Równość środowiskowa w Afryce kierunkiem zielonej transformacji

Równość środowiskowa  w Afryce jest ważnym punktem w podkreśleniu roli tego kontynentu w zmianach klimatycznych.

Dla tych, którzy nie są zaznajomieni z tym terminem, równość środowiskowa odnosi się do uczciwego i sprawiedliwego podziału korzyści i obciążeń środowiskowych we wszystkich społecznościach, niezależnie od rasy, dochodów czy położenia geograficznego. W Afryce koncepcja jest szczególnie istotna, ponieważ kontynent ten odgrywa swoją rolę w globalnej transformacji ekologicznej, zapewniając lokalnym społecznościom korzyści z zielonych technologii i zasobów bez wykorzystywania lub nieproporcjonalnego wpływu na szkody środowiskowe.

W miarę jak świat zmierza w kierunku technologii niskoemisyjnych, Afryka znajduje się na kluczowym rozdrożu. Kontynent ten jest bogaty w minerały niezbędne dla zielonych technologii, takie jak kobalt i lit. Bogactwo to niesie jednak ze sobą wyzwania, w tym ryzyko eksploatacji przez globalne potęgi, które już częściowo się realizuje.

Amerykańska ustawa o redukcji inflacji z 2022 r. przeznaczyła 663 miliardy dolarów na inwestycje w działania na rzecz klimatu, mające na celu pobudzenie produkcji zielonej gospodarki. Dla Afryki industrializacja ma kluczowe znaczenie nie tylko dla uniknięcia bycia zwykłym dostawcą surowców, ale także dla łagodzenia zmian klimatu. Afryka Południowa, szczególnie wrażliwa ze względu na swoje położenie geograficzne i tempo rozwoju, może skorzystać z wydajnych, niezanieczyszczających środowiska zielonych technologii. Eksperci sugerują finansowanie tych inicjatyw poprzez mechanizmy takie jak wyodrębnianie podatków ekologicznych.

Środki ochronne, takie jak unijny mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla (CBAM), stanowią poważne wyzwanie. CBAM opodatkowuje import towarów wysokoemisyjnych, potencjalnie szkodząc afrykańskim eksporterom. Przy podobnych taryfach planowanych przez inne kraje rozwinięte, kraje afrykańskie muszą pokonać te przeszkody gospodarcze, jednocześnie naciskając na sprawiedliwe wsparcie finansowe ze strony bogatszych krajów, aby ułatwić im zieloną transformację.

Pomoc międzynarodowa, rzekomo przeznaczona na zieloną transformację Afryki, często jest niewystarczająca. Podczas COP27 ogłoszono pakiet o wartości 8,5 miliarda dolarów na transformację energetyczną RPA, ale znaczna część składała się z pożyczek koncesyjnych, a nie dotacji. Krytyka pojawia się, gdy takie finansowanie przynosi więcej korzyści krajom-darczyńcom niż odbiorcom. Przejrzyste, dobrze ukierunkowane mechanizmy finansowe są niezbędne, aby zapewnić, że pomoc skutecznie wspiera ekologiczny rozwój Afryki.

Droga do równości środowiskowej w Afryce jest najeżona wyzwaniami, od wyznaczenia odpowiedniego kierunku dla krajów rozwiniętych w jaki sposób mają pomóc w transformacji Afryki ku zielonej energii pomimo obowiązującym taryfom celnym. Przekazanie wsparcia finansowego krajom rozwijającym się będzie chociaż częściowym zadośćuczynieniem za szkody wyrządzone przez dziesiątki lat na tych terenach przez kraje rozwinięte. Bogate zasoby kontynentu i potencjał zielonej industrializacji oferują obiecującą przyszłość. Wspólne wysiłki i sprawiedliwe mechanizmy finansowe wpłyną pozytywnie w drodze Afryki ku zrównoważonej zielonej gospodarki.

Szymon Ślubowski