Odeszli w ostatnim miesiącu.
Październik 2023

1 listopada 2023, Maria Wanke-Jerie, Małgorzata Wanke-Jakubowska
Polska

Na zakończenie każdego miesiąca prezentować będziemy w „Gazecie na Niedzielę” jedyną w naszym kraju taką listę, listę tych, których z nami zabrakło, listę NIEOBECNYCH.

NIEOBECNI to lista przygotowywana od 2016 roku i publikowana co roku przed Wszystkimi Świętymi na TwitterTwins.pl przez siostry bliźniaczki Małgorzatę Wanke-Jakubowską i Marię Wanke-Jerie. Wykaz, który jest ich subiektywnym wyborem, zawiera kilkaset nazwisk osób znanych z działalności publicznej w wymiarze ogólnopolskim wraz z krótkimi notkami biograficznymi. Jest to najpełniejsze tego rodzaju zestawienie w Polsce.

Zmarli w październiku 2023 r.

Janusz Grudziński (1961–2023) – muzyk rockowy grający na instrumentach klawiszowych i gitarze. W 1982 roku dołączył do zespołu Kult, z którym związany był do końca września 2020 roku. Członek Akademii Fonograficznej Związek Producentów Audio-Video (ZPAV), pisał muzykę filmową , m.in. do seriali Rodzina zastępcza. Zmarł 2 X 2023.

_____________________________________

Małgorzata Daniszewska (1955–2023) – dziennikarka, redaktorka naczelna miesięcznika „Zły” i czasopisma „Art & Business” , właścicielka i wydawca tygodnika „Nie”, wdowa po Jerzym Urbanie, z którym była związana przez 30 lat. Zmarła 3 X 2023.

_____________________________________

Zbigniew Bodnar (1954–2023) – dziennikarz radiowy, nauczyciel, działacz opozycyjny w czasach PRL. Absolwent Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uczestniczył w strajku ogłoszonym po wprowadzeniu stanu wojennego, wydawał i kolportował podziemne pisma oraz pracował w podziemnym Radiu „Solidarność”. W wolnej Polsce był dziennikarzem Radia Zachód w Gorzowie Wielkopolskim, a następnie szefem tej stacji. Przygotowywał audycje o tematyce społecznej i historycznej. Uległ wypadkowi podczas wycieczki rowerowej, mimo reanimacji nie udało się go uratować. Zmarł 3 X 2023.

_____________________________________

Prof. Aleksander Roniker (1941–2023) – naukowiec, nauczyciel akademicki, działacz sportowy, koszykarz, dwukrotny mistrz Polski w tej dyscyplinie. Związany z warszawską AWF, pracował też na stanowisku profesora w Ahmadu Bello University w Nigerii. W latach 1995–2013 rektor Wyższej Szkoły Turystyki i Rekreacji im. Mieczysława Orłowicza. Prezesem AZS, wiceprezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego odpowiedzialny za sprawy międzynarodowe i medycynę sportu oraz członek Rady Naczelnej Polskiej Izby Turystyki. Autor ponad 60 publikacji oraz podręczników akademickich. W młodości uprawiał koszykówkę – był mistrzem Polski w 1962 i 1967 roku. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, medalem Kalos Kagathos oraz medalem za Zasługi dla Turystyki. Zmarł 3 X 2023.

_____________________________________

Andrzej Koziara (1957–2023) – dziennikarz, fotograf, filmowiec i dokumentalista, w latach 19878–1981 perkusista zespołu Bajm, grający z Beatą Kozidrak. Był zastępcą redaktora naczelnego „National Geographic Polska”, był także naczelnym „Tropami Discovery Chanel” oraz korespondentem wojennym w Kaukazie i byłej Jugosławii. W przeszłości pracował także dla kanadyjskich i amerykańskich czasopism. Był także wykładowcą na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie prowadził zajęcia z fotografii na studiach podyplomowych. Zmarł 4 X 2023.

_____________________________________

Katarzyna Miernicka (1964–2023) – aktorka, instruktorka wschodnich tai chi i qigong. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, a tuż po studiach w latach 1987–1999 była związana z Teatrem Ateneum. Wystąpiła w spektaklach Teatru Telewizji m.in. Spadek na życzenie, Niech żyje miłość, Amadeusz. Grała też epizodyczne role w serialach, m.in. w takich produkcjach jak W labiryncie, Awantura o Basię czy Klan. Po 12 latach odeszła z zawodu. Zmarła 4 X 2023.

