał nagrodę im. Roberta Bressona Papieskiej Rady Kultury. W 2006 roku wszedł w skład rady programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej oraz otrzymał Krakowski Laur „dla człowieka godzącego sztukę, naukę i biznes”. W latach 2005–2017 przewodniczący rady Fundacji Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci im. księdza Józefa Tischnera. W 1994 roku uzyskał tytuł profesora sztuk teatralnych. Członek Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Laureat Polskiej Nagrody Filmowej za rolę drugoplanową w filmie Persona non grata w 2005 roku i nagrody specjalnej za osiągnięcia życia w 2018 roku. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim, Komandorskim, Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Republiki Włoskiej. Kawaler Orderu Uśmiechu. Zmarł 9 VII 2024.

Teresa Wójcik (1933–2024) – dziennikarka, ekspertka od energetyki i polityki zagranicznej. Przez wiele lat pracowała w „Tygodniku Solidarność”. Z „Solidarnością” Teresa Wójcik związała się już w 1980 roku. Była m.in. uczestniczką I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „S” w 1981 roku. W latach dziewięćdziesiątych rozpoczęła współpracę z „Tygodnikiem Solidarność”, była ekspertką w zakresie polityki i gospodarki energetycznej, polskiego i międzynarodowego rynku energii elektrycznej, gazu oraz węgla. W ostatnich latach pisała także do BizesAlert, a wcześniej przez wiele lat kierowała działem ekonomii w tygodniku „Gazeta Polska”. Zmarła 9 VII 2024.

Zygmunt Gutowski (1940–2024) – dziennikarz radiowy i telewizyjny, filmowiec, wykładowca akademicki, pracownik administracji publicznej, wieloletni członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, inicjator powstania i honorowy prezes Katolickiego Stowarzyszenia Filmowego. Był organizatorem Międzynarodowych Katolickich Festiwali Filmów i Multimediów „Niepokalana” oraz polonijnych Festiwali „Losy Polaków”. Po ukończeniu studiów na Wydziale Łączności Politechniki Warszawskiej w latach 60. ubiegłego wieku, pracował jako inżynier w stacjach radiowych i telewizyjnych. Był członkiem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” Polskiego Radia i Telewizji. Po 13 grudnia 1981 roku internowany i usunięty z pracy. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku pracował jako producent filmów video, operator kamery. Realizował i reżyserował też własne filmy. W 1989 roku współorganizator, dziennikarz i kierownik techniczny Telewizyjnego Studia Wyborczego „Solidarność”. Był jednym z inicjatorów powołania Katolickiego Stowarzyszenia Filmowego, pełnił w tej organizacji funkcję prezesa i wiceprezesa, a ostatnio prezesa honorowego. Przez wiele lat, jako dyrektor i dyrektor programowy, organizował Międzynarodowy Festiwal Filmów Katolickich w Niepokalanowie, który później przekształcił się w Międzynarodowy Katolicki Festiwal Filmów i Multimediów „Niepokalana”. Był jednym z pomysłodawców i organizatorów Polonijnego Festiwalu Multimedialnego „Polskie Ojczyzny”, obecnie Festiwalu Polonijnego „Losy Polaków”, którego celem jest promocja polskiej historii, kultury i tradycji w kraju i zagranicą. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Wolności i Solidarności oraz Medalem „Zasłużony dla Kultury Gloria Artis”. Zmarł 9 VII 2024.

Bogusław Nowak (1952–2024) – żużlowiec i trener sportu żużlowego. Licencję żużlową zdobył w 1969 roku. Do 1984 roku reprezentował barwy Stali Gorzów Wielkopolski, zdobył 12 medali Drużynowych Mistrzostw Polski: sześć złotych, pięć srebrnych i jeden brązowy oraz pięć medali Mistrzostw Polski Par Klubowych: dwa złote, jeden srebrny i dwa brązowe. W latach 1985–1988 startował jako jeżdżący trener w Unii Tarnów. W 1977 roku zdobył we Wrocławiu tytuł Drużynowego Wicemistrza Świata. Kilkukrotnie startował w eliminacjach Indywidualnych Mistrzostw Świata, dwukrotnie awansując do finałów kontynentalnych. Sportową karierę zakończył wypadek, któremu uległ w 1988 roku podczas finału Mistrzostw Polski Par Klubowych. Po długim okresie rehabilitacji powrócił do sportu, szkoląc w Tarnowie młodych adeptów żużla. Za swoją życiową postawę otrzymał wiele nagród, m.in. „Zwycięzca za metą”, „Człowiek Roku Wśród Osób Niepełnosprawnych” oraz w 2001 roku medal Kalos Kagathos. Zmarł 10 VII 2024.

