NIEOBECNI. Znani Polacy, którzy odeszli w kwietniu 2024 r.
NIEOBECNI to lista osób, które zmarły w ostatnim czasie, przygotowywana od 2016 r. przez siostry bliźniaczki Małgorzatę WANKE-JAKUBOWSKĄ i Marię WANKE-JERIE. Zmarli w kwietniu 2024 r.
Coroczne podsumowanie – najpełniejsze tego rodzaju zestawienie w Polsce – publikowane jest na TwitterTwins.pl z okazji Zaduszek. Jest to subiektywny wybór Autorek, który zawiera każdego roku kilkaset nazwisk osób znanych z działalności publicznej w wymiarze ogólnopolskim wraz z krótkimi notkami biograficznymi i zdjęciami portretowymi. Dla „Gazety na Niedzielę” Autorki udostępniają informacje o tych, którzy odeszli w ostatnim miesiącu.
Każde odejście zawsze jest przedwczesne, zwłaszcza gdy śmierć przychodzi znienacka i zabiera osobę młodą, aktywną, w sile wieku.
Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą…
Pamiętajmy o nieobecnych, bo póki trwa pamięć, oni są wśród nas.
Ofiarujmy też za nich modlitwę: Wieczne odpoczywanie racz im dać Panie!
Zmarli w kwietniu 2024
Mieczysław Grąbka (1950–2024) – aktor filmowy, teatralny i dubbingowy, scenarzysta, reżyser i wykładowca PWST w Krakowie. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych był wokalistą krakowskich, młodzieżowych zespołów beatowych Krucjata Muzyczna Posłów Ferdynanda II i Rubiny. W 1973 roku uzyskał dyplom na PWST w Krakowie. Został aktorem Teatru Starego w Krakowie. Występował w pierwszych edycjach Spotkań z Balladą, gdzie wykazywał się umiejętnościami choreograficznymi i parodystycznymi. Znany był m.in. z programu telewizyjnego Spotkanie z balladą, a także z kilkudziesięciu ról filmowych, m.in. w takich filmach jak Vinci, Ile waży koń trojański?, Zakochany anioł czy Komornik. Zmarł 1 IV 2024.
Damian Soból (1988–2024) – związany z Przemyślem wolontariusz World Central Kitchen, organizacji humanitarnej niosącej pomoc żywnościowej ofiarom konfliktów zbrojnych i kataklizmów. Podróżował wraz z sześcioma członkami zespołu WCK po strefie objętej konfliktem dwoma samochodami opancerzonymi oznaczonymi logo WCK oraz zwykłym pojazdem. Konwój został trafiony, gdy opuszczał magazyn Deir al-Balah, gdzie wyładował ponad 100 ton humanitarnej pomocy żywnościowej przywiezionej drogą morską do Gazy. Damian Soból i pozostali członkowie zespołu zginęli w wyniku trzykrotnego ostrzału rakietowego sił izraelskich 1 IV 2024.
Mariusz Bilewski (1971–2024) – kolarz szosowy, medalista mistrzostw Polski. Kolarstwo zaczął uprawiać w wieku 15 lat. W 1988 roku został mistrzem Polski juniorów młodszych w jeździe parami, w roku 1989 – wicemistrzem Polski juniorów w jeździe na czas, a w 1991 roku górskim mistrzem Polski orlików. Dwukrotnie zdobył mistrzostwo Polski seniorów w wyścigu drużynowym, w 1993 roku zdobył w tej konkurencji wicemistrzostwo Polski. W 1996 roku został brązowym medalistą mistrzostw Polski seniorów w jeździe parami, w 2000 roku uzyskał brązowy medal górskich mistrzostw Polski seniorów. Do jego największych sukcesów należały zwycięstwa w Grand Prix Lugano w 1991 roku w jeździe parami, w wyścigu o Puchar Ministra Obrony Narodowej w 1996 roku oraz w wyścigu „Dookoła Mazowsza” w roku następnym. W 1991 roku zajął drugie miejsce w wyścigu „Dookoła Polski”. Jego karierę przerwał w 1998 roku wypadek, w wyniku którego w znacznym stopniu utracił słuch. Powrócił do startów w 2000 roku i w tym samym roku wygrał dwa etapy podczas wyścigu dookoła Macedonii. W 2020 roku został członkiem reprezentacji Polskiego Związku Sportu Niesłyszących w kolarstwie. Dwa lata później wystąpił na Letnich Igrzyskach Głuchych, gdzie zajął 15. miejsce w sprincie, 8. miejsce w jeździe na czas, 12. miejsce w wyścigu szosowym ze startu wspólnego oraz 4. miejsce w wyścigu punktowym. Zmarł 2 IV 2024.
Agata Szostkowska-Stanisławska (1966–2024) – wieloletnia dziennikarka TVP, wydawczyni, reżyserka, tłumaczka i scenarzystka, ostatnio związana z zespołem TVP World. Przez 33 lata, całe zawodowe życie, związana była z telewizją publiczną. Uczestniczyła w produkcjach flagowych programów Telewizji Polskiej – „Kawa czy herbata”, „Pytanie na śniadanie”, „Wieczór Wyborczy” czy „Wielki test”. Dowodziła zespołami reporterów, decydowała o kształcie programów na żywo w najbardziej newralgicznych momentach naszej historii – kiedy odchodził Jan Paweł II, w dniu zamachu na World Trade Center, wybuchu wojny w Iraku czy katastrofy w Smoleńsku. Podczas transmisji uroczystości państwowych – Święta Konstytucji 3 Maja czy Święta Odzyskania Niepodległości współpracowała z najważniejszymi instytucjami państwowymi. Autorka książek W drodze po szczęście. Zapiski z podróży oraz Stan Miłości. Poradnik dla przygotowujących się do podróży na Hawaje. Pisała dla polsko-holenderskiego portalu Communications-Unlimited, promując Polskę poza jej granicami. Zmarła 2 IV 2024.