_____________________________________

Henryk Samelski (1930–2023) – Żołnierz Wyklęty, łącznik oddziału WiN walczącego na terenie Lubelszczyzny. W maju 1949 roku został zatrzymany przez UB i osadzony w areszcie w Tomaszowie Lubelskim, skąd wywieziono go i więziono na Zamku w Lublinie. Zmarł 6 X 2023.

_____________________________________

Ireneusz Kania (1940–2023) – eseista, tłumacz i poliglota, przełożył kilkadziesiąt książek z kilkunastu języków, przede wszystkim romańskich i azjatyckich. Absolwent romanistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, Od 1981 roku skupiał się na pracy literackiej, przede wszystkim przekładach. Aktywny jako tłumacz od lat 70., początkowo języka portugalskiego. Tłumaczył lub w różnym stopniu opanował m.in. także: hebrajski, chiński i sankskryt, angielski, niemiecki, francuski, rosyjski, rumuński, włoski, szwedzki. W latach 1983–1988 prowadził prywatny kurs klasycznego języka tybetańskiego oraz w latach 90. zajęcia z przekładu literackiego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był też eseistą, specjalistą w dziedzinie tybetologii, buddyzmu i kabały. W 2001 roku opublikował autorski zbiór esejów Ścieżka nocy. Uprawiał wyczynowo podnoszenie ciężarów. Odznaczony rumuńskim Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Kulturalnej. Zmarł 9 X 2023.

_____________________________________

Andrzej Karol Stawiarski (1956–2023) – dziennikarz, fotograf, działacz opozycji antykomunistycznej, w wykształcenia geolog górniczy. W latach 80. dokumentował ważne wydarzenia historyczne związane z historią Krakowa i „Solidarności”, związany z Duszpasterstwem Ludzi Pracy przy kościele św. Maksymiliana Marii Kolbego w Mistrzejowicach. Współpracował z Tajną Komisją Robotniczą Hutników „Solidarności” Huty im. Lenina. Wykonywał zdjęcia dla potrzeb krakowskiej konspiracyjnej prasy, m.in. „Hutnika”. Jego prace fotograficzne były wykorzystywane do tworzenia edukacyjnych, niezależnych wystaw eksponowanych m.in. w kościele w Mistrzejowicach. Uczestnik Marszy Szlakiem I Kompanii Kadrowej, za udział, w których był zatrzymywany, przesłuchiwany i karany grzywną. Jako dziennikarz pracował w „Czasie Solidarności” i „Gazecie Wyborczej”, był redaktorem naczelnym i wydawcą „Miesięcznika Kapitałowego” i „Naszego Rynku Kapitałowego”. Współtworzył duże wystawy fotograficzne, m.in. „Papieski Kraków”, „Kraków – portret miasta”. Był pomysłodawcą Krakowskiej Witryny Fotograficznej – cyklu spotkań krakowskich fotografów prasowych, oraz nauczycielem akademickim w Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności, Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Zmarł 9 X 2023.

_____________________________________

Zofia Urbanyi-Krasnodębska (1934–2023) – muzyk, dyrygent, profesor zwyczajny, wykładowca Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Absolwentka studiów w zakresie dyrygentury symfoniczno-operowej na Akademii Muzycznej w Warszawie oraz w latach 1961–1971 wykładowca na tej uczelni w klasie zespołów operowych i dyrygentury chóralnej. Dyrygent chóru w Teatrze Wielkim w Warszawie. W latach 1972–1980 dyrygent chóru w Operze Wrocławskiej. Od 1980 roku wykładowca na Akademii Muzycznej we Wrocławiu, w 1993 roku uzyskała tytuł profesora sztuki muzycznej. W 1979 poprowadziła światowe prawykonanie opery Vivaldiego La Verita in Cimento oraz sześć innym premier operowych. Autorka utworów chóralnych do tekstów Norwida i Baczyńskiego. W 1986 założyła we Wrocławiu chór Szumiący Jesion, którym kierowała do 1996 roku, a w 1988 roku zainicjowała działalność koncertową Chóru Akademii Muzycznej Feichtinum. Prywatnie matka Macieja Świrskiego. Odznaczona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarła 10 X 2023.

