O nich będzie głośno w 2024 roku
Zwyciężą w konkursach, sięgną gwiazd, osiągną niemożliwe. Pracą, pasją, głębokim namysłem, dobrym wyborem współpracowników i mistrzów. A może po prostu układ gwiazd sprawi, że to będzie ich rok. Przedstawiamy w kolejności alfabetycznej listę osób, które warto obserwować w nadchodzących miesiącach – o nich i ich sukcesach będzie głośno. Ludzie roku 2024.
Łukasz GIBAŁA – z pasją i sercem do Krakowa
To Łukasz GIBAŁA ma największą szansę zastąpić po wielu, wielu, bardzo wielu latach poprzedniego prezydenta Krakowa, który przez lata rządzenia doprowadził to piękne miasto do stagnacji i utraty szans na rozwój. Od ponad roku Łukasz GIBAŁA niezmiennie prowadzi w krakowskich sondażach prezydenckich. Nie wchodząc w polityczne awantury, pracując z zespołem społeczników od wielu miesięcy opracowujących sektorowe plany rozwoju Krakowa, jest naturalnym kandydatem tych mieszkańców Krakowa, którzy chcą żyć w lepiej zarządzanym, nowoczesnym mieście.
Łukasz GIBAŁA jest radnym Krakowa, liderem klubu radnych „Kraków dla Mieszkańców” i stowarzyszenia o tej samej nazwie. Były radny małopolskiego Sejmiku i poseł na Sejm RP VI i VII kadencji. W rankingu tygodnika „Polityka” został uznany za jednego z najlepszych posłów za „wierność kwestiom gospodarczym i nieuczestniczenie w typowo politycznych awanturach”.
Doktor logiki, pracę doktorską napisał na University of Notre Dame w USA, a obronił na macierzystym Uniwersytecie Jagiellońskim. Działacz społeczny i polityk niezależny. Współzałożyciel i lider stowarzyszenia Kraków dla Mieszkańców (w latach 2014-2018 działającego pod nazwą Logiczna Alternatywa dla Krakowa), znanego krakowianom m.in. z protestów przeciw chaotycznej zabudowie miasta i wycince drzew, akcji charytatywnych, darmowych porad prawnych oraz systematycznego „punktowania” zaniedbań i błędów ekipy odchodzącego prezydenta Jacka Majchrowskiego. Łukasz GIBAŁA jest autorem książki „Kraków. Nowa energia” (2017), w której przedstawił kompleksową wizję rozwoju miasta. W wyborach samorządowych w 2018 roku jako niezależny kandydat na prezydenta Krakowa otrzymał 58 tysięcy (17%) głosów. W tych samych wyborach uzyskał mandat radnego miasta. Prywatnie przedsiębiorca, właściciel firmy produkującej m.in. filamenty do druku 3D.
Jan GÓRKA – wokalny i kompozytorski powiew świeżości
Zwycięzca 14. edycji „The Voice of Poland”, który tylko z pozoru jest cichym studentem mechaniki kwantowej. Program ujawnił nie tylko jego głos – o bardzo modnej we współczesnej muzyce rozrywkowej barwie, ale też wielki talent kompozytorski i naturalną osobowość sceniczną. Taki zestaw zaś zapowiada, że jego zaplanowany na ten rok album – realizacja głównej nagrody w „konkursie – może odbić się dużym echem na polskim rynku muzycznym. Janek łączy w sobie kilka unikalnych cech, które wcześniej można było zaobserwować m.in. u Sanah – od 2020 r. bijącej, utwór za utworem, rekordy popularności w serwisach streamingowych i YouTube. Jan GÓRKA jest podobnie szczery w swoich tekstach i wykonaniach, a jednocześnie ma talent do tworzenia melodii i rytmów wpadających w ucho. I choć muzycznie jest to zupełnie inny styl niż ten prezentowany przez Zuzannę Grabowską (Sanah) – naszym zdaniem ma szansę, podobnie jak ona, stać się powiewem świeżości wśród tego, czego słucha dziś cała Polska. Bez względu na to, czy ma lat 20. czy 40.