Stanisława Ryster (1942–2024) – prawniczka i prezenterka telewizyjna związana z Telewizją Polską, w latach 1975–2006 prowadząca teleturniej Wielka gra. Absolwentka prawa na Uniwersytecie Warszawskim. W 1966 roku rozpoczęła pracę w telewizji, w której początkowo prowadziła programy i teleturnieje młodzieżowe. W 1975 roku została gospodynią teleturniej Wielka gra w TVP, który prowadziła do 2006 roku. W 2010 roku powróciła do Telewizji Polskiej, przygotowując program Wielka gra – na bis na antenie TVP Polonia. Wzięła udział w kampaniach reklamowych Euro Banku oraz firmy ubezpieczeniowej 4Life Direct. W 1998 roku laureatka Super Wiktora dla osobowości telewizyjnej za całokształt twórczości. Rok później zdobyła piąte miejsce w plebiscycie Telekamery. Zmarła 2 IV 2024.
Antonina Chmielarczyk (1934–2024) – saneczkarka i spadochroniarka, instruktorka spadochronowa, reprezentantka Polski w saneczkarstwie i spadochroniarstwie, trzykrotna wicemistrzyni świata i czterokrotna mistrzyni Polski. Karierę sportową zaczynała od budowy modeli latających. Zawodniczka Aeroklubu Krakowskiego i Gdańskiego. Uczestniczyła w wielu pokazach lotniczych. W 1958 roku ustanowiła dwa rekordy Polski: na celność lądowania z wysokości 600 m z natychmiastowym otwarciem spadochronu w dzień – 15,63 m i z 1500 metrów z opóźnionym otwarciem spadochronu – 9,08 m. 25 września 1965 roku, jako pierwsza w Polsce, wykonała 1000 skoków ze spadochronem, skacząc z samolotu PZL-101 Gawron na lotnisku w Pruszczu Gdańskim. W tym też roku uzyskała Złotą Odznakę Spadochronową z trzema diamentami. W 1965 roku ustanowiła dwa indywidualne rekordy Polski w skokach na celność lądowania: z wysokości 1500 m z natychmiastowym otwarciem spadochronu – 5,58 m, a 17.05 z 1000 m – 2,82 m oraz kilka dni później dwa rekordy w skokach grupy trzyosobowej z wysokości 2000 m z opóźnionym otwarciem spadochronu w dzień – 9,41 m i w nocy z natychmiastowym otwarciem spadochronu – 11,52 m. W 1969 roku zakończyła karierę sportową z powodu kontuzji jakiej doznała w wypadku podczas wykonywania skoku spadochronowego. Podczas Obchodów 80-lecia Aeroklubu Gdańskiego, 26 lipca 2009 skoczyła po raz 1521 ze spadochronem w skoku tandemowym z wysokości 3200 m. W 2019 roku została uhonorowana, nadawanym przez Prezesa Rady Ministrów Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Zmarła 2 IV 2024.
Adam Kobieracki (1957–2024) – dyplomata, ekspert do spraw kontroli zbrojeń i międzynarodowego bezpieczeństwa. Stały Przedstawiciel RP przy Biurze NZ i organizacjach międzynarodowych w Wiedniu w latach 1997–2000, zastępca Sekretarza Generalnego NATO ds. Operacji w latach 2003–2007. Absolwent Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych, gdzie uzyskał doktorat. Studiował także na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1982 roku związany z Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Do 1991 roku pracował w centrali, do 1989 roku w departamencie Studiów i Planowania, a przez następne dwa lata w Departamencie Instytucji Europejskich. Uczestniczył w tym czasie w Wiedniu jako przedstawiciel Polski w serii rozmów dotyczących redukcji zbrojeń, obejmujących m.in. negocjacje na temat Wzajemnej i Zrównoważonej Redukcji Sił Zbrojnych czy Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych. Od 1991 roku pracował w Stałym Przedstawicielstwie RP w Wiedniu, gdzie odpowiadał za relacje m.in. z OBE, ONZ i MAEA; przewodniczył wielu polskim misjom na konferencjach i w negocjacjach międzynarodowych. Od 1993 roku w stopniu radcy był zastępcą kierownika placówki. W 1996 roku awansował na radcę-ministra. Rok później objął kierownictwo placówki, które sprawował do 2000 roku. Za jego ambasadorskiej kadencji, w 1998 roku, Polska sprawowała przewodnictwo w OBWE. Po powrocie do kraju, w 2001 roku, został dyrektorem Departamentu Polityki Bezpieczeństwa MSZ. Od 2003 do 2007 roku jako jedyny Polak pełnił funkcję Zastępcy Sekretarza Generalnego NATO do spraw Operacji ( Assistant Secretary General for Operations). Po powrocie do Polski pełnił głównie funkcje kierownicze, m.in. ponownie funkcję dyrektora Departamentu Polityki Bezpieczeństwa MSZ (w latach 2008–2011 oraz 2015–2016). Jako dyrektor Centrum Zapobiegania Konfliktom OBWE w 2014 roku kierował Specjalną Misją Monitorującą na Ukrainę. W 2022 roku zakończył pracę w MSZ. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 4 IV 2024.
