Jak wygląda ukraiński ślub?

Wraz z początkiem wiosny i lata rozpoczyna się sezon ślubny. A ponieważ w Polsce mieszka coraz więcej Ukraińców, możesz stać się gościem tej szczególnej ceremonii według ukraińskich zwyczajów i tradycji. Wiele z nich przypomina te znane z polskich wesel, ale jest też trochę różnic. Oto słowniczek podstawowych zwyczajów i tradycji ślubnych na Ukrainie.

B jak brama weselna

Ta tradycja jest bardzo popularna szczególnie na zachodniej Ukrainie. Przed domem panny młodej budowany jest symboliczny łuk, który powszechnie nazywany jest bramą. Łuk ma drewniany szkielet, do którego przywiązuje się świerkowe lub sosnowe gałęzie. Istnieje wariant, w którym zamiast gałęzi bramę robią z balonów. Brama przed domem panny młodej jest potrzebna do obrzędu symbolicznego “wykupienia” panny młodej od jej rodziców. Przed bramą umieszcza się stół z ikoną, chlebem i solą, jedzeniem i napojami. Procesowi “odkupienia” narzeczonej towarzyszą żarty na temat pana młodego, próby oszukania go poprzez podsyłanie innej narzeczonej (na przykład mężczyzny w przebraniu), trudne zadania itp.

B jak błogosławieństwo rodziców

Kilka godzin przed pójściem do cerkwi, para młoda prosi w domu panny młodej o błogosławieństwo rodziców dla ich związku. Narzeczeni klękają przed rodzicami na haftowanym ręczniku. Zazwyczaj w tym czasie inny starsi trzymają dla nich ikony Jezusa Chrystusa i Matki Boskiej owinięte w haftowany ręcznik. Rodzice błogosławią dzieci i życzą im szczęśliwego, radosnego, bogatego i zdrowego życia razem. W czasie błogosławieństwa rodzice trzymają korowaj jako symbol, że dwie rodziny oficjalnie stały się jednością.

Co ciekawe, para może zostać małżeństwem nawet jeśli nie otrzyma błogosławieństwa rodziców. W takim przypadku o wszystkim decyduje błogosławieństwo duchownego. Jednak istnieje przekonanie, że bez rodzicielskiego błogosławieństwa życie małżeńskie może być bardzo nieszczęśliwe.

C jak cukierki

Rozrzuca się je na wyjście pary młodej z cerkwi. To zadanie młodych, niezamężnych kobiet. Cukierki mają trafić nie tylko na głowy nowych małżonków, ale też na wszystkich gości. Symbolizują słodkie życie I szczęście, którym para chce się podzielić z obecnymi przyjaciółmi i rodziną. Oczywiście cieszą się z nich przede wszystkim obecne na ceremonii dzieci.

K jak korowaj

Duży okrągły bochen chleba – korowaj – to tradycyjny ukraiński chleb weselny. Na Ukrainie zajmuje miejsce tortu weselnego, ale współczesne panny młode zamawiają na wesele zarówno korowaj jak i tort. Dawniej do pieczenia korowaju zapraszano tylko zamężne i szczęśliwe kobiety. Liczba piekarek musiała być parzysta, aby młodzi ludzie byli sparowani na całe życie. Korowaj jest dekorowany ozdobami z upieczonego ciasta: dwoma gołębiami reprezentującymi parę, szyszkami sosnowymi symbolizującymi płodność i innymi dekoracjami symbolizującymi rodzinę i przyjaciół. W centrum wypieku znajduje się drzewo życia, które oznacza długowieczność, miłość, nadzieję i budowanie nowego gniazda. Całą kompozycję otacza barwinkowy wieniec – symbol miłości i czystości. Korowaj kładzie się w widocznym miejscu na haftowanym obrusie.