Prof. Maciej HARAT – lepsza diagnostyka guzów mózgu
Prof. Maciej HARAT postawił na solidną edukację i fenomenalny zespół. Opracowana przez badaczy z Bydgoszczy nowatorska metoda obrazowania mózgu ma szanse pomóc wielu chorym na nowotwory. Odkrycie zespołu prof. Macieja HARATA z bydgoskiego Centrum Onkologii przybliża nas do lepszej diagnostyki zmian i ich skutecznego usuwania. Dotychczasowe doświadczenia z leczeniem glejaków nie są optymistyczne. Jest to jeden z najgorszych rodzajów nowotworu.
Dotychczas nawet najbardziej radykalna operacja usunięcia guza mózgu była obarczona niedoszacowaniem, ponieważ stosowany do diagnostyki rezonans magnetyczny nie pokazywał zmiany w całości a pozostawione w mózgu komórki glejaka bardzo szybko rozrastały się na nowo. Zespół prof. Macieja HARATA składający się z naukowców i lekarzy z Centrum Onkologii, szpitala klinicznego, Politechniki Bydgoskiej i Collegium Medicum UMK zaproponował alternatywny sposób obrazowania zmian oparty na pozytonowej tomografii komputerowej, który pozwala na znacznie dokładniejszą ocenę zmian i ich skuteczniejszą resekcję. Może to poprawić szanse chorych na przeżycie. Odkrycie bydgoskich badaczy jest weryfikacją innej techniki obrazowania mózgu: badania PET z użyciem tyrozyny znakowanej fluorem. Okazało się, że najlepsze efekty osiąga się przeprowadzając badanie bezpośrednio po podaniu tyrozyny. Spostrzeżenie to zweryfikowano podczas zaplanowanych biopsji guzów mózgu u pacjentów-ochotników i pobraniu od nich materiału biologicznego. Jak się okazało, obrazowanie tą metodą jest zdecydowanie dokładniejsze. Stwarza to szansę na bardziej precyzyjne usuwanie zmian nowotworowych i jednocześnie oszczędzanie tkanek nie dotkniętych zmianami.
Nowej procedury obrazowania glejaków można się spodziewać po przeprowadzeniu szczegółowych badań klinicznych, które są już bardzo zaawansowane a ich rezultaty potwierdzają odkrycie zespołu z Bydgoszczy.
Prof. Maciej HARAT jest pracownikiem Centrum Nauk Medycznych PBŚ i szefem Zakładu Neuroonkologii i Radiochirurgii w Centrum Onkologii. Ojcem prof. Macieja HARATA jest wybitny neurochirurg prof. Marek Harat.
Marta HERMANOWICZ – nadzieja polskiej literatury
Debiutancka powieść Marty HERMANOWICZ „Koniec”, z premierą zaplanowaną na początek 2024 roku, opowiada o pokoleniowej traumie wojennej, która nie wygasa wraz z jej bezpośrednimi ofiaram. Czy to powrót wielkiej, polskiej literatury? Część krytyków literackich skłania się do takiego stwierdzenia, porównując powieść z najlepszymi, wojennymi utworami polskiej literatury. W książce „Koniec” bowiem główna bohaterka nosi w sobie przeżycia pochodzącej z Wołynia babci: horror przesiedlenia, dwóch lat w łagrze, utraty domu i najbliższych. Książka powstała (i została wyróżniona) na Kursie Pisania Powieści w ramach programu Kraków Miasto Literatury UNESCO. Wkrótce jednak może się okazać, że to Marta HERMANOWICZ uczyć będzie innych, jak robić dobrą literaturę polską. Czekamy na to od dawna, niech się spełni w 2024 roku! I trzymamy kciuki!