Edward Redliński (1940–2024) – prozaik, scenarzysta i dramatopisarz, reporter, jeden z najważniejszych twórców „nurtu chłopskiego”, autor Konopielki, Listów z Rabarbaru i Dolorado. Na podstawie jego tekstów powstały m.in. filmy 150 na godzinę Wandy Jakubowskiej i Awans Janusza Zaorskiego. Ukończył studia na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej oraz Studium Dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim. Pracował w „Gazecie Białostockiej” i białostockim radiu oraz w warszawskim tygodniku „Kultura”. Autor groteskowo-realistycznych powieści i opowiadań, ukazujących konflikt między kulturą tradycyjną a nowoczesnością. W latach 1984–1991 przebywał w Stanach Zjednoczonych. W 1966 roku otrzymał III nagrodę dziennikarską im. Juliana Bruna, a cztery lata później – I nagrodę. Trzykrotnie – w 1968, 1974 i 1982 roku – sięgnął po Nagrodę im. Stanisława Piętaka. Zdobył także m.in. Nagrodę Fundacji im. Kościelskich, Nagrodę Literacką im. Wiesława Kazaneckiego, Nagrodę im. Jarosława Iwaszkiewicza za całokształt twórczości oraz nagrodę marszałka województwa podlaskiego za całokształt. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”. Zmarł 11 VII 2024.

Stanisław Wielgus (1926–2024) – pilot doświadczalny, konstruktor lotniczy i instruktor lotniczy. W czasie II wojny światowej łącznik Armii Krajowej, żołnierz oddziału partyzanckiego Harnasie działającego w Krakowie. W maju 1945 roku w Krakowie rozpoczął szkolenie szybowcowe na wzgórzach Bodzowa. Szybko podnosił lotnicze kwalifikacje, w 1949 roku pobił należący do Wandy Modlibowskiej rekord długotrwałości lotu wynikiem 35 godzin 14 minut. W 1950 roku uzyskał Złotą Odznakę Szybowcową. Był pilotem szybowca Sohaj podczas kręcenia zdjęć do filmu Pierwszy start. Od 1948 roku studiował na Wydziale Lotniczym Politechniki Krakowskiej. Po zlikwidowaniu tego wydziału przeniósł się na Wydział Samochodowy, który ukończył w roku 1951 jako inżynier. Otrzymał nakaz pracy w SZD w Bielsku, gdzie pracował jako konstruktor. Nie przerwał kariery sportowej, już w 1952 roku miał komplet diamentów do Złotej Odznaki Szybowcowej. Przeszedł przeszkolenie spadochronowe – wykonał 21 skoków treningowych i jeden ratowniczy. Uzyskał uprawnienia pilota doświadczalnego III klasy i rozpoczął obloty budowanych szybowców seryjnych. W latach 1954–1965 był członkiem kadry narodowej w szybownictwie. W 1957 roku miał już II klasę pilota samolotowego. Razem z innymi pilotami prezentował akrobację zespołową na szybowcu akrobacyjnym IS-4 Jastrząb. W 1958 roku rozpoczął pracę w Zakładzie Badań w Locie Instytutu Lotnictwa w sekcji śmigłowcowej. Uprawnienia śmigłowcowego pilota doświadczalnego uzyskał w roku 1960. Pracę zawodową zakończył w roku 1986, pracując później na zlecenie do roku 1991. Jako instruktor prowadził szkolenia szybowcowe w górach do roku 2001. W latach 1945–2001 wylatał w szybownictwie ponad 5200 godzin, w tym 3150 godzin lotów instruktorskich i 226 godzin lotów doświadczalnych. Od 1953 do 2001 roku w lataniu samolotowym wylatał 4916 godzin, w tym 756 godzin lotów instruktorskich i 882 godziny lotów doświadczalnych. W latach 1959–1991 na śmigłowcach – 3360 godzin, w tym 665 godzin lotów instruktorskich i 1480 godziny lotów doświadczalnych. Daje to łączny imponujący nalot 13476 godzin, w tym 2588 godzin lotów doświadczalnych. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”, Krzyżem Armii Krajowej i Odznaką pamiątkową Akcja „Burza”. Zmarł 12 VII 2024.