Miron Sycz (1960–2024) – polityk ukraińskiego pochodzenia, działacz Związku Ukraińców w Polsce, nauczyciel, samorządowiec, poseł na Sejm VI i VII kadencji. Był synem Ołeksandra (Aleksandra) Sycza, członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów od 1938 roku oraz strzelca w kureniu „Mesnyky” Ukraińskiej Powstańczej Armii, skazanego w 1947 roku przez polski sąd na karę śmierci za działalność w UPA, złagodzoną w tym samym roku na karę 15 lat pozbawienia wolności, oraz Marii. Ukończył w 1984 roku studia na Wydziale Matematyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie. Odbył również ukończone w 2000 roku studia podyplomowe w zakresie europejskiej administracji samorządowej i rządowej w Pułtusku. Był założycielem Zespołu Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Górowie Iławeckim, w którym od 1990 do 2007 roku pełnił funkcję dyrektora, następnie został honorowym dyrektorem tej placówki. Był też współorganizatorem ukraińskich inicjatyw kulturalnych na Warmii i Mazurach, a także delegatem na Światowe Forum Ukraińców w Kijowie. Od 1999 roku przewodniczył radzie społecznej szpitala rehabilitacyjnego w Górowie Iławeckim. Działał w Związku Ukraińców w Polsce. Był członkiem PZPR, z której wystąpił przed 1989 rokiem. Po 1990 roku działał kolejno w Kongresie Liberalno-Demokratycznym, Unii Wolności i Partii Demokratycznej. W latach 1998–2007 zasiadał w sejmiku warmińsko-Mazurskim trzech kadencji, zajmując w latach 1999–2007 stanowisko przewodniczącego. W wyborach parlamentarnych był kandydatem UW do Sejmu. W wyborach w 2005 roku był kandydatem PD do Senatu. W 2007 roku kandydując z listy PO uzyskał mandat poselski. W Sejmie objął funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Mniejszości Narodowych i Grup Etnicznych, grup parlamentarnych polsko-ukraińskiej i polsko-rosyjskiej oraz delegacji Sejmu do Zgromadzenia Poselskiego Sejmu RP i Rady Najwyższej Ukrainy. W 2010 roku został przewodniczącym PO w powiecie bartoszyckim. W 2011 roku z powodzeniem ubiegał się o reelekcję. W 2015 roku – ponieważ nie został ponownie wybrany na posła –był powołany na wicemarszałka województwa warmińsko-mazurskiego, w 2018 roku ponownie powołany na wicemarszałka w zarządzie województwa VI kadencji, powołany 7 listopada 2023. Wyróżniony tytułem honorowego obywatela miasta i gminy Górowo Iławeckie. Zmarł 4 IV 2024.
Aleksander Piekarski (1957–2024) – fotograf, wieloletni fotoreporter kieleckiego „Echa Dnia”, gdzie pracował ponad 40 lat. Pełnoetatowym fotoreporterem został w wieku 19 lat. Pierwszą wystawę zdjęć w dużej galerii przy kieleckiej ul. Sienkiewicza miał już po dwóch latach pracy. Relacjonował ważne wydarzenia z życia Kielc, jego zdjęcia dokumentowały zmiany jakie zachodziły w regionie świętokrzyskim i w kraju. Lubił podróże, o których opowiadał podczas spotkań z publicznością, także na antenie Radia Kielce. Zmarł 5 IV 2024.
Zofia Kucówna (1933–2024) – aktorka teatralna i filmowa, pisarka, pedagog. Absolwentka Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Zadebiutowała w krakowskim Teatrze Młodego Widza w widowisku Ballady i Romanse. Była aktorką tego teatru w latach 1955–1957, a przez następne dwa lata Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie. Występowała też na deskach teatrów warszawskich: Powszechnego (w latach 1959–1964 i 1966–1968), Ateneum (w latach 1964–1965 i 1982–1986) i Narodowego (w latach 1968–1982). Od 1986 do 2006 roku związana była z Teatrem Współczesnym. Występowała gościnnie na deskach Filharmonii Narodowej, Teatru Narodowego w Helsinkach, Teatru Dramatycznego, Teatru Ochoty oraz Teatru Komedia. Do jej najważniejszych ról teatralnych należały Nora w Domu lalki Henryka Ibsena, Panna Młoda w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Sonia w Zbrodni i karze według Fiodora Dostojewskiego, Pani Wąsowska w Panu Wokulskim według Lalki Bolesława Prusa, królowa Gertruda w Hamlecie Shakespeare’a z Danielem Olbrychskim w roli tytułowe, Lady Makbet w Makbecie, Fedra w Fedrze Racine’a oraz Jean Horton w Kwartecie Harwooda. Na scenach teatralnych występowała przez ponad 50 lat. W 1959 roku zaczęła współpracę z Teatrem Telewizji, w którym zagrała kilkadziesiąt ról. Pracowała również jako pedagog, wykładała wiersz na Wydziale Aktorskim Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza. W latach 1976–1989 była żoną Adama Hanuszkiewicza. Wydała kilka poczytnych książek biograficzno-wspomnieniowych: Zatrzymać czas, Zdarzenia potoczne, Zapach szminki, Szara godzina oraz zbiór felietonów Opowieści moje. Przez wiele lat angażowała się w działalność Związku Artystów Scen Polskich, zwłaszcza na rzecz Domu Aktora w Skolimowie. W 2003 roku odcisnęła swoją dłoń na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach. W 2008 roku otrzymała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Odznaczona licznymi prestiżowymi nagrodami, m.in. Krzyżem Komandorskim, Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, złotą odznaką honorową „Za Zasługi dla Warszawy”, nagrodą główną na XXX Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu, nagrodą I stopnia na XVII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę tytułową w spektaklu Maria Ireneusza Iredyńskiego w Teatrze Narodowym w Warszawie, nagroda na I Opolskich Konfrontacjach Teatralnych w Opolu za rolę Matki Boskiej Poczajowskiej w spektaklu Beniowski według Juliusza Słowackiego w reż. Adama Hanuszkiewicza w Teatrze Narodowym w Warszawie, dwukrotnie „Złotym Ekranem”, dyplomem za najlepsze Varsaviana – wyróżnienie za książkę Zatrzymać czas. Zmarła 6 IV 2024.
Tadeusz Stankiewicz (1930–2024) – prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W czasie okupacji niemieckiej wspólnie z rodzicami i siostrą uczestniczył w akcji ukrycia i żywienia około sześćdziesięciu Żydów. Zacierał ślady ukrywających się Żydów, dbał o bezpieczeństwo transportów z żywnością, pilnował, czy nikt nie śledzi ukrywających się. Odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem „Pro Patria”. Zmarł 6 IV 2024.