_____________________________________

Stanisław Radwan (1939–2023) – kompozytor, reżyser, aktor, scenarzysta, przez wiele lat związany z Piwnicą pod Baranami. Absolwent Państwowej Wyższej szkoły Muzycznej w Krakowie, jeszcze jako student był kierownikiem muzycznym w krakowskim Teatrze Rozmaitości. Po zakończeniu edukacji odbył staż kompozytorski z muzyki elektronicznej w Paryżu. W latach 1974–1976 był kierownikiem muzycznym w Teatrze Ateneum w Warszawie, a w 1977 roku rozpoczął wieloletnią współpracę ze Starym Teatrem w Krakowie. W dekadzie lat 80. był jego dyrektorem naczelnym i artystycznym, wielokrotnie nagradzany za kompozycje do spektakli teatralnych i filmów oraz działalność na rzecz środowisk artystycznych. Zasłynął jako kompozytor wielu produkcji, jego muzykę można usłyszeć m.in. w filmach Szyfry Wojciecha Jerzego Hasa, WeseluAndrzeja Wajdy, BliznieKrzysztofa Kieślowskiego, Spisie cudzołożnicJerzego Stuhra czy wRysieMichała Rosa. Prywatnie był mężem Doroty Segdy.Odznaczony m.in. Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a także tytułem doktora honoris causa Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Zmarł 14 X 2023.

_____________________________________

Maciej Trojanowski (1951–2023) – chemik z wykształcenia, dziennikarz telewizyjny, prezenter, prowadzący w TVN program „Nie Do Wiary”, w którym poruszano tematy niewyjaśnionych zjawisk. Absolwent chemii na Politechnice Warszawskiej, pracował jako przedstawiciel międzynarodowych koncernów. Wiedza ze studiów przydała się w realizacji programów w Polsacie i TVN. Zmarł 18 X 2023.

_____________________________________

Zbigniew Łęcki (1933–2023) – aktor teatralny, przez ponad trzydzieści lat związany z teatrami ziemi opolskiej, występował też na deskach teatrów w Łodzi i Warszawie. Absolwent Wydziału Aktorskiego w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Zagrał ponad sto ról, także w spektaklach Teatru Telewizji, a szerokiej publiczności zapadł w pamięć rolą szkolnego kolegi Stefana Karwowskiego w serialu Czterdziestolatek. Współpracował m.in. z Agnieszką Holland, która reżyserowała w 2008 roku spektakl Aktorzy prowincjonalni. Zmarł 19 X 2023.

_____________________________________

Wojciech Korda (1944–2023) – muzyk, wokalista rockowy, gitarzysta, kompozytor, współtwórca muzyki do pierwszej polskiej rock-opery Naga, współzałożyciel Niebiesko-Czarnych. Wraz z żoną Adą Rusowicz występował w zespole Ada i Korda&Horda. Zmarł 21 X 2023.

_____________________________________

Jan Stangryciuk-Black (1922–2023) – kombatant, strzelec pokładowy 300 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Mazowieckiej”. W 1934 roku wyemigrował z rodziną do Argentyny. W 1942 roku wieku 19 lat zgłosił się na ochotnika do Polskich Sił Zbrojnych i został przewieziony do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął szkolenie jako strzelec pokładowy w samolotach bombowych. Podczas lotu szkoleniowego jako jedyny przeżył katastrofę lotniczą, ale uległ ciężkim poparzeniom. Po kilkumiesięcznym leczeniu był przez kilka miesięcy instruktorem strzelców pokładowych w Szkocji. Od listopada 1944 roku latał jako tylny strzelec w bombowcach Lancaster w 300. Dywizjonie Bombowym „Ziemi Mazowieckiej” w załodze por. pilota Jana Konarzewskiego. Po wojnie przyjął nazwisko żony (Black) i osiedlił się w Londynie. Przez dwanaście lat Pracował w fabryce wyrobów gumowych. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 22 X 2023.

_____________________________________

Barbara Petrozolin-Skowrońska (1937–2023) – historyk, dziennikarka, autorka artykułów, książek i scenariuszy słuchowisk radiowych, w latach 90. redaktor naczelna „Encyklopedii PWN”, wydawca „Encyklopedii Warszawy”, od wielu lat była związana ze Stowarzyszeniem Dziennikarzy Polskich. Absolwentka historii na Uniwersytecie Warszawskim, współpracowała z „Kulturą”, „Literaturą”, „Mówią Wieki” i z „Nowymi Książkami”. Autorka książek, m.in. Przed nocą, Król Tatr z Mokotowskiej 8. Portret Tytusa Chałubińskiego. Współpracowała z Pracownią Dziejów Inteligencji Instytutu Historycznego PAN. Przez 10 lat była przewodniczącą Komisji Historycznej w Towarzystwie Przyjaciół Warszawy. Prywatnie mama red. Krzysztofa Skowrońskiego. Zmarła 22 X 2023.