Zdzisław Góralczyk (1936–2024) – dyplomata, nauczyciel akademicki, działacz społeczny, publicysta, doradca polityczny m.in. Aleksandra Kwaśniewskiego, Leszka Millera i Marka Belki, doktor nauk humanistycznych. Wieloletni członek PZPR , w latach 1944–1999 ambasador RP w Chinach. W latach 2000–2015 prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej, a następnie jego Prezes Honorowy. Pierwszy Polak, który został Honorowym Obywatelem Pekinu. Studiował język chiński na Uniwersytecie Pekińskim, następnie odbył studia w Pekińskim Instytucie Handlu Zagranicznego. W czasie studiów był przewodniczącym Koła Zrzeszenia Studentów Polskich w Pekinie. Lata 1964–1965 spędził w Brazylii na rocznym studium klasyfikatora kawy w Brazylijskim Instytucie Kawowym w Rio de Janeiro. W 1968 roku uzyskał nostryfikację stopnia magistra ekonomii w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. W latach 1980–1984 pełnił funkcję pierwszego radcy Ambasady PRL w Pekinie oraz zastępcy ambasadora. Wrócił do Polski i doradzał ministrowi spraw zagranicznych oraz pełnił obowiązki kierownika Wydziału Dalekiego Wschodu w Departamencie II MSZ. W 1985 roku został członkiem Zarządu Głównego TPPCh. W latach 1988–1991 był radcą ministra pełnomocnego Ambasady PRL, a następnie RP w Pekinie. W 1990 roku przez ponad pół roku pełnił funkcję chargé d’affaires. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 15 VII 2024.

Ewa Ciepiela (1941–2024) – aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Zadebiutowała w 1966 roku. W latach 1967–1991 występowała w Starym Teatrze w Krakowie. Znana z ról w serialach Janosik i Z biegiem lat, z biegiem dni oraz filmów: Zaklęte rewiry i Karol. Człowiek, który został Papieżem. Zmarła 15 VII 2024.

Mieczysław Żelaznowski (1937–2024) – trener kolarstwa, pracujący w Dolmelu Wrocław, m.in. trener Ryszarda Szurkowskiego. Po ukończeniu liceum elektrycznego został pracownikiem wrocławskiego Dolmelu i zawodnikiem sekcji kolarskiej działającego przy tym klubie sportowego, wówczas pod nazwą RKS M-5, od 1956 RKS Olimpia. W 1957 roku był sklasyfikowany na trzecim miejscu w okręgu dolnośląskim wśród zawodników z tzw. kartą wyścigową bez licencji zawodniczej, w 1958 roku został w okręgu klasyfikowany na 7. miejscu wśród zawodników z licencją, w 1960 roku na pierwszym miejscu i został powołany do szerokiej kadry przed Wyścigiem Pokoju. W latach 1958–1960 odbywał służbę wojskową i był wówczas zawodnikiem CWKS Legii Warszawa i Odry Brzeg. Następnie powrócił do macierzystego klubu. W latach 1962–1992 był trenerem w Dolmelu Wrocław. W latach 1985–1993 był członkiem zarządu Polskiego Związku Kolarskiego, w tym od 1991 do 1993 roku członkiem prezydium. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 21 VII 2024.