Prof. Barbara Czarniawska (1948–2024) – specjalistka organizacji i zarządzania, profesor Göteborskiego Instytutu Badawczego na Uniwersytecie w Göteborgu. Absolwentka psychologii na Uniwersytecie Warszawskim, doktorat obroniła na SGPiS w 1976 roku. W latach 1984–1990 wykładała w Wyższej Szkole Handlowej w Sztokholmie. Visiting professor na wielu uczelniach europejskich i amerykańskich. Współtwórczyni nurtu akonstrukcjonizmu społecznego w teorii organizacji i zarządzania. Przedstawicielka nurtu metod jakościowych i interakcjonizmu symbolicznego, wykorzystująca storytelling oraz analizę narracyjną, a także teorię aktora-sieci. Jako jedna z pierwszych zaproponowała wykorzystanie antropologii kulturowej w ujęciu interpretatywnym do badań korporacji, w książce Exploring Complex Organizations z 1992 roku. Autorka m.in. Writing Management, A Tale of Three Cities, Narratives in Social Science Research, A Theory Of Organizing, Cyberfactories: How news agencies produce news. Członkini Szwedzkiej Akademii Nauk oraz członkini-korespondentka Brytyjskiej Akademii Nauk. Doktor honoris causa kilku uczelni: Szkoły Handlowej w Kopenhadze, w Sztokholmie, w Helsinkach, oraz Uniwersytetu w Aalborgu. Zmarła 7 IV 2024.
Stanisław Zając (1947-2024) – działacz opozycji antykomunistycznej. W latach 1981–1989 działał w podziemnych strukturach NSZZ „Solidarność”. Od lutego 1982 roku prowadził działalność w ramach w organizacji Grup Oporu „Solidarni”. Zajmował się kolportażem podziemnych wydawnictw, brał udział w akcjach ulotkowych i plakatowych. Od jesieni 1982 roku wszedł w skład tzw. Grup Specjalnych, będących strukturą bojową Grup Oporu „Solidarni” i brał czynny udział w akcjach organizowanych przez tę organizację, m.in. w akcjach rozpoznawczych, walki ulicznych z ZOMO, rozwieszaniu transparentów, ustawianiu na terenie Warszawy urządzeń nagłaśniających, tzw. gadał itp. Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Zmarł 7 IV 2024.
Arkadiusz Osiak (1974–2024) – założyciel Money.pl, portalu internetowego zajmującego się finansami, gospodarką oraz ekonomią, i wieloletni jego prezes. Witrynę pod nazwą Wirtualny Serwis Ekonomiczny założył w 1997 roku jako student Politechniki Wrocławskiej. Serwis, który po roku zmienił nazwę na Money.pl, zaczął zatrudniać pracowników i zarabiać z reklam, od 2000 roku działał jako spółka. Arkadiusz Osiak w czasie spowolnienia gospodarczego sprzedał część udziałów spółki. W 2002 roku został prezesem Money.pl, rozwinął redakcję oraz zespoły reklamy. Zmarł 7 IV 2024.
Stefan Jerzy Zweig (1941–2024) – polsko-niemiecki pisarz i operator, znany jako dziecko Buchenwaldu z powieści Bruno Apitza Nadzy wśród wilków. Pierwsze miesiące życia spędził w żydowskim getcie, utworzonym przez niemieckie siły okupacyjne. Podczas akcji likwidacji getta, jego ojciec poddał go (dwuletnie dziecko) narkozie lekarskiej i ukrył je w plecaku. Wraz z ojcem, matką i starszą siostrą chłopiec trafił do obozu pracy przymusowej. Tam również musiał być ukrywany przed SS — u polskich rodzin w sąsiedztwie lub pod śmieciami na wozie z gnojem. Jako trzyletni chłopiec razem z ojcem deportowany do Buchenwaldu. Jego matka i siostra zginęły w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Po wojnie mieszkał w Izraelu, Francji, NRD i wreszcie w Austrii, gdzie pracował jako operator filmowy. Do końca życia cierpiał z powodu psychicznych i fizycznych konsekwencji uwięzienia. W 2005 roku opublikował swoją biografię zatytułowaną Tränen allein genügen nicht (Same łzy nie wystarczą). Zmarł 10 IV 2024.
Ignacy Walenty Nendza (1944–2024) –alpinista, grotołaz, przewodnik górski i działacz Harcerskiego Klubu Taternickiego. Pracował zawodowo w Zakładach Wytwórczych Urządzeń Sygnalizacyjnych w Katowicach, m.in. z Jerzym Kukuczką. Pierwszych szlifów wspinaczkowych nabierał w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i Tatrach. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku uczestniczył w wyprawach himalajskich (Lhotse, Makalu i Annapurna) i speleologicznych. Wspinał się w Karakorum, Atlasie, Ałtaju Mongolskim, Andach Patagońskich i na indonezyjskie wulkany Keli Mutu i Merapi. Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP”. Zmarł 11 IV 2024.
Joanna Dworakowska (1978–2024) – szachistka, od 1997 roku arcymistrzyni, posiadaczka męskiego tytułu mistrza międzynarodowego od 2001 roku, trzykrotna mistrzyni Polski kobiet w szachach klasycznych, dwukrotna mistrzyni Polski w szachach szybkich i trzykrotna mistrzyni Polski w szachach błyskawicznych. Sześciokrotnie reprezentowała Polskę na Olimpiadzie Szachowej, zdobywając w 2002 roku wspólnie z drużyną brąz. W 2009 roku zdobyła brązowy medal za wynik indywidualny na Drużynowych Mistrzostwach Świata. Na Drużynowych Mistrzostwach Europy zdobyła wspólnie z drużyną złoto w 2005 roku i srebro w 2007 roku. Srebrny medal za wynik indywidualny uzyskała w 2009 roku. Laureatka „Hetmana” za rok 1999. Pierwszy poważny sukces odniosła w 1993 roku, zwyciężając w mistrzostwach Polski juniorek do lat 20. W tym samym roku po raz pierwszy wystąpiła w finale mistrzostw Polski seniorek w Lublinie. W kolejnych latach wielokrotnie startowała w finałowych turniejach o mistrzostwo kraju, zdobywając siedem medali: trzykrotnie złote w 1998, 1999 i 2001 roku, trzykrotnie srebrne w 1995, 2000 i 2003 roku oraz brązowy w 2006 roku. Jest wielokrotną medalistką mistrzostw Polski w błyskawicznych. Duży sukces odniosła w mistrzostwach świata kobiet w roku 2001 roku w Moskwie, awansując do III rundy. Wielokrotnie reprezentowała Polskę na mistrzostwach świata oraz Europy. Była wicemistrzynią świata juniorek do lat 20, dwukrotną brązową medalistką mistrzostw Europy w szachach szybkich (2000 i 2006) oraz srebrną medalistką akademickich mistrzostw świata w Stambule w 2004 roku. Najwyższy ranking w karierze osiągnęła 1 kwietnia 2002 roku, z wynikiem 2445 punktów zajmowała wówczas 24. miejsce na światowej liście FIDE, jednocześnie zajmując pierwsze wśród polskich szachistek. Zmarła 13 IV 2024.