Prof. Mateusz HOŁDA – najmłodszy profesor nauk medycznych w Polsce
Miał 29 lat, kiedy w lipcu 2022 roku odbierał nominację profesorską i zostawał najmłodszym profesorem nauk medycznych w Polsce. To nie jedyny naukowy rekord, który stał się jego udziałem – stopień doktora otrzymał jeszcze przed ukończeniem studiów. Ledwie rok później naukowy świat zachwycił się jego pierwszym odkryciem w dziedzinie w której się specjalizuje, w kardiomorfologii.
Zespół pod kierownictwem prof. Mateusza HOŁDY udowodnił, że jedna z przyczyn udaru niedokrwiennego mózgu może wynikać ze specyfiki w budowie serca. Naukowcy, opracowując „mapę serca”, zwrócili uwagę na różnice w budowie przegrody międzyprzedsionkowej, a dokładniej, na specjalną „kieszonkę”, która może znajdować się po prawej albo lewej stronie przegrody. Podczas badań udowodnili, że kieszonka po prawej stronie występuje tylko w 10 proc. przypadków, a ponad połowa z nas ma ją po lewej stronie. Gromadząca się w kieszonce krew może krzepnąć, a kiedy skrzep oderwie się i trafi do krwioobiegu, może doprowadzić do udaru niedokrwiennego mózgu. Badacze opracowali metody badania kieszonki oraz sposób oceny zagrożenia. Co ważne, miejsce to można obserwować i skutecznie ocenić wykonując tomografię komputerową lub echokardiografię przezprzełykową.
Prof. Mateusz HOŁDA urodził się w Tarnowie w 1992 roku. Związany jest z Katedrą Anatomii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2019 roku trafił na prestiżową listę magazynu „Forbes” liście „30 Under 30” jako jedna z najbardziej wpływowych naukowców mających poniżej 30 lat. Założony przez niego w 2013 roku zespół naukowy HEART z którym dokonał odkrycia w budowie serca, jest jednym z najbardziej cenionych na świecie w dziedzinie badań serca.
W czerwcu 2013 roku wspólnie z dr Wiesławą Klimek-Piotrowską założył zespół naukowy HEART, który obecnie zaliczany jest do światowych liderów w tej dziedzinie.
Przemysław KRAL – prawnik rzucający rękawicę gigantom
Prawnik i menedżer, współtwórca sukcesu zondacrypto, jednej z największych regulowanych giełd kryptowalut w Europie. Firma rodem z Katowic dziś rzuca rękawicę chińskim konkurentom.
Pełniąc funkcję CEO, Przemysław KRAL skutecznie prowadzi globalną ekspansję spółki. Także i w jego przypadku decydujące okazują się wiedza, doskonałe przygotowanie, ale i intuicja. To właśnie dzięki dogłębnej wiedzy na temat kryptowalut i bogatemu doświadczeniu we wdrażaniu procedur KYC i AML, odegrał on kluczową rolę w uzyskaniu przez zondacrypto estońskiej licencji przyznawanej przez FIU oraz licencji na kolejnych rynkach. Z kolei dzięki odpowiednio prowadzonej strategii marketingowej, spółka przyciągnęła już ponad milion aktywnych użytkowników. Jest również liderem obsługi płatności kryptowalutami w jednym z kluczowych sektorów cyfrowej ekonomii, czyli gamingu, w którym obsługuje czterech europejskich gigantów. Rok 2024 będzie rokiem jego kolejnych sukcesów, o których już mówi się w branży.
Przemysław KRAL posiada tytuł magistra prawa obroniony na Uniwersytecie Śląskim i MBA przyznany przez International University of Monaco. Ma wieloletnie doświadczenie jako adwokat i menedżer.
Paulina MATYSIAK – polityk, dla której liczy się człowiek
Paulina MATYSIAK idzie bardzo spokojnie pośród politycznych tłumów, życie partyjne poznaje będąc wciąż przekonana, że polityka może wyglądać inaczej. Może mieć ludzką twarz.