Prof. Jerzy Artysz (1925–2024) – wieloletni solista Teatru Wielkiego w Warszawie oraz Warszawskiej Opery Kameralnej, ceniony baryton, pedagog warszawskiej Akademii Muzycznej i Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Edukację muzyczną rozpoczął od nauki gry na skrzypcach. Głos kształcił w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie w klasie Marii Halfterowej, studia z wyróżnieniem ukończył w 1959 roku. W 1958 roku, jeszcze jako student, zadebiutował w Operze Łódzkiej partią Janusza w Halce Stanisława Moniuszki w reżyserii Kazimierza Dejmka. Swoje umiejętności wokalne doskonalił w Mediolanie u Marii Carbone. W latach 1958–1963 współpracował z Operą Łódzką. W 1964 roku związał się z Teatrem Wielkim w Warszawie. Związany z Warszawską Operą Kameralną od jej zarania. Profesor, wykładowca Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Laureat konkursów wokalnych w Moskwie, ’s-Hertogenbosch, Tuluzie i Genewie. W latach 1990–1994 dyrektor artystyczny Escola d’Opera w Barcelonie. Juror konkursów wokalnych w Barcelonie, Busseto, Genewie i Tuluzie. Laureat nagrody Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia w dziedzinie wykonawstwa i propagowania polskiej współczesnej muzyki wokalnej. Za wielkie zasługi dla kultury polskiej odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarł 22 VII 2024.

Prof. Wiesław Bednarek (1950–2024) – śpiewak operowy, baryton. Ukończył magisterskie studia dziennikarskie na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Podyplomowe Studium Administracji na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz – podyplomowo – biznes i zarządzanie w Międzynarodowej Szkole Menedżerów w Warszawie. Ma tytuł naukowy profesora, a obszerne fragmenty jego pracy doktorskiej zostały opublikowane w książce: Stanisław Moniuszko i jego podlaski rodowód. Studiował na Wydziale Wokalnym Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie w klasie śpiewu prof. Kazimiery Goławskiej. W latach 1973–1979 solista Opery Śląskiej w Bytomiu oraz Teatru Wielkiego w Warszawie, gdzie do 2000 roku był pierwszoplanowym barytonem. W latach 1979–1985 był równocześnie solistą Teatru Wielkiego w Łodzi. Podczas wieloletniej kariery wystąpił w niemalże tysiącu przedstawień na deskach macierzystego Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie, śpiewając największe role barytonowe światowego repertuaru operowego, jak np. tytułowe role w operach Verdiego: Nabucco, Makbet czy Rigoletto, wielokrotnie uczestnicząc w premierowych spektaklach. Występował również na deskach zagranicznych teatrów, takich jak np. Teatr Bolszoj w Moskwie, Staatsoper w Wiedniu, Komische i Staatsoper w Berlinie, Palais des Congres i Champs Elysees w Paryżu, Semperoper w Dreźnie, National Opera i Amfiteatr pod Akropolem w Atenach a także w miastach, takich jak Jerozolima, Londyn, Bruksela, Helsinki, Haga, Amsterdam czy Wilno. Brał udział w światowych realizacjach Halki St. Moniuszki w reż. Marii Fołtyn w Brazylii i Japonii, a także otwarciu opery w Daegu w 1992 roku, drugiego po Seulu teatru operowego w Korei – w spektaklu Traviaty G. Verdiego. Uhonorowany nagrodą Ministra Spraw Zagranicznych RP za „wybitne zasługi dla polskiej kultury”, a także odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Za koncertową działalność charytatywną został odznaczony Odznaką Honorową PCK oraz Medalem „Za zasługi dla Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych”. Na początku 2011 roku nagrał płytę z romansami rosyjskimi, będącą integralną częścią jego pracy habilitacyjnej Romans rosyjski – moja fascynacja, która również wydana została w formie książkowej. Rodzinne miasto nagrodziło go Honorowym Tytułem Zduńskowolina Roku 2001 oraz mianowało Ambasadorem Kultury Zduńskiej Woli – 2016. W roku akademickim 2012/2013 został profesorem nadzwyczajnym Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, obejmując tam klasę śpiewu na Wydziale Wokalno-Aktorskim, a w roku 2016/2017 został nominowany na stanowisko kierownika Katedry Wokalistyki. Zmarł 22 VII 2024.