Stanisław Witek (1952–2024) – członek Zarządu Regionu Zagłębie Miedziowe, działacz Solidarności oświatowej, a w ostatnich latach radny i członek zarządu Powiatu Jaworskiego. Absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1977–1983 wychowawca w Państwowym Zakładzie Wychowawczym w Jaworze. Po 13 grudnia 1981 roku był organizatorem kolportażu wydawnictw podziemnych, m.in. czasopism, ulotek, znaczków poczt podziemnych, kaset, wydawnictw okolicznościowych na terenie województwa legnickiego, uczestnik akcji plakatowych, druku podziemnych pism, malowania na murach, zbiórek pieniężnych; współorganizator, uczestnik mszy za ojczyznę. Wielokrotnie zatrzymywany, w 1982 roku aresztowany za udział w manifestacji 31 sierpnia, skazany przez kolegium ds. wykroczeń na trzy miesiące więzienia, a potem osadzony w Areszcie Śledczym w Świdnicy i później w Zakładzie Karnym we Wrocławiu. Od 1983 roku pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Paszowicach. Był mężem marszałek Sejmu Elżbiety Witek. Zmarł 14 IV 2024.
Prof. Zbigniew Mikołejko (1952–2024) – filozof i historyk religii, eseista, poeta, pedagog, profesor nauk humanistycznych w zakresie filozofii. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. W 1986 roku doktoryzował się w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, a w 1999 roku habilitował. W latach 2010–2018 profesor nadzwyczajny w tym instytucie, od 2019 roku profesor. Kierownik Zakładu Badań nad Religią i profesor w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie, członek Amerykańskiej Akademii w Rzymie oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W latach 2001–2011profesor Warszawskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej im. Bolesława Prusa, wykładał też filozofię i logikę w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Warszawie oraz wstęp do wiedzy o religii na Podyplomowym Studium Wiedzy o Kulturze przy Instytucie Badań Literackich PAN. Odznaczony srebrnym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Otrzymał też tytuł Honorowego Obywatela Lidzbarka Warmińskiego. Zmarł 15 IV 2024.
Prof. Jadwiga Staniszkis (1942–2024) – socjolog, profesor nauk humanistycznych (1992), od 1992 profesor Uniwersytetu Warszawskiego, laureatka Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej zwanej Polskim Noblem, publicystka. Absolwentka sekcji socjologicznej Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Warszawskiego. W 1971 roku doktoryzowała się, a książka Patologie struktur organizacyjnych: próba podejścia systemowego napisana na podstawie pracy doktorskiej dostała nagrodę im. Ossowskiego, siedem lat później uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dziedzinie socjologii. W 1992 roku otrzymała tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. Po ukończeniu studiów pracowała w Instytucie Socjologii UW. Należała do grona młodych asystentów, którzy wspólnie z profesorami, m.in. Zygmuntem Baumanem, Włodzimierzem Brusem, Leszkiem Kołakowskim, Tadeuszem Kotarbińskim czy Marią Ossowską oraz aktywnymi politycznie studentami tzw. komandosami, m.in. Sewerynem Blumsztajnem, Teresą Bogucką, Janem Lityńskim, Adamem Michnikiem i Henrykiem Szlajferem, organizowali intelektualne życie polityczne w postaci odbywających się często w warunkach konspiracyjnych spotkań dyskusyjnych i seminariów. Uczestniczyła w protestach studenckich w 1968 roku za co spotkały ją represje – zwolnienie z pracy i dziewięciomiesięczny areszt. Pracę doktorską zaczęła pisać jeszcze w czasie aresztowania, a obroniła ją pracując jako nauczycielka w szkole pielęgniarskiej. Do pracy w Instytucie Socjologii przywrócono ją dopiero w 1981 roku. W sierpniu 1981 roku została zaproszona przez Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w Gdańsku do udziału w negocjacjach ze stroną rządową. Po wprowadzeniu stanu wojennego wykładała we Wszechnicy Solidarności i publikowała w prasie podziemnej. Wykładała na Wydziale Filozofii i Socjologii UW oraz w Wyższej Szkole Biznesu w Nowym Sączu. Pracowała w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, będąc członkiem Komitetu Socjologii PAN. Wykładała też na wielu uczelniach zagranicznych, m.in. w UCLA, na Uniwersytecie Harwarda i Uniwersytecie Michigan, a także w Chinach, Japonii i na Tajwanie. Była też stypendystką w Wilson Center w Waszyngtonie. Zajmowała się szeroko pojętą socjologią polityki, a także socjologią ekonomiczną i socjologią organizacji. W sferze jej zainteresowań były problemy transformacji politycznej, gospodarczej i społecznej w Polsce oraz Europie Środkowej i Wschodniej, teorii teorii realnego socjalizmu i komunizmu, a także globalizacji. Jej wczesne książki nie zostały opublikowane w Polsce. Pierwsza, dotycząca dialektyki społeczeństwa socjalistycznego, została przetłumaczona w Japonii, a polski manuskrypt zaginął po skonfiskowaniu przez SB. Druga książka o samoograniczającej się rewolucji pierwszej „Solidarności” została napisana od razu po angielsku i ukazała się w Stanach Zjednoczonych, a dwa lata wcześniej została przetłumaczona we Francji. Po polsku zaczęła publikować wraz z rozpoczęciem procesu transformacji ustrojowej, ukazały się wówczas jej książki: Ontologia socjalizmu, Postkomunizm, Władza globalizacji, O władzy i bezsilności. Jest autorką wielu artykułów ukazujących się w prasie polskiej, poruszających istotne problemy społeczne i polityczne. Zmarła 15 IV2024.