Świadomie wybiera media, nie reaguje na każdą kamerę i podstawiony mikrofon jak wielu polityków. Nie jest dla niej ważny blask medialny. Posłanka na Sejm IX i X kadencji, członek zarządu krajowego Lewicy Razem od 2019 roku, a także wiceprzewodnicząca Komisji Infrastruktury, Paulina MATYSIAK w Sejmie IX kadencji była członkiem Komisji Łączności z Polakami za Granicą, Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Polityki Senioralnej. Przewodniczyła również Parlamentarnemu Zespołowi ds. Walki z Wykluczeniem Transportowym oraz Parlamentarnemu Zespołowi ds. Równości Rodziców w Dostępie do Świadczeń po Stracie Ciąży. Szczególnie zwraca uwagę jej walka z wykluczeniem transportowym – niezależnie od tego, jaki rząd rządzi, jaka koalicja, ważniejsze dla niej są konkretne sprawy dla ludzi, nie partyjniactwo.
Paulina MATYSIAK jest absolwentką polonistyki, filozofii i etyki. Oprócz działalności politycznej recenzuje książki, prowadzi podcast, pisuje do „Wszystko co Najważniejsze”, stworzyła blog „Zaginam Rogi”. Jest także członkiem Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Zawodowo, jeszcze przed rozpoczęciem politycznej kariery, Paulina Matysiak zajmowała się konserwacją zbiorów w Archiwum Emigracji w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu. Później pracowała w Urzędzie Miasta Kutno.
Jeśli inna polityka jest możliwa, jeśli w 2024 r. inna polityka będzie w Polsce możliwa, to będzie miała ona twarz Pauliny MATYSIAK.
Karol MOSSAKOWSKI – mistrz świata w muzyce organowej prosto z Polski
Liczący zaledwie 33 lata młody organista już doczekał się tytułu profesorskiego Wyższej Szkoły Muzycznej San Sebastian. Zdaniem specjalistów w swojej grze kunsztownie łączy sztukę interpretacji z improwizacją, czym zapełnia kolejne sale koncertowe na całym świecie.
Za kunszt gry Karol MOSSAKOWSKI doceniony został zwycięstwem w wielu prestiżowych konkursach organistowskich, m.in. Angers, Biarritz, Strasburgu, Pradze czy Grand Prix de Chartres we Francji. Choć znany już i doceniony także w Polsce (zwycięstwo w Międzynarodowym Konkursie im. Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu) – jest zapraszany na koncerty i recitale na całym świecie. Szczególnie pokochała jego wykonania Francja: występował m.in. w Audytorium Radia Francuskiego, Philharmonie de Paris, Audytorium Maurice Ravel w Lyonie a w kilku występach towarzyszyły mu francuskie orkiestry symfoniczne, w tym tak znane jak Orchestre Philharmonique de Radio France czy Orchestre National de France.
Karol MOSSAKOWSKI został także organistą tytularnym katedry w Lille i Saint-Sulpice w Paryżu oraz grał jako rezydent przez rok dla Radio France. Szersza publiczność może go kojarzyć z tworzenia ścieżki dźwiękowej artystycznym filmów niemych, szczególnie w Męczeństwie Joanny d’Arc w reżyserii Carla Theodora Dreyera z 2017 r.
Natalia NITEK-PŁAŻYŃSKA — Pol(s)ka, która łączy
Kobieta z pasją. Znana na Pomorzu działaczka społeczna, założycielka fundacji „Łączy nas Polska”. W działalności społecznej łączy wpojone w domu zasady z dążeniem do celu. Najlepiej pokazała to prowadzona przez kilka lat przez Natalię NITEK-PŁAŻYŃSKA głośna batalia sądową przeciwko byłemu niemieckiemu pracodawcy, którego pochwalające hitleryzm i obrażające Polaków wypowiedzi nagrała w 2016 r.