Andrzej Milczanowski (1939–2024) – prawnik i polityk, działacz opozycji w czasach PRL, w latach 1990–1992 szef Urzędu Ochrony Państwa, od 1992 do 1995 roku minister spraw wewnętrznych. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Pracował w Prokuraturze Powiatowej w Szczecinie na stanowisku prokuratora. W latach 1968–1980 był radcą prawnym w przedsiębiorstwach komunalnych i rolnych. Od 1978 do 1980 roku współpracował z KSS „KOR”, a od 1980 roku z NSZZ „Solidarność”. Kierował Biurem Prawnym MKR Pomorze Zachodnie, a w 1981 był radcą prawnym Regionu Pomorze Zachodnie. Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestniczył w komitecie strajkowym w Stoczni Szczecińskiej. Po pacyfikacji strajku aresztowany, a w marcu 1982 roku skazany na karę pięciu lat pozbawienia wolności; w wyniku amnestii karę zmniejszono do dwóch lat i czterech miesięcy. Zaangażował się w działalność podziemnej „Solidarności”. Przewodniczył Radzie Koordynacyjnej Pomorza Zachodniego, członek Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej, a od 1987 roku w Krajowej Komisji Wykonawczej, w 1989 roku w prezydium tego gremium. W grudniu 1988 roku otrzymał nagrodę Fundacji Paula Lauritzena z Kopenhagi, promującej osoby działające w obronie praw człowieka. Jako reprezentant strony solidarnościowo-opozycyjnej brał udział w obradach Okrągłego Stołu w podzespole do spraw reformy prawa i sądów. W 1990 roku rozpoczął pracę w Urzędzie Ochrony Państwa jako zastępca szefa UOP. Pełnił tę funkcję od sierpnia 1990 do stycznia 1992 roku oraz od czerwca do lipca 1992 roku, a od 5 czerwca 1992 do 11 lipca 1992 roku także sekretarza stanu w MSW. 11 lipca 1992 roku powołany na stanowisko ministra spraw wewnętrznych. Podał się do dymisji 22 grudnia 1995 roku po wyborze Aleksandra Kwaśniewskiego na prezydenta. Dzień przed złożeniem dymisji udzielił w Sejmie informacji o współpracy premiera Józefa Oleksego z radzieckimi i rosyjskimi służbami specjalnymi, co dało początek tzw. aferze Olina. Zarzuty przeciwko Józefowi Oleksemu nie zostały potwierdzone, a prokurator przedstawił Andrzejowi Milczanowskiemu zarzut ujawnienia tajemnicy państwowej. W lutym 2008 roku Sąd Okręgowy w Warszawie w pierwszej instancji uniewinnił go, uznając, że działał w stanie wyższej konieczności. W listopadzie 2008 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił ten wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpatrzenia. W lipcu 2009 roku zapadł ponowny wyrok uniewinniający i umarzający postępowanie w odniesieniu do jednego z czynów z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość. Po odejściu z rządu praktykował jako notariusz w Szczecinie, prowadząc kancelarię notarialną wraz ze swoją żoną Sławomirą. Zmarł 23 VII 2024.

Małgorzata Komornicka (1939–2024) – aktorka zanana z licznych ról w serialach telewizyjnych. Grała m.in. w Ojcu Mateuszu, Ranczu, M jak miłość, Samo życie czy Na Wspólnej. Wystąpiła też w produkcjach kinowych, m.in. Chłopaki nie płaczą Olafa Lubaszenki czy Młodych wilkach Jarosława Żamojdy. Prywatnie była matką Anny Komornickiej, pierwszej żony Zbigniewa Zamachowskiego. Zmarła 25 VII 2024.