Tomasz Świderek (1956–2024) – dziennikarz branży telekomunikacyjnej współpracujący między innymi z „Gazetą Wyborczą”, „Rzeczpospolitą” i „Dziennikiem Gazetą Prawną”. Poruszał nie tylko tematy związane z telekomunikacją, ale także i postępem technologicznym i jego wpływem na polski biznes. Zmarł 16 kwietnia 2024.
Leszek Jan Koszytkowski (1955–2024) – archiwista i bibliotekarz, działacz opozycji w okresie PRL. Absolwent historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 1978–1981 pracował w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Elblągu. We wrześniu 1980 roku wstąpił do NSZZ „Solidarność”. Był w MKZ „S” rzecznikiem prasowym, a także redaktorem „Biuletynu Informacyjnego” Zarządu Regionu Elbląskiego. W stanie wojennym był drukarzem ulotek, uczestniczył w demonstracjach. Od 4 stycznia 1982 roku do 9 grudnia 1982 roku internowany. W tym czasie uczestniczył w protestach i doznał także ciężkiego pobicia. Do 1984 roku pozostawał bez zatrudnienia, w Komendzie Wojewódzkiej MO nakłaniano go do emigracji. Od 1984 do 1985 roku pracował w malborskiej siedzibie Archiwum Państwowego w Elblągu. Następnie był m.in. redaktorem naczelnym i grafikiem „Biuletynie Regionu Elbląskiego «Solidarność»”, a także kolportował podziemne wydawnictwo „Głos”. W 1990 roku uczestniczył w kampanii samorządowej Komitetu Obywatelskiego. W 2007 roku został członkiem Stowarzyszenia Osób Represjonowanych i Poszkodowanych w latach 1980–1990 Regionu Elbląskiego. Od 2008 roku do przejścia na emeryturę w 2020 roku pełnił funkcję kolejno kierownika, a następnie dyrektora Gminnej Biblioteki Publicznej w Starym Targu. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski a także Krzyżem Wolności i Solidarności. Otrzymał też Medal Honorowy „W Uznaniu Zasług dla Powiatu Sztumskiego”. Zmarł 16 IV 2024.
Jan Artur Tarnowski (1934–2024) – najstarszym syn Artura Tarnowskiego i Róży z Zamoyskich. W czasach PRL wyrzucony z rodzinnego domu doświadczył emigracyjnej tułaczki. Wrócił do Polski w latach dziewięćdziesiątych i podjął się realizacji testamentu swojego ojca. Za jego sprawą do Zamku Tarnowskich wróciły dzieła z kolekcji dzikowskiej – ponad 70 artefaktów, w tym zbiory broni białej, obrazy, meble czy rzeźby. Zmarł 18 IV 2024.
Ks. Stanisław Bartmiński (1936–2024) – dziennikarz, autor publikacji turystycznych, kanonik honorowy kapituły jarosławskiej, współtwórca i główny konsultant serialu telewizyjnego Plebania. Święcenia kapłańskie przyjął w roku 1959 w Przemyślu, po ukończeniu tutejszego Wyższego Seminarium Duchownego. Jako wikariusz pracował w Besku, Sieniawie Jarosławskiej, Rzeszowie, Ustrzykach Dolnych, Krośnie Polance i Przemyślu – Błoniu. W tym czasie posługiwał także jako duszpasterz głuchoniemych. W latach 1970–2008 proboszcz parafii św. Marcina w Krasiczynie – to właśnie krasiczyńska plebania była pierwowzorem filmowej tulczyńskiej Plebanii. W okresie stanu wojennego organizował pomoc dla internowanych i ich rodzin oraz dla osób represjonowanych z powodów politycznych. Krasiczyńska plebania była miejscem spotkań, rekolekcji i wykładów dla działaczy „Solidarności”. Przez lata wspierał odnowy kościołów, kapliczek i zabytkowych cmentarzy. Twórca i redaktor Wieści Krasiczyńskich. Autor licznych książek, m.in.: Z chałupy w świat: losy potomków Franciszki i Mieczysława Bartmińskich w osiemdziesięciolecie ich ślubu, wydanej w 2014 roku, i licznych broszur informacyjno-turystycznych. Laureat nagrody im. ks. Romana Indrzejczyka za działalność na rzecz rozwoju dialogu polsko-żydowskiego, Honorowy Obywatel Gminy Krasiczyn. Zmarł 18 IV 2024.
O. Kazimierz Niezgoda (1933–2024) – werbista, weteran polskich misjonarzy w Papui Nowej Gwinei. Do Zgromadzenia Słowa Bożego wstąpił w 1946 roku, najpierw do Niższego Seminarium Duchownego, a w 1952 roku do nowicjatu. Po kilkuletniej formacji święcenia kapłańskie przyjął w styczniu 1960 roku. Pięć razy składał wnioski o pozwolenie na wyjazd na misje, zezwolenie otrzymał dopiero w 1967 roku. Pierwsze sześć miesięcy uczył się języka angielskiego, potem wyjechał na Papuę Nową Gwineę, gdzie od razu otrzymał przeznaczenie do pracy misyjnej w górach. Rozpoczął ją w Kandep na zachodzie kraju, miejscu którego mieszkańcy dopiero niedawno spotkali pierwszych Europejczyków. W ciągu kilku lat, wraz z miejscową ludnością w głównej misji zbudowali szkołę i kościół. Oprócz posługi sakramentalnej i pastoralnej, o. Kazimierz zajmował się także podstawową opieką medyczną i rolnictwem. Wraz ze zmianą trybu życia postępowała również formacja religijna. Stale wzrastała liczba chrześcijan. Do misji należało około 20 stacji bocznych. Dodatkowym problemem tej części wyspy, któremu musiał stawić czoło, były częste wojny plemienne. Po krótkim pobycie poza Papuą Nową Gwineą, w 1975 roku wrócił na wyspę, która dopiero co odzyskała niepodległość. Wybrał Maramuni, górzystą miejscowość na środkowym zachodzie kraju. Na samym początku dokończył budowę pasa startowego dla niewielkich samolotów, rozpoczętą przez jego poprzednika. Do końca lat osiemdziesiątych obsługiwał cztery parafie w regionie. Kiedy zachorował kapłan posługujący w nieodległym Par, przejął jego parafię. Na kolejną kadencję został też mianowany przełożonym dystryktu misyjnego. W 2015 roku przeszedł wreszcie na emeryturę. Zmarł 18 IV 2024.
