Recykling opon – nowy sposób

Produkcja naturalnej gumy, kluczowego składnika opon, od 1993 roku przyczyniła się do zniszczenia ponad 4 milionów hektarów lasów w Azji Południowo-Wschodniej. Ten alarmujący fakt jest częścią szerszego problemu nadmiernego zużycia opon, których rocznie marnuje się około 1,5 miliarda sztuk. Odpowiedni recykling tego materiału będzie mógł przeciwdziałać marnotrawstwu surowców i degradacja środowiska naturalnego.

Naturalna guma wyróżnia się silniejszymi, bardziej odpornymi na zużycie i elastycznymi właściwościami niż jej syntetyczny odpowiednik, co sprawia, że jest preferowanym materiałem do produkcji opon. Niestety, jej produkcja wiąże się z ogromnym zużyciem oleju i energii oraz z niszczeniem lasów tropikalnych. Mimo że recykling opon mógłby ograniczyć negatywne skutki, większość produktów gumowych zawiera niewielką lub zerową ilość materiału pochodzącego z odzysku. Globalnie, mniej niż 2 proc. produktów gumowych jest ponownie przetwarzanych lub wykorzystywanych.

Guma, po procesie wulkanizacji, staje się materiałem trudnym do recyklingu ze względu na swoją odporność na chemikalia i ciepło. Nowe badania, przeprowadzone na Uniwersytecie w Bradford we współpracy z Sichuan University w Chinach, nad procesem recyklingu mają potencjał, aby zmienić tę sytuację. Tradycyjne metody spalania gumy pozwalają na odzyskanie tylko 37 proc. energii zawartej w surowcu, jednocześnie generując toksyczne opary. W przeciwieństwie do tego, nowoczesny recykling może rozłożyć zużytą gumę, redukując emisję CO₂ o 90 proc. i umożliwiając wykorzystanie odzyskanego materiału w koncentracji nawet do 70 proc.., przy zachowaniu właściwości naturalnej gumy.

Proces recyklingu gumy polega na rozbijaniu wiązań chemicznych utworzonych podczas wulkanizacji, bez uszkadzania samego materiału. W przeszłości, wczesne próby recyklingu gumy były nieefektywne i często uszkadzały materiał, co ograniczało jego ponowne wykorzystanie. Dlatego guma z recyklingu często była wykorzystywana jako wypełniacz do sztucznej trawy.

Badacze opracowali metodę selektywnego rozbijania gumy, która umożliwia produkcję proszku do wytwarzania nowych produktów gumowych. Proszek ten, zachowując właściwości oryginalnej gumy, jest w stanie zastąpić surowiec pierwotny w produkcji nowych opon oraz innych produktów gumowych. Ta innowacyjna technika otwiera drogę do efektywniejszego i bardziej zrównoważonego wykorzystania gumy, zmniejszając jednocześnie jej negatywny wpływ na środowisko.

Rozwój tej technologii ma kluczowe znaczenie dla przyszłości recyklingu gumy. Obecnie zużyte opony traktowane są jako odpady, których utylizacja kosztuje. Jednak, jeśli będą one mogły być wykorzystane do produkcji wartościowych produktów, zaczną być postrzegane jako cenny zasób. To z kolei zapobiegnie nielegalnemu składowaniu opon, które może prowadzić do toksycznych pożarów, oraz ograniczy eksport odpadów oponowych do krajów rozwijających się, gdzie są one często spalane.

Zwiększenie wartości materiałowej zużytych opon ma również znaczenie ekonomiczne. Poprzez umożliwienie produkcji nowych produktów z recyklingowanej gumy, zostanie stworzony potencjalny rynek dla zużytych opon. Taki rynek nie tylko zapewni ekonomiczne korzyści dla przedsiębiorstw zajmujących się recyklingiem, ale również stworzy nowe miejsca pracy w tej branży.

Dalsze inwestycje i rozwój technologii przetwarzania gumy są niezbędne, aby uczynić recykling opon gałęzią gospodarki obiegu zamkniętego. To pozwoli na nadanie nowego życia 1,5 miliardom marnowanych co roku opon, kierując ludzkość w stronę bardziej zrównoważonego wykorzystania surowców i ochrony środowiska naturalnego. Jest to krok w kierunku przyszłości, w której gospodarka i środowisko naturalne mogą współistnieć w harmonii, zapewniając zrównoważony rozwój dla przyszłych pokoleń.

Szymon Ślubowski