Niderlandzkie malarstwo marynistyczne z XVII i XVIII wieku na wystawie w Narodowym Muzeum Morskim

W Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku otwarto wystawę czasową niderlandzkiego malarstwa marynistycznego XVII i XVIII w. W związku z tym z Amsterdamu do Gdańska sprowadzono obraz „Cisza”, który namalował Willem van de Velde (młodszy) uznawany za najwybitniejszego holenderskiego marynistę.

Pierwsza tak obszerna wystawa niderlandzkich marin w Polsce

Od 15 czerwca w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku zostanie zaprezentowana wystawa czasowa pt. „Ci, którzy na statkach ruszyli na morze… Mistrzowie niderlandzkiego malarstwa marynistycznego XVII i XVIII w. w zbiorach polskich”. Muzeum w ogłoszeniu zapowiadającym wydarzenie poinformowało, iż wystawa jest pierwszą w historii rodzimego muzealnictwa tak obszerną prezentacją holenderskich i flamandzkich marin epoki baroku.

Kierownik Działu Sztuki Marynistycznej w Narodowym Muzeum Morskim dr Monika Jankiewicz-Brzostowska, cytowana w komunikacie, podała, że ekspozycja obejmuje cztery obszary tematyczne dotyczące zasadniczych aspektów doświadczenia kontaktu z morzem, jakie było udziałem społeczeństwa Niderlandów. Podkreśliła, że odwołują się one do emocji i potrzeb głęboko zakorzenionych w psychice każdego człowieka, takich jak poczucie bezpieczeństwa i sytości, a z drugiej strony tęsknota za przygodą czy obawa o życie.

Bitwy morskie – przewodni motyw wystawy

Wyjaśniła, że motywami przewodnimi wystawy są: „Bitwy morskie” – nawiązujące do permanentnej konieczności walki najpierw o zdobycie, a potem utrzymanie niepodległości przez Republikę Zjednoczonych Prowincji, oraz „Bezpieczny i zasobny port” – malarskie wizje ruchliwych portów związane z wyobrażeniami o zamożności i potędze, ale też wizerunki małych rybackich przystani pojmowanych jako miejsca schronienia i pokoju. A także „Wyprawy w nieznane” – obrazy przedstawiające żeglugę po otwartym morzu lub egzotyczne porty odwołujące się do odwiecznej tęsknoty człowieka za przygodą, i „Groza na morzu” – przedstawienia rzeczywistych i symbolicznych niebezpieczeństw czyhających podczas żeglugi.

Muzeum podało, że narrację wystawy tworzą m.in. dzieła mistrzów takich jak Simon de Vlieger, Ludolf Bakhuizen, Jan i Julius Porcellisowie, Jan Abrahamszoon Beerstraaten, malarze z rodziny Willaertsów, Lieve Verschuier czy Thomas Heeremans – ich obrazy pochodzą ze zbiorów muzeów polskich.

Willem van de Velde (młodszy) – najwybitniejszy marynista

Z Amsterdamu do Gdańska został sprowadzony obraz „Cisza” autorstwa Willema van de Velde (młodszego), uznawanego za najwybitniejszego holenderskiego marynistę, oraz dzieła Abrahama Storcka i Reiniera Noomsa przedstawiające żeglugę na rzece IJ w Amsterdamie.

Dla Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku ekspozycja jest sposobnością do zaprezentowania gromadzonej przez dziesiątki lat kolekcji marin niderlandzkich. Muzeum podało, że składają się na nią przede wszystkim dzieła autorów już zidentyfikowanych, jak obraz „Na redzie” sygnowany przez Jana Abrahamszoona Beerstraatena. Przedstawia on redę portu Vlissingen, gdzie mieściła się jedna z dwóch najważniejszych stoczni Admiralicji Zelandii oraz baza jednostek należących do Kompanii Wschodnioindyjskiej. W kolekcji są też prace, które przypisano konkretnym autorom na podstawie analiz stylistycznych, jak „Sztormujący żaglowiec” Jacoba Adriaenszoona Bellevois. Są też takie, których autorzy wciąż pozostają nierozpoznani, jak „Płonący okręt” przedstawiający nocny pożar w amsterdamskim porcie.

Poza dziełami ze zbiorów Narodowego Muzeum Morskiego publiczność będzie mogła zobaczyć obrazy m.in. z Muzeum Narodowego w Warszawie, Zamku Królewskiego w Warszawie, Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz z Rijksmuseum i Het Scheepvaartmuseum w Amsterdamie. Wystawa czasowa będzie prezentowana w Spichlerzach na Ołowiance w Gdańsku od soboty do 15 września br. Wstęp jest płatny.

Piotr Mirowicz/PAP/MJ