K jak koronacja

Koronacja jest piękną i niebiańską częścią ukraińskiej ceremonii ślubnej w cerkwi. Panna młoda i pan młody kładą prawe ręce na Ewangelii, wymieniają przysięgi i zawierają małżeństwo wobec Pana Boga. Nad ich głowami drużba i druhna trzymają korony symbolizujące, że młodzi będą jak król i królowa w swoim rodzinnym królestwie. Korony są ciężkie, więc jest to wymagające zadanie dla przyjaciół narzeczonych. Uważa się za bardzo zły omen, jeśli jedna z koron w trakcie ceremonii spadnie.

R jak rusznyky

Ukraiński ślub nie może się odbyć bez użycia tzw. rusznyków – specjalnych ręczników ceremonialnych. Jeszcze w XX wieku badacze naliczyli co najmniej 20 ich rodzajów. Obecnie wśród tych weselnych wyróżnia się pięć najważniejszych: pod nogi pary młodej, pod korowaj, dwa ręczniki pod ikony weselne oraz ręcznik do zawiązania rąk nowożeńców. Często są one wyrazem wielkiego kunsztu i ukraińskiej sztuki ludowej. Rusznyky ślubne są uważane za potężny amulet przyszłego życia małżeńskiego, błogosławieństwo z góry, rodzaj programu na ścieżkę życia. Symbolizuje połączenie nowożeńców w jedną rodzinę, szczęście i dobrobyt. Konieczne jest upewnienie się, że żaden ze świadków lub innych gości przypadkowo nie stanie na krawędzi rusznyka, ponieważ może to odebrać im szczęście małżeńskie.

Ś jak ukraiński ślub w cerkwi

Podczas ślubu ksiądz spotyka się z parą młodą przy wejściu do cerkwi i rozpoczyna się ceremonia. Przed wejściem para młoda oświadcza księdzu, że pobiera się z własnej woli. Następnie on błogosławi obrączki i umieszcza je na palcach pary młodej (tradycyjnie na prawej dłoni). Następnie bierze ich ręce i prowadzi do ołtarza, co oznacza, że to sam Bóg prowadzi ich do małżeństwa.

Ukraiński haftowany ręcznik, na którym stanie para, umieszczany jest przed ołtarzem. Symbolizuje on nadzieję, że nowożeńcy nigdy nie będą żyć w biedzie czyli że “nigdy nie staną na gołej ziemi”. Po ślubie para nadal będzie używać tego ręcznika ślubnego do dekoracji ikon. Tradycyjnie, pierwszą osobą, która stanie na ręczniku będzie głowa rodziny. Podczas całej ceremonii ślubnej para młoda trzyma zapalone świece. Symbolizują one, że Chrystus jest dla nas promieniem światła. Świece weselne potem są przechowywane i mogą być zapalane w celu oczyszczenia domu np. w trudne dni lub gdy ktoś z rodziny jest chory.

T jak tłuczenie talerzy

Jeszcze przed wyjazdem do cerkwi a po zapłaceniu “okupu” za pannę młodą przychodzi czas na tłuczenie talerzy. Sprawcy wydarzenia rzucają białymi talerzami mocno o ziemię w nadziei, że rozbiją się na jak najwięcej kawałków. Jeśli talerze nie potłuką się same, należy je zdeptać nogami. Im więcej rozbitych fragmentów, tym więcej szczęścia dla nowożeńców! 

Z jak zdejmowanie welonu

Po ślubie cerkiewnym nowożeńcy rozpoczynają ucztę. Pod koniec uroczystości ważną jej częścią będzie zdjęcie welonu panny młodej. Dokonuje tego teściowa, która następnie zakłada synowej chustę na głowę, co ma symbolizować, że opuszcza ona status “dziewczyny” i staje się mężatką. Następnie panna młoda tańczy ze wszystkimi niezamężnymi dziewczętami, kładąc swój welon na ich głowach jako życzenie, aby każda z nich również znalazła partnera życiowego.

Anna Terlecka