Ks. Leon Pietroń (1930–2024) – kanonik honorowy Kapituły Lubelskiej, były kapelan Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Święcenia kapłańskie przyjął w 1955 roku w Lublinie. Ukończył filozofię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, później służył m.in. jako wikariusz w Lublinie, Lubartowie, Kraśniku i Piaskach. Zapisał się w pamięci jako wielki patriota oraz charyzmatyczny i odważny kaznodzieja. Przeszedł na emeryturę w 1999 roku. Odznaczony medalem pamiątkowym 70-lecia Narodowych Sił Zbrojnych. Zmarł 20 IV 2024.
Jan Sylwester Drost (1934–2024) – artysta plastyk, światowej sławy projektant szkła, projektant wzornictwa przemysławego. Absolwent Wydziału Ceramiki i Szkła Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Po ukończeniu studiów, przez ponad 40 lat związany zawodowo z Hutą Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”, gdzie pracował jako projektant szkła. Eksperymentował z formą, kolorem i technologią, projektując wyroby szkła prasowanego o wysokich walorach artystycznych. Opatentował metodę prasowania szkła w formach otwartych pozwalających na swobodne kształtowanie górnego obrzeża naczynia. Był laureatem wielu nagród i wyróżnień. Najbardziej rozpoznawalnymi jego projektami są Asteroid, Radiant, Rotor, Diatret. Zajmował się także projektowaniem ekspozycji pawilonów wystawienniczych polskiego szkła i ceramiki. W 1972 roku przebywał w Szwecji na praktykach studyjnych, gdzie miał okazję poznać pracę hut szkła w Orrefors, Johansfors, Lindshammar, Sandvisk, Hofmantorp oraz w Reijmyre glasbruk. Praktykował też w zakładach ceramicznych w Rörstrand i Gustavsberg. Został stypendystą rządu szwedzkiego, zdobywał wiedzę na Wydziale Projektowania Przemysłowego Akademii Sztuk Pięknych w Konstfackskolan, w Centrach Wzornictwa Przemysłowego w Sztokholmie i Mediolanie, a także w Instytucie Szkła w Växjö. Po powrocie do kraju otrzymał dwuletnie stypendium twórcze Rady Funduszu Rozwoju Twórczości Plastycznej. Tworzył zarówno szkło seryjne, jak i unikatowe, przypisuje mu się upowszechnienie szkła prasowanego, które wcześniej było traktowane przez projektantów jako wyrób tani i niewymagający podczas projektowania kunsztu artystycznego. Odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarł 20 IV2024.
Jan Luberda (1945–2024) – biznesmen, jeden z najbogatszych Polaków, założyciel firmy Blachotrapez produkującej pokrycia dachowe. Budowę swojego imperium rozpoczął w 1969 roku od firmy dekarskiej działającej w Rabce-Zdrój i jej okolicach. Z biegiem lat firma z dekarskiej przekształciła się w produkcyjno-handlową i szybko stała się liczącym dystrybutorem blach stalowych Huty im. Lenina dziś ArcelorMittal, huty Florian oraz blach aluminiowych huty Konin. Spółka ma czternaście nowoczesnych zakładów produkcyjnych m.in. w Rabce Zdrój, Bochni, Sękocinie Nowym oraz w Rumunii. W 2021 roku Blachotrapez poszedł z duchem czasu i działalność rozpoczęła marka Revolt Energy – dostawca instalacji fotowoltaicznych. W maju 2023 roku swoją premierę miała marka Power Base Construction. Cały rok firma zakończyła obecnością na liście Najcenniejszych Polskich Firm Rodzinnych według Rankingu Forbes 2023. Blachotrapez był też oficjalnym partnerem Reprezentacji Polski w piłce nożnej i sponsorem Reprezentacji Polski w skokach narciarskich. Zmarł 20 IV 2024.
Jarosław Szczepański (1952–2024) – dziennikarz i urzędnik, członek opozycji antykomunistycznej w PRL, działacz związków zawodowych na Podkarpaciu. Absolwent Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podczas studiów, w latach 1971–1972, związany z organizacją młodzieżową „Ruch Jezusowy/Ruch Wolnych Ludzi” działającą w Gdańsku. Po studiach pracował jako dziennikarz „Słowa Powszechnego”, najpierw w Gdańsku, potem w Rzeszowie. Od września 1980 roku członek NSZZ „Solidarność”. W latach 1980–1981 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Zakładowej „Solidarności” Oddziału Stowarzyszenia PAX w Rzeszowie, a także członka Zarządu Regionu oraz Prezydium Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” w Rzeszowie. Był delegatem na I Wojewódzki Zjazd Delegatów Regionu Rzeszowskiego oraz I Krajowy Zjazd Delegatów. Redagował pismo „Solidarność Związkowa. Biuletyn Informacyjny NSZZ »Solidarność«”. Od stycznia do lutego 1981 roku brał udział w strajku okupacyjnym w byłej siedzibie Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych w Rzeszowie, będąc rzecznikiem prasowym komitetu strajkowego oraz redaktorem biuletynu strajkowego „Trwamy”. Po wprowadzeniu stanu wojennego dwukrotnie internowany od grudnia 1981 do lutego 1982 roku i od sierpnia do września 1982 roku. Po zwolnieniu nie mógł znaleźć zatrudnienia, w latach 1982–1989 wykonywał prace dorywcze, angażując się w działalność związkową. Współredagował biuletyny „Solidarność Trwa” oraz „Trwamy”, współorganizował obchody rocznic porozumień rzeszowsko-ustrzyckich, był organizatorem i prelegentem wykładów oraz pokazów filmowych w ośrodkach kultury chrześcijańskiej i duszpasterstwach Rzeszowszczyzny. Współtworzył też niezależne filmy dokumentalne, m.in. z II pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w 1987 roku oraz z wywiadu z Adamem Bieniem. W 1972 roku inwigilowany i rozpracowywany przez Komedę Wojewódzką MO w Gdańsku, a w latach 1980–1990 – przez Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie. Objęto go m.in. zakazem wyjazdów zagranicznych. W 1989 roku członek Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Rzeszowie. Powrócił do pracy dziennikarskiej. Współzakładał „Dziennik Obywatelski A-Z”, którego następnie był w latach 1990–1991 redaktorem naczelnym. W 1992 roku główny specjalista w Gabinecie Ministra Spraw Wewnętrznych, w latach 1992–2005 dziennikarz prasy rzeszowskiej, w tym m.in. redaktor naczelny „Gazety Codziennej Nowiny”, a od 2006 do 2009 roku zastępca dyrektora Oddziału Telewizji Polskiej w Rzeszowie. Współpracował z redakcją dwumiesięcznika „VIP Biznes & Styl”, a w latach 2011–2012 był doradcą w Starostwie Powiatowym w Leżajsku. Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Zmarł 20 IV 2024.