_____________________________________

Mirosław Obłoński (1938–2023) – autor tekstów, piosenkarz, artysta Piwnicy pod Baranami. Absolwent historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na Festiwalu Polskiej Piosenki Opole 1964 roku otrzymał I nagrodę wraz z Piwnicą pod Baranami. Od 1973 roku współpracownik Redakcji Rozrywki OTV Kraków. W 1985 roku uzyskał eksternistyczny dyplom aktora. Pracował jako koordynator pracy artystycznej, redaktor programowy i zastępca dyrektora teatrów w Opolu i Krakowie. Zmarł 23 X 2023.

_____________________________________

Wanda Półtawska (1921–2023) – lekarka, doktor nauk medycznych specjalizująca się w psychiatrii, profesor nadzwyczajny Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, harcerka, niestrudzona obrończyni życia i świętości małżeństwa, w czasie wojny więźniarka niemieckiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, bliska przyjaciółka Jana Pawła II, jedna najbardziej wpływowych kobiet w Kościele. Przed II wojną światową działała w harcerstwie, podczas okupacji pełniła funkcję łączniczki. Aresztowana za działalność konspiracyjną, została wywieziona do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, gdzie poddano ją torturom pseudomedycznym eksperymentom. Po wojnie uczestniczyła w pracach Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. W latach 1955–1997 wykładała medycynę pastoralną na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, w okresie 1964–1972 pracowała w Poradni Wychowawczo-Leczniczej przy Katedrze Psychologii UJ, założycielka Instytutu Teologii Rodziny, którym kierowała przez 33 lata, szkoląc młode małżeństwa, narzeczonych i księży. Wygłaszała wykłady w Instytucie Studiów nad Małżeństwem i Rodziną przy Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie. Inicjatorka upamiętnienia Polek, więźniarek Ravensbrück i ofiar niemieckich lekarzy. Przez 10 lat była radną rady miejskiej Krakowa, członkiem Zespołu Wspierania Radia Maryja w Służbie Bogu, Kościołowi, Ojczyźnie i Narodowi Polskiemu, inicjatorką i autorką Deklaracji wiary podpisanej przez 4 tys. lekarzy, propagatorką nauczania Jana Pawła II o małżeństwie i rodzinie. Autorka blisko 400 publikacji z zakresu psychiatrii, ochrony życia nienarodzonego, chorych i starszych, problematyki małżeństwa i rodziny, a także książek autobiograficznych, m.in. I boję się snów – wspomnienia z Ravensbrück czy Beskidzkie rekolekcje Dzieje przyjaźni księdza Karola Wojtyły z rodziną Półtawskich. Odznaczona Orderem Orła Białego, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą, Krzyżem Komandorskim papieskiego Orderu świętego Grzegorza Wielkiego, uhonorowana tytułem doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Notre Dame Pontifical Catechetical Institute w Arlington w Virginii. Zmarła 24 X 2023.

_____________________________________

Barbara Stesołowicz-Biały (1936–2023) – aktorka teatralna i filmowa, związana z wieloma teatrami m.in.: Teatrem Dolnośląskim, Teatrze im. Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim, Teatrze Rozmaitości we Wrocławiu, Teatrze Bagatela i Teatrze Ludowym w Krakowie. Była zasłużonym członkiem ZASP. Widzowie zapamiętali ją z ról w filmach Morderca zostawia ślad, Dulscy, Wysokie loty, Pobojowisko oraz w serialu Czterej pancerni i pies. Zmarła 24 X 2023.

_____________________________________

Daniel Adamski (1965–2023) – aktor filmowy i asystent reżysera, przez wiele lat związany z TVP i kinem. Zagrał w wielu polskich serialach i filmach. Wystąpił w pierwszym odcinku serialu Ojciec Mateusz, znany także z Apetytu na miłość, czy z filmu Mój dług. Głównie pracował jako kierownik planu. To on pracował przy produkcjach takich jak Piłsudski, czy Ryś. Zmarł 27 X 2023.

_____________________________________

Danuta Frey (1945–2023) – dziennikarka i pisarka, autorka kryminałów, przez kilka dekad lat pracowała w dziale prawnym „Rzeczpospolitej”. Absolwentka Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka kilkunastu powieści kryminalnych, m.in. Zabawa w chowanego, Broszka z zielonych kamieni, Fiat z placu Teatralnego, Dama ze strusim piórem czy Morderstwo przy Klonowej. Zmarła 28 X 2023.