Józef Szmidt (1935–2024) – lekkoatleta niemieckiego pochodzenia, wielokrotny reprezentant Polski, trójskoczek, dwukrotny mistrz olimpijski, dwukrotny mistrz Europy, rekordzista świata. Jeden z najwybitniejszych polskich lekkoatletów. Jako pierwszy zdobył dla Polski dwa złote medale olimpijskie: oba w trójskoku na igrzyskach olimpijskich w Rzymie w 1060 roku i w Tokio w 1964 roku. Na kolejnych igrzyskach olimpijskich w Meksyku w 1968 roku poprawił swój wynik z Tokio, ale wystarczyło to tylko na siódme miejsce. Dwukrotnie zdobywał mistrzostwo Europy w Sztokholmie w 1958 roku i w Belgradzie w 1962 roku. Jako pierwszy człowiek na świecie osiągnął 17 metrów w trójskoku. Wynik ten został poprawiony dopiero po ośmiu latach. Dziewięciokrotnie był rekordzistą Polski (w trójskoku, skoku w dal i sztafecie 4 x 100 m). 13 razy zdobywał mistrzostwo Polski. Był zawodnikiem Górnika Zabrze i Śląska Wrocław. Dwukrotnie był zwycięzcą Plebiscytu Przeglądu Sportowego. Zmarł 29 VII 2024.

Ireneusz Rudnicki ps. „Emir” (1922–2024) – kapral Armii Krajowej, żołnierz batalionu Kiliński, był on jednym z Powstańców Warszawskich, którzy zawiesili polską flagę na zdobytym budynku „PAST-y”. W marcu świętowali z żoną Danutą, sanitariuszką z Powstania Warszawskiego ps. „Wrzos”, 73. rocznicę ślubu. Poznali się po wojnie na jednym ze spotkań Fundacji Veritas, organizacji katolickiej, która w pierwszych latach powojennych otaczała opieką polską młodzież na emigracji w USA. Mieszkał z żoną w USA i bardzo tęsknił za Polską. Zmarł 30 VII 2024.

Tomasz Genow (1991–2024) – animator kultury, społecznik, i aktywista, poeta, slamer. Poznaniak o bułgarskich korzeniach. Ukończył filozofię i historię sztuki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poszukiwał etymologii i znaczeń słów. Za jego sprawą na ścianach kamienic w centrum Poznania pojawiły się wiersze Szymborskiej, Herberta, Różewicza oraz Miłobędzkiej oraz mieszkańców Poznania. Występował na poznańskich slamach pod własnym nazwiskiem lub pseudonimem Genczo, nierzadko z satyrycznymi piosenkami śpiewanymi z autorskim tekstem na ludową nutę. Dwa nagrania slamowe można znaleźć na jego kanale YT Wassarin. Zmarł 30 VII 2024.

Bogumiła Wander (1943–2024) – wieloletnia prezenterka, konferansjerka i spikerka Telewizji Polskiej, córka aktorki-malarki i multiinstrumentalisty. Ukończyła studia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego, ale już na trzecim roku studiów w 1965 roku rozpoczęła karierę telewizyjną, zostając spikerką w Łódzkim Ośrodku TVP, do którego trafiła w drodze konkursu. Pięć lat później zaczęła pracę w stołecznym oddziale TVP. Od połowy lat 70. zapowiadała na żywo programy w TVP1 i TVP2. Była też konferansjerką na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze, Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu i Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie. W latach 1979–1982 przebywała z mężem w Brukseli, a od 1982 roku ponownie zaczęła występować w TVP i w tym czasie ukończyła podyplomowe studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim. W późniejszych latach, obok pracy jako spikerka, zajęła się również produkcją telewizyjną o tematyce artystycznej, realizowała teleturniej Panie na planie i cykliczny magazyn baletowy Życie na pointach. W 1987 wzięła udział w realizacji filmu Barbary Sass W klatce, grając w epizodzie samą siebie. Od 1989 roku należała do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, a przez dziesięć lat pracowała w zarządzie tej organizacji. W drugiej połowie lat 90. premierę miały jej dwa filmy dokumentalne: Conrad Drzewiecki o sobie. To nie ja, to taniec (1997) i Andrzej Strumiłło. A-4 dziennik rysowany (1998). W 2003 zakończyła pracę w TVP jako prezenterka. Z okazji 60-lecia TVP w 2012 roku na kanale TVP Kultura zapowiadała dawne programy w studiu, w stylu wczesnych lat 70. Zmarła 30 VII 2024.