Leszek Staroń (1938–2024) – reżyser, scenarzysta, scenograf i aktor związany z TVN. Najbardziej znany z wyreżyserowanej komedii z 1977 Wolna sobota. Absolwent studiów na Wydziale Reżyserii PWSTviT w Łodzi. Mimo zaawansowanego wieku aktywny zawodowo niemal do końca. W 2022 roku pracował nad filmem dokumentalnym Ut sit bene patriae. Po pierwsze dobro ojczyzny poświęconym postaci Józefa Wybickiego, czyli autora polskiego hymnu. Największą popularność przyniósł mu serial „Na Wspólnej”. Zmarł 22 IV 2024.
Anatoliusz Bukowski ps. „Bocian” (1926–2024) – żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski. W konspiracji od 1939 do 1944 roku. Do wybuchu powstania pracował w Zakładach Mechanicznych „Ursus”. Od 1943 roku w Warszawskim Okręgu Armii Krajowej, VIII m Rejonie Okęcie, 7. pułku piechoty „Garłuch”. Po wojnie pracownik Państwowego Przedsiębiorstwa Fotogrametrii i Kartografii. Odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Armii Krajowej, Brązowym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Zasługi dla ZHP. Zmarł 23 IV 2024.
Prof. Władysław Miodunka (1945–2024) –filolog polski, prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwent Wydziału Filologicznego UJ. Rok później został zatrudniony w Zakładzie Językoznawstwa Instytutu Filologii Polskiej na tej uczelni. W 1973 roku uzyskał stopień naukowy doktora, habilitował się w 1979 roku. W latach 1980–2004 pracował w Instytucie Badań Polonijnych. W 1991 roku został profesorem nauk humanistycznych. Zajmował się językoznawstwem polonistycznym oraz językoznawstwem stosowanym do nauczania języków obcych i studiów etnicznych, a także zagadnieniom bilingwizmu. Opublikował m.in. cztery monografie oraz kilka podręczników (w tym pierwszy do nauki języka polskiego w Brazylii). Autor serii Cześć, jak się masz? Jeden z pionierów glottodydaktyki polonistycznej. Pod koniec lat siedemdziesiątych kierował Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców, w 1980 roku był twórcą Zakładu Językoznawstwa Stosowanego. Należał do organizatorów Katedry Ameryki Łacińskiej w Instytucie Studiów Regionalnych UJ. Od 2001 do 2002 roku funkcję prodziekana Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ, a w 2002 roku został powołany na stanowisko prorektora tej uczelni do spraw polityki kadrowej i finansowej. Członek prezydium PAN pracował w Komitecie Badań nad Migracjami Ludności i Polonią. Od 2003 roku stał na czele działającej przy MEN Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Od stycznia 2005 roku kierował Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie. Prowadził także wykłady na uczelniach zagranicznych, w tym w Tuluzie i Kurytybie, na amerykańskich uniwersytetach Wayne State i Stanforda, a także na Uniwersytecie Moskiewskim. Laureat Nagrody im. Ireny i Franciszka Skowyrów. Zmarł 24 IV 2024.
Maciej Kublikowski (1945–2024) – jeden z założycieli „Solidarności” w Fabryce narzędzi Skrawających VIS w Siedlcach, wybrany na pierwszego przewodniczącego siedleckiego oddziału NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze. W 1968 roku brał udział w protestach studenckich i demonstracjach na Uniwersytecie Warszawskim oraz w manifestacji pod Komitetem Partii w Siedlcach. Dwukrotnie aresztowany na 48 godzin. Inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa, a w jego domu przeprowadzono rewizję. 13 grudnia 1981 roku internowany, w trakcie internowania szykanowany, a więzieniu w Kielcach, kiedy z kolegami usiłował przeszkodzić w zabraniu z celi Krzysztofa Goławskiego, ciężko pobity, hospitalizowany przez półtora miesiąca w szpitalu w Rzeszowie. Po opuszczeniu ośrodka odosobnienia nie zaprzestał działalności opozycyjnej. Zaangażowany w druk w Siedlcach i Warszawie m.in. „Wiadomości Podlaskich”, plakatów, ulotek okolicznościowych oraz produkcję nalepek samoprzylepnych i rozpowszechnianie ich na terenie całego kraju wraz z prasą ukazującą się w Siedlcach. Współorganizował także akcję rozsyłania plakatów pocztą, dostarczał sprzęt i materiały niezbędne do druku nielegalnych wydawnictw. 1 maja 1983 roku zawiesił flagę z napisem „Solidarność” na kominie kotłowni budynku hotelowego w Siedlcach. W 1984 roku wraz z rodziną wyemigrował do Nowej Zelandii. Na emigracji wspierał siedleckie Radio „Solidarność”, przekazując zachodnim rozgłośniom jego audycje. W 2000 roku wrócił do kraju, był na rencie inwalidzkiej. Od 2011 roku prowadził w Siedlcach biuro pisania podań, ostatnio pracował w biurze interwencji PiS senatora Waldemara Kraski. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności. Zmarł 27 IV 2024.
Maria Wanke-Jerie
Małgorzata Wanke-Jakubowska