Fundacja Natalii NITEK-PŁAŻYŃSKIEJ ma na celu pobudzanie aktywności obywatelskiej oraz ofiarowanie wsparcia prawnego i materialnego osobom w sporach z pracodawcami lub instytucjami. W przygotowaniu jest również „Akcja Wola” – ważne przedsięwzięcie mające na celu edukację niemieckich uczniów o rzezi Woli.
Natalii NITEK-PŁAŻYŃSKIEJ chodzi jednak o coś więcej. W kraju, w którym o podziały łatwiej, niż gdziekolwiek indziej, pracuje nad tym, by Polska nas połączyła. Temu służyć mają akcje i projekty, które realizuje od lat. Warto będzie z uwagą obserwować jej i jej współpracowników działania w 2024 roku.
Jakub Józef ORLIŃSKI – polski głos, który warto znać
Warszawiak urodzony w 1990 roku. I od urodzenia nosił w sercu sztukę. Pochodzi z rodziny o tradycjach artystycznych. Dziadkowie architekci, rodzice graficy.
Śpiewak operowy, kontratenor. Absolwent m.in. Julliard Music School w Nowym Jorku. Zapełnia sale koncertowe całego świata, od Teatru Wielkiego do Carnegie Hall i Metropolitan Opera House. Podczas swoich występów dba o wszystkie, nawet najmniejsze detale takie jak biżuteria czy zwracający uwagę strój. Mówi się o nim, że odbiega od stereotypu śpiewaka muzyki klasycznej.
W 2018 roku Jakub Józef ORLIŃSKI został wyróżniony przez „The Telegraph”, jako jeden z 10 najbardziej czarujących artystów operowych świata, a „New Yorker” nazywał go „Justinem Timberlake’em opery”. Ogłoszony „najlepszym śpiewakiem roku 2020” przez niemiecki magazyn „Opernwelt. Laureat International Opera Awards w 2021 roku.
Najnowszy z jego siedmiu albumów muzycznych „Beyond” miał premierę w 2023 roku.
Poza śpiewem Jakub Józef ORLIŃŚKI odnosił sukcesy jako tancerz break dance’u. Zdobył czwarte miejsce w konkursie Red Bull BC One Poland Cypher, drugie miejsce w konkursie Stylish Strike – Top Rock i drugie miejsce w konkursie The Style Control. Na swoim koncie ma także występy w reklamach, kampaniach znanych marek, koncerty jako tancerz, model, akrobata czy też drugoplanowe role filmowe.
Tomasz RITTER – artysta, o którym mówi świat
Urodzony 21 stycznia 1995 roku w Lublinie, gdzie w 2002 roku rozpoczął naukę w Ogólnokształcącej Szkole Muzycznej im. Karola Lipińskiego w Lublinie w klasie Bożeny Bechty-Krzemińskiej.
Tomasz RITTER jest zwycięzca pierwszej edycji Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych w 2018 roku. Laureatem wielu innych prestiżowych nagród, m.in. Międzynarodowego Konkursu Młodych Pianistów „Arthur Rubinstein in memoriam” w 2011 roku, kilkukrotnym stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W 2014 roku ukazała się płyta pianisty z utworami Bacha, Beethovena, Szymanowskiego i Ginastery. Z kolei w 2019 Narodowy Instytut Fryderyka Chopina wydał płytę z nagraniami Tomasza RITTERA na żywo z I Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych. A w roku 2023 ukazała się trzecia płyta z nagraniami wykonań muzyki klasycznej („Fantasies / Beethoven – 32 Variations”).
Tomasz RITTER może pochwalić się koncertowaniem w wielu krajach Europy, ale i świata – na przykład w Japonii. Grał pod batutą wielkich dyrygentów takich, jak: Łukasz Borowicz, Ian Hobson, Jerzy Maksymiuk, Jan Stanienda, Jakub Chrenowicz.
Jakub SEEMAN — licealista mistrzem szachowym? Tylko w Polsce!
Piętnastoletni Mistrz Europy i Mistrz Świata Juniorów do lat 16 w szachach. Gambit królowej? Żaden problem. Jakub SEEMAN jako drugi Polak w historii, oraz pierwszy od 19 lat, zdobył dwa najważniejsze tytuły w jednym roku; 19 lat temu po raz pierwszy osiągnął to Radosław Wojtaszek.
Na co dzień Jakub SEEMAN uczy się w III Liceum Ogólnokształcącym w Zabrzu, w którym po wygranych zawodach społeczność szkolna powitała go oklaskami i tortem.
To wsparcie lokalnej społeczności jest dla młodego mistrza szachowego bezcenne i, zapewne, nie skończy się po zdanej maturze. Bo mimo że do egzaminu dojrzałości pozostało Jakubowie SEEMANOWI jeszcze trochę, może się okazać że w roku 2024 perfekcyjnie rozegra kilka innych, życiowych rozgrywek – ten rok będzie należeć właśnie do niego.
Dr Anna ZAWADZKA – przybliża nas do leku na chorobę Alzheimera
Pracowitość, skromność, łut szczęścia, ale też poświęcenie i pasja, w tym wypadku pasja odkrywcy.
Na całym świecie choroba Alzheimera dotyka milionów ludzi, a prognozy mówią, że chorych będzie o wiele, wiele więcej. Do wyścigu po naukowe rozwiązania, które mogą pomóc zatrzymać tak dynamiczny rozwój tej choroby, w 2023 roku dołączyła dr Anna ZAWADZKA z Uniwersytetu Warszawskiego. Odkryty przez nią związek chemiczny może pomóc w zahamowaniu aktywności enzymu odgrywającego kluczową rolę w przebiegu choroby. To oczywiście dopiero początek drogi do poszukiwania skutecznego leku, jednak piszą o nim prestiżowe pisma naukowe na świecie a badacze z kilku polskich ośrodków naukowych prowadzą bardziej zaawansowane badania.
Choć chorobę Alzheimera po raz pierwszy opisano już ponad sto lat temu, nauka cały czas nie znajduje sposobu, by zahamować jej przebieg u coraz młodszych pacjentów. Dr Anna Zawadzka odkryła związek organiczny będący pochodną tetrahydroakrydyny, który może hamować aktywności enzymu odpowiedzialnego za hydrolizę acetylocholiny, neuroprzekaźnika, którego deficyt występuje u chorych. Okryty przez dr ZAWADZKĄ związek, hamując aktywność acetylocholinoesterazy, nie pozwala na gwałtowny spadek acetylocholiny a tym samym może pomóc w opanowaniu ekspansji choroby. Co ważne, związek ten okazuje się być kilka tysięcy razy silniejszy a jednocześnie mniej toksyczny od innych leków, jakie do tej pory stosowano w terapii choroby Alzheimera. Daje to nadzieję na stworzenie skutecznego leku a nawet zahamowanie choroby.
Właściwości chemiczne i krystaliczne nowego związku badał interdyscyplinarny zespół złożony ze specjalistów z Uniwersytetu Warszawskiego, SGGW, PAN i Narodowego Instytutu Leków, a wyniki są bardzo obiecujące. Jest zatem nadzieja, że kolejne etapy badawcze także przyniosą dobre rezultaty. Dr Anna ZAWADZKA przyznaje, że obiecujący związek chemiczny powstał podczas innej syntezy chemicznej i był jej skutkiem ubocznym. Dlatego teraz bardzo ważne są jego wszechstronne badania, by odpowiedzialnie ogłosić, że odkrycie rokuje stworzeniem skutecznego leku. „To dopiero kandydat na lek, który powinien przejść wiele badań” – studzi emocje.
Na co dzień dr Anna ZAWADZKA pracuje na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie prowadzi badania naukowe, prowadzi zajęcia ze studentami i promuje prace licencjackie i magisterskie studentów.
Oprac. Anna Druś, Michał Kłosowski, Jolanta Pawnik, Joanna Talarczyk, Laura Wieczorek
